💢به بهانه سالروز اعتراض به کاپیتولاسیون
🔹حق کاپیتولاسیون در ایران، اولین بار در معاهده ترکمانچای در سال ۱۲۰۶ش در زمان فتحعلی شاه قاجار به روسیه داده شد و بعدها بسیاری از دولت‌های دیگر نیز صاحب این امتیاز شده و قضاوت کنسولی خود را بر دستگاه سیاسی و قضایی ایران تحمیل کردند.
🔸در فارسنامه ناصری آمده است: «مقتدایان دین مبین، در همه جا، مردم را به جهاد با روسیه تحریص می‌نمودند و رفته رفته بلادی را که جماعت روسیه در مدت چهارده‌سال از خاک ایران تصرف نموده، به دلاوری سپاه و تحریص مجتهدین دین پناه، ضمیمه ممالک محروسه نمودند.»
🔹با وجود تلاش خواص جامعه به خصوص علما، نتیجه جنگ ایران و روس نه تنها به شکست ایران منجر شد؛ بلکه قرارداد ننگین ترکمانچای نیز بر ایران تحمیل شد که یکی از بندهای آن واگذاری حق مصونیت قضایی به اتباع روس بود.
🔸پس از پیروزی انقلاب روسیه، لنین برای اثبات حسن نیت خود الغای تمام امتیازات استعماری دولت تزاری پیشین، از جمله قرارداد ترکمانچای را اعلام کرد. درایران نیز در سال ۱۲۹۷ ش، لایحه‌ای به تصویب رسید که به موجب آن حق کاپیتولاسیون روس‌ها در ایران که برخلاف مصالح ملت ایران بوده است، با استناد به قانون اساسی لغو شد.
🔹پس از لغو قرارداد کاپیتولاسیون، بین ایران و روسیه قراردادهای مشابه با کشورهای دیگر نیز ملغی شد؛ اما کشورهای غربی همچنان به این امتیاز پایبند بودند تا اینکه مجلس شورای ملی در نوزدهم اردیبهشت ۱۳۰۶ ش الغای کاپیتولاسیون را اعلام کرد و به همه دولت‌هایی که از حق کاپیتولاسیون استفاده می‌کردند، یک سال وقت داد تا در قراردادهای خود تجدید نظر و این امتیاز را لغو کنند.
🔸این قانون ننگین، یک بار دیگر در سال ۱۳۴۳ش مطرح شد و به تصویب رسید که به سبب اعتراض امام خمینی(ره) در چهارم آبان ماه، آن حضرت را به ترکیه تبعید کردند؛ اما در نهایت کاپیتولاسیون پس از پیروزی انقلاب اسلامی برای همیشه لغو شد. چنانکه بیان شد نقش مردم، خواص و به ویژه علما در برهه‌های گوناگون به تدریج برجسته‌تر شد. در واقع، در زمان فتحعلی شاه هرچند مردم و علما همسوی با هم همواره بر استقلال و حفظ عزت ملی تأکید داشتند؛ اما با وجود این امتیازات ننگینی به کشور تحمیل می‌شد.
🔹با توجه به حساسیت‌های جامعه و همچنین مخالفت سابق علما و مردم با لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی که به الغای آن انجامید، این بارتصویب کاپیتولاسیون در سکوت کامل خبری صورت پذیرفت؛ اما با بصیرت و زمانشناسی مردم و علما، به ویژه خطابه‌های محکم امام خمینی(ره) این نقشه برملا شد و قیام‌هایی در قم، تهران و برخی شهرهای دیگر به وقوع پیوست که شاید بتوان این اقدام را یک نقطه عطف تاریخی دانست که در نهایت به انقلاب اسلامی منجر شد.
✍🏻حسن قدرتی‌نژاد
#گزارش‌روز
┄┅┅┅┅♦️BASIRAT♦️┅┅┅┅┄
💢سنگ محک مجلس دوازدهم
🔹آیین افتتاحیه مجلس دوازدهم در تاریخ 7 خرداد 1403 برگزار شد که به رسم هر دوره، پیام صادره از سوی رهبر معظم انقلاب در این افتتاحیه قرائت شد. در پیام معظم‌له بر روی چهار مؤلفه تأکید شده بود که در ادامه بررسی می‌کنیم.
🔸آرامش‌بخش بودن مجلس: قطعاً اختلاف سلایق، تضارب آرا، شور و مشورت از نشانه‌های یک مجلس پویاست؛ اما این الزامات اولاً نباید همراه با بداخلاقی و بی‌تقوایی باشد و ثانیاً به دور از هیجان‌زدگی محدود به ساختمان بهارستان و کمیسیون‌های تخصصی باشد. تصمیم‌گیری و کنش‌گری مجلس بر روی ریل عقلانیت انقلابی و رفتار خردمندانه می‌تواند آرامش را به جامعه تزریق کند.
🔹رهبر حکیم انقلاب خرداد 1401 در توصیف ویژگی‌های سلبی نماینده انقلابی فرمودند: «یکی از چیزهایی که نشانه انقلابی بودن نیست، نطق‌های میان‌دستور پر شور همراه با اعتراض و عصبانیت است.»
🔸امیدآفرینی: یکی از آسیب‌ها در مجلس بی‌احتیاطی برخی نمایندگان در استفاده از تریبون و بلندگویی است که در اختیار آنان است. متأسفانه، در ادوار مجلس مشاهده شده است که برخی نمایندگان تحت تأثیر جوزدگی و بدون توجه به منافع ملی، محدودیت‌ها و مقدورات با نطق‌های هیجانی حاشیه‌ساز التهاب‌آفرین، سیاه‌نمایی و ارائه آمار غیرمعتبر، ناامیدی را در سطح افکار عمومی پمپاژ کرده و ضمن تهیه خوراک رسانه‌ای برای اپوزیسیون چوب حراج به سرمایه اجتماعی نظام زده‌اند.
🔹موضوع مهمی که رهبر فرزانه انقلاب در دیدار با نمایندگان مجلس یازدهم پرهیز از آن را این‌گونه گوشزد فرمودند: «بعضی نمایندگان خیال می‌کنند که هر نظر انتقادی‌ای نسبت به هر جایی دارند، باید این را اعلان کنند و به اطلاع عموم برسانند، در حالی که به اطلاع عموم رساندن، گاهی فایده ندارد و گاهی علاوه بر نداشتن فایده ضررهای فراوانی دارد.»
🔸برانگیزاننده همت‌ها: «امروز کشور در عرصه اقتصادی دچار مشکلاتی است. مشکلاتی که عبور از آن، مشارکت و همت مردم و بخش خصوصی می‌طلبد. مجلس دوازدهم می‌تواند با تصویب و تسهیل قوانین، رفع موانع قانونی و ریل‌گذاری صحیح برانگیزاننده همت‌ها باشد.»
🔹دعوت‌کننده به همدلی و برادری در محیط عمومی: دو قطبی‌سازی‌های غیرضروری و زیان‌آور سم مهلکی است که کارکردی جز لبخند دشمن و سوزاندن سرمایه اجتماعی نظام نخواهد داشت. انتظار جامعه از نماینده مجلس در تراز انقلاب، پرهیز از تهمت زدن، گروکشی سیاسی و معارضه، بیان مطالب اثبات نشده، بداخلاقی‌های رسانه‌ای، شواف‌های رسانه‌ای، جوزدگی و دخالت بیجا در انتصابات است. قطعاً گفتار و رفتار صبورانه و خردمندانه نمایندگان و نمایش همدلی بین قوا از متغیرهای تأثیرگذار بر تقویت همدلی ملی در محیط عمومی خواهد بود.
🔸در پایان طبق آنچه گذشت، می‌توان گفت از امروز چهار شاخص فوق سنگ محک مناسبی برای ارزیابی مجلس دوازدهم و سنجش عیار انقلابی بودن نمایندگان محترم خواهد بود. امیدواریم در این عرصه خطیر توفیقات روزافزون نمایندگان زمینه خدمت به ملت را بیش از پیش فراهم آورد.
#گزارش‌روز
┄┅┅┅┅♦️
💢احیای پان‌ترکیسم؛ تیری که کمانه کرد
🔹با پیروزی دکتر مسعود پزشکیان در چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ، تکاپوی جریان پان‌ترکیسم برای مصادره پیروزی وی وارد مرحله جدیدی شد. ائتلافی از جریان‌های پان تورانیستی، پان‌ترکیستی و پان آذریستی مستقر در آمریکا، انگلستان، جمهوری آذربایجان و ترکیه از طریق ترول‌های اینترنتی و ارتش سایبری در فضای مجازی، و با استفاده از برخی از شبکه‌های سرسپرده داخلی، تلاش کردند با قومیتی‌سازی فضای انتخابات، این شخصیت ایرانی را به جریان پان‌ترکیسم پیوند دهند و مصادره کنند.
🔸امروزه، تحت‌تأثیر فتنه پان تورانیسم انگلیسی و با پیمانکاری باکو و آنکارا، هویت پرافتخار آذربایجانی ایرانی، در معرض هجمه بی‌سابقه برای استحاله و تبدیل به هویت «ترکی و تورانی غیرایرانی» قرار دارد. برای نمونه، در انتخابات پیش رو بلافاصله پس از اعلام نتایج انتخابات، جریانی متأثر از پان‌ترکیسم تلاش کرد با به کارگیری ظرفیت رسانه‌ای، چنین وانمود کند که پیروزی رئیس جمهور منتخب قومیتی بوده و استان‌های ترک زبان نتیجه انتخابات را رقم زدند.
🔹این در حالی است که حتی در استان‌های ترک زبان جریان‌هایی از آقای پزشکیان حمایت کردند که جریان رقیب پان‌ترک‌ها نیز بودند، از جمله جریان موسوم به ایرانشهری‌ها که با پیشقراولی عباس آخوندی از پزشکیان حمایت کرد. افزون بر این، در استان کردستان که تنها 3 درصد ترک زبان دارد یا گیلان که فقط5 درصد ترک زبان دارد نیز آرای پزشکیان بالاتر بوده است. با توجه به اینکه پزشکیان موفق به کسب ۵۳.۷ درصد از کل آرا شده است، یعنی اختلاف میزان میانگین رأی استان‌های شمال غرب کشور با کل آرا ۱۵.۹ درصد بوده است که این میزان نمی‌تواند تأییدکننده گزاره‌ای به نام رأی قومیتی باشد.
🔸علاوه بر این، بررسی‌های ادوار گذشته انتخابات، حاکی از این است که جریان پان‌ترک در هیچ یک از دوره‌های انتخابات نقش تعیین‌کننده‌ای نداشته؛ بلکه حتی کاندیداهایی در این مناطق آرای بالا را کسب کرده‌اند که اصلاً ترک زبان نبوده‌اند. همین امر خود، مسئله انزوای سیاسی ـ اجتماعی پان‌ترک را واضح‌تر بیان کرد و تیری که می‌خواستند با آن تفرقه ایجاد کنند، کمانه کرد و بیشتر موجب عیان شدن ضعف جریان تجزیه‌طلب شد.
🔹امروزه نیز همانگونه که رئیس جمهور منتخب بیان کرده‌اند، تجزیه‌طلبی با هر عنوانی راهی در قاموس دولت چهاردهم ندارد و بزرگنمایی تجزیه‌طلبی با روی کار آمدن دکتر پزشکیان که یک ترک زبان است، القایی بیش نیست. از این رو «علی کریملی» رهبر حزب اپوزیسیون جبهه خلق جمهوری آذربایجان نیز اذعان کرد، با انتخاب پزشکیان نباید انتظار تغییرات بنیادین در ایران را داشت. «ژانا واردانیان» کارشناس ارمنی مسائل ایران نیز گفت که در دوران پزشکیان هیچ تغییر چشمگیری در روابط تهران و ایروان ایجاد نخواهد شد. لذا کارشناسان نیز بر سیاست‌ها و اصول حکمرانی ثابت ایران تأکید داشته و معتقدند این سیاست‌ها با تغییر اشخاص تغییر نمی‌کند.
#گزارش‌روز
┄┅┅┅┅♦️BASIRAT♦️┅┅┅┅┄
💢#توهم ژئوپلیتیکی صهیونیست‌ها در قفقاز و شام
🔹تحولات ژئوپلیتیکی در منطقه قفقاز و غرب آسیا، در سال‌های اخیر بیش از آن‌که مبتنی بر واقعیات میدانی باشد، با نوعی خوش‌خیالی بیمارگونه از سوی برخی بازیگران همراه بوده است. دو پروژه‌ی موسوم به «کریدور زنگزور» و «کریدور داوود» نمونه‌هایی از این تحرکاتند؛ طرح‌هایی که به‌رغم تبلیغات فراوان و حمایت‌های خارجی، با موانع متعدد داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی روبه‌رو هستند و بیش از آن‌که تهدید فوری به شمار آیند، بیانگر بحران راهبردی طراحان آن‌هاست.
🔸در مورد کریدور زنگزور، دولت جمهوری آذربایجان با حمایت ترکیه و برخی شرکای غربی، تلاش دارد از طریق استان سیونیک ارمنستان، مسیری میان نخجوان و خاک اصلی آذربایجان ایجاد کند. این طرح، که قرار است مکمل رؤیای «کمربند ترک‌زبان» باشد، با مخالفت‌های جدی داخلی در ارمنستان، حساسیت‌های ایران و نبود اجماع بین‌المللی روبه‌رو است. سیونیک نه‌تنها گذرگاه ژئوپلیتیکی ایران به ارمنستان و اروپاست، بلکه خط قرمز امنیتی تهران نیز به شمار می‌رود. برخلاف ادعاها، نه وضعیت میدانی منطقه اجازه اجرای بدون چالش این طرح را می‌دهد و نه ملاحظات حقوقی و تاریخی چنین تحولی را مشروع می‌سازد.
🔹در سوی دیگر، پروژه‌ای بلندپروازانه با عنوان «کریدور داوود» توسط رژیم صهیونی و برخی گروه‌های نیابتی‌اش دنبال می‌شود که هدف آن ایجاد مسیری از جولان تا مرزهای عراق از طریق اراضی شرقی سوریه است. این طرح، بخش کوچکی از توهم قدیمی "اسرائیل بزرگ از نیل تا فرات" است که در عمل، با چالش های فراوان و موانع متعددی همراه است و البته با واقعیات ژئوپلیتیکی منطقه هم کاملاً بیگانه است. درگیری‌های محلی، حضور مقتدر محور مقاومت، مخالفت ترکیه با شکل‌گیری هر نوع ساختار خودمختار در شمال سوریه، و حساسیت بالای دولت عراق نسبت به حضور نیروهای بیگانه، همه و همه مانع تحقق چنین طرحی خواهند شد.
🔸توجه شود که تحولات پیش‌رو اگرچه نیازمند رصد دقیق و واکنش هوشمندانه است، اما هیچ‌کدام نشانه‌ای از برتری قطعی دشمن نیستند. اتفاقاً این تحرکات، بیش از آن‌که نشانه‌ای از اقتدار باشند، انعکاسی از اضطراب راهبردی دشمنان محور مقاومت‌اند؛ طرح‌هایی که بیش از آن‌که به واقعیت نزدیک باشند، در رؤیاهای ژئوپلیتیکی‌شان گیر افتاده‌اند.بنابراین با نگاهی واقع‌بینانه، می‌توان گفت آنچه در قالب کریدورهای زنگزور و داوود به‌عنوان پروژه‌های ژئوپلیتیکی بزرگ معرفی می‌شود، در عمل با مجموعه‌ای از تناقض‌ها، موانع میدانی و واکنش‌های منطقه‌ای مواجه است. این طرح‌ها بیشتر به نقشه‌هایی شبیه‌اند که پشت میزهای طراحی در پایتخت‌های بی‌خبر از پیچیدگی‌های میدانی منطقه کشیده شده‌اند.
🔹رژیم صهیونی و متحدانش در حالی برای ترسیم نظم جدید تلاش می‌کنند که ظرفیت‌های تاریخی، فرهنگی،نظامی و ژئواستراتژیک ایران، سدهایی جدی در برابر تحقق این توهمات ایجاد کرده‌اند. واقعیت آن است که در میدان عمل، نفوذ پایدار، مشروعیت منطقه‌ای و توان چانه‌زنی تعیین‌کننده است؛ و ایران، برخلاف بسیاری از بازیگران، این مؤلفه‌ها را داراست. بنابراین، اگرچه این طرح‌ها تهدیداتی را مطرح می‌کنند، اما مسیر تحققشان چنان پرهزینه، ناهموار و پُر از مقاومت است که بیش از آن‌که آینده‌ساز باشند، بیانگر بی‌افقیِ راهبردی طراحان آن‌هاست.
✍🏻 مصطفی علیجان زاده
#گزارش‌روز
┄┅┅┅┅♦️BASIRAT♦️┅┅┅┅┄