✡ سد ذوالقرنین در نظریهٔ ابوالکلام
1⃣ #سد_ذوالقرنین و یافتن مصداقی برای آن در میان ابنیهٔ تاریخی موجود، از مواردی است که پیچیدگی داستان #ذوالقرنین را دوچندان نموده است. در واقع مفسّرین سدّی را با ویژگیهایی که در قرآن به آن اشاره شده نیافته و در بررسی تطابق یک شخصیت تاریخی با ذوالقرنین، مسأله سدّ را با تسامح دنبال نمودهاند. لیکن #ابوالکلام_آزاد مدعی است که دقتنظر کافی را در رابطه با این موضوع مبذول داشته است.
2⃣ ایشان یکی از برجستهترین مشخصات ذوالقرنین را بنا نمودن سدّی آهنین دانسته و سایر مفسّرین را به این دلیل که در یافتن مابازاء تاریخی ذوالقرنین نسبت به این امر بیتوجه بودهاند، مورد انتقاد قرار دادهاند. از دیدگاه ایشان #تنگه_داریال در ناحیه ولادی کیوکز کشور گرجستان، تمامی ویژگیهایی را که برای سد ذوالقرنین ذکر شده دارا است. زیرا این سدّ در ناحیه کوهستانی قفقاز و بین دو کوه (بینالسّدین) واقع گردیده و در ساخت آن نیز از آهن استفاده شده است و به ادعای ایشان، #کوروش سدّ مذکور را بنا نموده است.
3⃣ به اینترتیب از دیدگاه ابوالکلام، کلیهٔ سؤالات دربارهٔ سد ذوالقرنین، که بارزترین مشخصهٔ ذوالقرنین و در عین حال پیچیدهترین بخش برای یافتن مابازاء تاریخی برای این شخصیت قرآنی است، کاملاً پاسخ داده میشود.
4⃣ این بخش از نظریهٔ ابوالکلام و استدلالهای ارائه شده در آن از دو جهت قابل نقد است:
👈 اول آنکه آیا میتوان اثبات نمود که سدّ آهنین داریال، توسط #کوروش_کبیر ساخته شده است؟
👈 ثانیاً و به فرضِ ثبوت مورد اول، آیا #سد_داریال ویژگیهایی را که قرآن برای سد ذوالقرنین بیان نموده دارا است یا خیر؟
5⃣ در ادامه هریک از این موارد، مورد بررسی قرار میگیرد.
سایت ایران اسلامی
برگرفته از اندیشکده مطالعاتی یهود
✡ بررسی صحت انتساب سد داریال به کوروش
1⃣ به زعم #ابوالکلام_آزاد، کوروش در سفرهایی که به شمال ایران انجام داد، سدّی را برای جلوگیری از تجاوزات اقوام مهاجم، بنا نمود. اما خود ایشان نیز معترفاند که شرح لشکرکشی کوروش، به تفصیل بیان نشده و تواریخ، ساختن سدّی که حملات #سکاها را متوقف نماید، به کوروش کبیر نسبت ندادهاند!!
2⃣ لذا ایشان برای اثبات مدعای خود، پارهای از قرائن را مستمسک قرار دادهاند؛ وجود تکواژه «کور» در نام ارمنی #سد_داریال و نیز در نام #رود_کر از شعبات «رود ارس» که از آن نواحی میگذرد، ایشان را به یقین رسانده که #کوروش سد داریال را بنا نموده است!!
3⃣ اما آیا این نحو از استدلال در حدّی از استحکام هست که ساختهشدن سدّی توسط #کوروش را بیهیچ شک و شبههای اثبات نماید؟! آنهم در شرایطی که #هیچ دلیل تاریخی برای اثبات این مدعا در دست نداریم. روشن است که استدلال جناب ابوالکلام پذیرفتنی نیست!!
4⃣ مروری بر #تاریخ_هخامنشیان مشخص میکند که صحّت بسیاری از جزئیات حیات کوروش، که حتی در تواریخ مدوّن بیان شدهاند نیز محل تردید است. حال چگونه در ارتباط با امری که در زندگی کوروش ثبت نگردیده (یعنی ساختن سدّ) میتوان به قطعیّت سخن گفت و ساختن سدّی را تنها با استناد به نام آن سدّ و یا نام رودی که در مجاورت آن سدّ در جریان است، در رابطه با کوروش اثبات نمود؟!!
5⃣ لذا جناب ابوالکلام نیز نتوانسته مسأله سدّ در داستان ذوالقرنین را چنانکه باید مورد بررسی دقیق قرار دهد، زیرا ادعای ایشان با استفاده از منابع تاریخی متقن و یقینزا قابل اثبات نیست. بلکه اساساً #هیچگونه منبع تاریخی برای اثبات مدّعای ایشان وجود نداشته و این امری است که خود ایشان نیز بدان اذعان کردهاند، زیرا اگر مدرکی در رابطه با این امر در اختیار داشتند، یقیناً ارائه مینمودند.
سایت ایران اسلامی
برگرفته از اندیشکده مطالعات یهود:
✡ لشکرکشی کوروش به ارمنستان
1⃣ طبق نوشتههای #گزنفون علت حملهٔ کوروش به ارمنستان، استنکاف پادشاه ارمنستان از پرداخت #خراج و سپاه عنوان شده و نیز تأکید شده که #کوروش مبالغی را از مردمان این ناحیه دریافت نموده است.
2⃣ شخصیتی که در اینجا از #کوروش_کبیر ترسیم شده با توصیف قرآن از #ذوالقرنین در سفر به #بینالسّدین کاملاً متفاوت است. در قرآن میخوانیم که قومی که در بینالسّدین بودند به ذوالقرنین پیشنهاد دادند تا مبلغی را بهعنوان #خرج برای او قرار دهند ولی ذوالقرنین گفت آنچه پروردگارش به او عطا نموده برایش بهتر است و حاضر به اخذ هزینهای از مردم آن نواحی نشد. در حالیکه رویّهٔ کوروش کبیر کاملاً برعکس بوده و یکی از دلایل اصلی لشکرکشی او به نواحی کوهستانی شمال ایران، #اخذ_خراج بوده است.
3⃣ درنتیجه بررسی آثار گزنفون بهعنوان تنها #مدرک_تاریخی موجود برای حملهٔ کوروش به ارمنستان، حاکی از آن است که نمیتوان ماجرای «ذوالقرنین در بینالسّدین» و وقایع «کوروش در ارمنستان» را دو شرح از یک داستان تلقی نمود.
4⃣ ضمناً در نوشتههای گزنفون ذکر نشده که کوروش سدّی آهنین برای جلوگیری از حملات #سکاها ساخته باشد. بلکه به فرمان کوروش قلعهای در آن ناحیه ساخته شد. لیکن شواهد بسیاری در این داستان وجود دارند که براساس آنها نمیتوان این قلعه را مصداقی برای #سد_ذوالقرنین دانسته و #مردم_خالد را همان قوم #یأجوج_و_مأجوج بهشمار آورد.
5⃣ اول آنکه مردم خالد از اقوام سکایی نبوده و خود از سوی سکاها مورد حمله قرار میگرفتند، لذا نمیتوان آنان را یأجوج و مأجوج دانست. ضمناً براساس نوشتههای گزنفون، مردم خالد و #ارامنه با یکدیگر #صلح کرده و به اتفاق هم شروع به ساختن #قلعه نمودند. به اینترتیب در نوشتههای گزنفون شرّ اقوام مهاجم یعنی مردم خالد از طریق عقد قرارداد صلح دفع گردید؛ برخلاف داستان ذوالقرنین که شرّ یأجوج و مأجوج با ساختن سدّی عظیم مرتفع شد.
سایت ایران اسلامی
برگرفته از اندیشکده مطالعات یهود