💬 #یادداشت_هفته | گامهای تحول برای پیشرفت
👈🏻 مروری بر مسئلهی تحول در بیانات رهبر انقلاب
🔺 محور اصلی سخنرانی نوروزی حضرت آیتالله خامنهای در حرم مطهر رضوی(ع) به مسئلهی تحول اختصاص داشت. به همین مناسبت، نشریه خط حزب الله در این یادداشت به بررسی ابعاد مسئلهی تحول براساس بیانات رهبرانقلاب پرداخته است.
🔺 تحول نیاز هر جامعه پویا
«هر جامعهی زنده و پویایی به تحوّل احتیاج دارد.» ۱۳۹۹/۳/۱۴، لذا «انقلاب اسلامی همچون پدیدهای زنده و بااراده، همواره دارای انعطاف و آمادهی تصحیح خطاهای خویش است، امّا تجدیدنظرپذیر و اهل انفعال نیست.» ۱۳۹۷/۱۱/۲۲ دلیل حرکت به سمت تحول این است که ما «در مواردی عقبگرد داشتیم، که این خیلی موضوع تأسّفبار و ناپسند و غیر قابل قبولی است، و برخلاف طبیعت انقلاب است. زنده ماندن انقلاب به این است که پیدرپی نوآوری داشته باشد، تحوّل داشته باشد.» ۱۳۹۹/۳/۱۴ از طرفی دیگر «مشکلات را با یک حرکت عادّی نمیشود برطرف کرد... باید نوآوری وجود داشته باشد و این کار باید انجام بگیرد. این جزو مسلّماتِ این دورهی از انقلاب است برای گام دوّم.» ۱۴۰۰/۲/۲۱
حال سوال مهم این است که تحول به چه معناست؟ در چه عرصههایی و چگونه باید انجام گیرد؟ چه آثار و نتایجی دارد؟
🔺 مراد از تحول تقویت انقلاب است
واژه «تحول» مانند بسیاری از واژگان دیگر، قابل تفسیر به معانی مختلف درست و غلط است؛ لذا باید منظور خود را از آن به صورت دقیق بیان کنیم تا مورد رهزنی دشمنان قرار نگیرد. تحول «عبارت است از تغییر بخشها و نقاط معیوب؛ چه در نظام اسلامی، چه در جامعهی ایرانی.» ۱۴۰۲/۱/۱ یعنی «ایجاد یک حرکت جهشی و جهادی» ۱۴۰۰/۲/۲۱ در نقطه مقابل، تحول مورد نظر دشمنان «عبارت است از تغییر هویّت جمهوری اسلامی.» ۱۴۰۲/۱/۱
🔺 تفاوت این دو معنا در این است که «تحوّلی که مورد نظر آنها است، تحوّل در اصلِ انقلاب است... یعنی تحوّل آنها به معنای ارتجاع است؛ برگشت به عقب. مفاهیم انقلابی را میخواهند نفی کنند.» ۱۴۰۰/۲/۲۱ منظور آنها «تبدیل مردمسالاریِ اسلامی به یک حکومت باب میل استکبار است.» ۱۴۰۲/۱/۱ اما «مراد ما از تحوّل، تحوّل برای تقویت انقلاب است.» ۱۴۰۰/۲/۲۱ غلط بودن منظور دشمنان واضح است؛ زیرا تحول اساساً ناظر به رفع عیوب و نقاط ضعف است؛ در حالی که تحول مدّ نظر آنها تغییر و دگرگونی در نقاط قوت است! در حالی که «در هر تحوّلی، روی این نقاط قوّت باید تکیه کرد، آنها را باید افزایش داد، نقاط قوّت را باید برجستهتر کرد و گستردهتر کرد، امّا در کنار اینها نقاط ضعفی هم وجود دارد. تحوّل، ناظر به تغییر نقاط ضعف است.» ۱۴۰۲/۱/۱
🔺 در عرصههای حکمرانی و سبک زندگی باید تحول انجام بگیرد
نکتهی دیگر اینکه تحوّل در چه عرصههایی باید انجام بگیرد؟ به طور کلی تحول باید «در همهی بخشهای اداری کشور و بخشهای حکمرانی کشور و همچنین در بخشهایی از سبک زندگی عمومی» ۱۴۰۰/۲/۲۱ انجام بگیرد که برخی از این بخشها اقتصادی، برخی فرهنگی و برخی اجتماعیاند. برای تحول باید کارهای زیر را انجام داد:
۱. در مسائل اقتصادی باید «مدیریّتها و فعّالیّتهای اقتصادی مورد نیاز مردم را به مردم بسپریم... بخشهای مهمّ اقتصاد باید در اختیار مردم باشد... دولت تصدّیگری را بایستی کم کند، نظارت را باید زیاد کند.»۱۴۰۲/۱/۱
۲. در مسئلهی نفت باید «بند ناف اقتصاد کشور را از نفت قطع کنیم؛ یعنی بتوانیم اقتصادِ بدون نفت را به وجود بیاوریم.» ۱۳۹۹/۰۳/۱۴
۳. برای علاج تحریمها «بعضی از کشورهایی که تحریم شدند، وابستگی خودشان را به دلار قطع کردند، وضعشان بهتر شد... این کار را ما هم باید بکنیم.» ۱۴۰۲/۱/۱
۴. در مسئلهی مهار تورم «ما به رشد اقتصادی سریع و مستمر احتیاج داریم... مهار تورّم متوقّف است به افزایش تولید و افزایش تولید، دست مردم است؛ اگر چنانچه مردم اقدام کنند، همّت کنند، این کار عملی است.» ۱۴۰۲/۱/۱
۵ . در بخش قانونگذاری «گاهی در قانون بودجهی سالانه در مجلس، هزینههای قطعی تصویب میشود و درآمدهای غیر قطعی در مقابل آن قرار داده میشود؛ که این منجر میشود به کسری بودجه.» ۱۴۰۲/۱/۱ لذا باید «در زمینهی بودجهبندیهای دولتی، دولت و مجلس بودجه را جوری ببندند که به معنای واقعی کلمه ناظر به موضوع، ناظر به مسئله، ناظر به عملکرد باشد؛ به تعبیری «بودجهی عملیّاتی» [باشد].» ۱۳۹۹/۳/۱۴
۶. در مسئلهی نظام آموزشی باید «آموزشهای دانشگاهی و دبیرستانی را، حتّی دبستانی را، آموزشهای عمقی قرار بدهیم؛ عمقی، کاربردی، نه صرفاً حفظی؛ درسها و بحثهای فایدهمحور را مطرح بکنید.» ۱۳۹۹/۳/۱۴
۷. در مسئلهی آسیبهای اجتماعی مانند «مسئلهی تأمین عدالت، یا حلّ قطعی مشکلاتی مثل اعتیاد... یا در زمینهی مسائل خانواده به معنای واقعی کلمه باید تحوّل ایجاد کنیم.» ۱۳۹۹/۳/۱۴
🔍 ادامه👇
🔍 ادامه #یادداشت_هفته
همچنین «کشور ما بسرعت به سمت پیری دارد پیش میرود؛ این خبر خیلی دهشتناکی است... اینها را با تحوّل بایست انجام داد.» ۱۳۹۹/۳/۱۴
۸. در مسئلهی سبک زندگی مردم نیز «عادات غلطی در بین ما مردم وجود دارد که با اینها بایستی برخورد کرد. با نصیحت و توصیه و راهحلهای جزئی نمیشود کار کرد، یک کار تحوّلی لازم است.» ۱۴۰۰/۲/۲۱ این عادات غلط و عیوب بزرگ عبارتند از اسراف، مسابقهی تجمّل، ریختوپاشهای اشرافیگرانه، عدم تعصب دربارهی تولیدات داخلی، عدم اغماض و گذشت نسبت به یکدیگر.
🔺 اعتماد به نفس ملی و امیدآفرینی شرط ایجاد تحول است
نکتهی دیگر اینکه برای تحول به چند شرط مهم نیاز داریم:
۱. اعتماد به نفس ملّی. «ملّتی که اعتماد به نفس دارد، میتواند اقدامات تحوّلی را بخوبی به سرانجام برساند؛ مسئولان این ملّت هم جرئت میکنند که دم از تحوّل بزنند و اقدام به تحوّل بکنند.» ۱۴۰۲/۱/۱
۲. هوشیاری نسبت به نقاط قوت. «اگر هوشیار نباشیم، غافل باشیم، به عنوان تحوّل، به نام تحوّل ممکن است به نقاط قوّت خودمان ضربه بزنیم... اگر بخواهیم به نقاط قوّتمان ضربه وارد نشود، باید نقاط قوّت را بشناسیم.» ۱۴۰۲/۱/۱
۳. امید به آینده و افق روشن. «امیدآفرینی، خودفریبی نیست... ضعفها هم باید بیان بشود، اشکالی ندارد؛ امّا در کنار بیان ضعفها بایستی امیدآفرینی هم بشود، آینده و افق روشن در مقابل چشم قرار بگیرد و نشان داده بشود.» ۱۴۰۲/۱/۱
۴. تکیه بر پشتوانه فکری. «تحوّل صحیح احتیاج دارد به پشتوانهی فکری؛ یعنی هر حرکت بیپشتوانهی فکری را نمیشود تحوّل دانست.» ۱۳۹۹/۳/۱۴«تحوّل باید بر مبنای اصول و مبانی فکری اسلامی و دینی باشد؛ وَالّا اگر چنانچه تحوّل مبتنی بر یک مبنایی نباشد، تحوّل نیست، تذبذب و هرج و مرج است.» ۱۳۹۹/۴/۷
۵. نترسیدن از دشمنان. «یک شرط مهم برای ایجاد تحوّل، نترسیدن از دشمن و دشمنیها است... بالاخره هر اقدام مثبتی، هر کار مهمّی ممکن است یک عدّهای مخالف داشته باشد؛ مخالف، مخالفت میکند.» ۱۳۹۹/۰۳/۱۴
۶. حوصله و صبوری. «تحوّل لزوماً یک حادثهی دفعی نیست؛ گاهی تحوّل تدریجاً انجام میگیرد؛ بیصبری نباید کرد. اگر چنانچه هدفگیری و نشانگیری درست انجام گرفته باشد و حرکت به معنای واقعی اتّفاق بیفتد، اگر چنانچه به هدفِ تحوّل هم دیر برسیم ایرادی ندارد؛ عمده این است که راه را برویم، حرکت را انجام بدهیم.» ۱۳۹۹/۳/۱۴
🔺 ایمان مردم سرمایه ارزشمندی برای قدرت تحول است
حال سوال مهم این است که در این تحول عظیم، از کدام نقطه قوت برای تغییر استفاده کنیم؟ در پاسخ باید گفت بهترین نقطه قوتی که میتواند نقاط ضعف را تغییر دهد «ایمان مردم» است. «یک حقیقتی در جمهوری اسلامی وجود دارد که هیچکس نمیتواند کتمان کند و آن قوی بودن بنیهی مردمی جمهوری اسلامی است؛ جمهوری اسلامی از لحاظ بنیهی مردمی انصافاً در دنیا بینظیر یا کمنظیر است.» ۱۴۰۱/۱۲/۴ مهم اینکه «این استحکام بنیهی نظام اسلامی، این قوّت بنیهی نظام اسلامی، استحکام درونی نظام اسلامی و ملّت ایران، ناشی از ایمان است. مردم ایران مردم مؤمنی هستند.» ۱۴۰۲/۱/۱
🔺 پیشرفتهای نظام و مردم در دهه های گذشته نیز «در سایهی ایمان به وجود آمده است، در سایهی احساس عزّت ملّی، در سایهی احساس نیاز به توان داخلی.» ۱۴۰۲/۱/۱ این مسئله آنقدر مهم است که دشمنان «میخواهند نرمافزار واقعی قدرت ملّیِ کشور را از دست ملّت بگیرند، بیاثر کنند؛ این نرمافزار عبارت است از ایمان مردم، ارزشهای دینی مردم، ارزشهای ملّی مردم، اعتقادهای مردم.» ۱۴۰۲/۱/۱ لذا در این تحول عظیم «ایمان ملّی خیلی سرمایهی ارزشمندی است؛ حفظ ایمان ملّی، یکی از این سرمایهها است که به مردم ارتباط پیدا میکند.» ۱۴۰۰/۱۲/۱۹ همین ایمان مردم است که آنها را به مشارکت در اقتصاد، انجام کارهای تولیدی، مصرف کالای داخلی، دوری از اسراف و تجمل گرایی، دوری از دو قطبی های کاذب و... میکشاند.
🔖 منتشرشده در شماره جدید نشریه خط حزبالله
💬 #یادداشت_هفته | متشکّل شدن مجدد شیعه
👈🏼 نگاهی به الگوی ویژه هدایت و سیره تبلیغی امام سجاد علیهالسلام و ثمرات آن بر اساس بیانات رهبر انقلاب
🔻 زندگی امام سجاد «از همه جهت یکی از زندگی های پر از درس است.» ۱۳۷۲/۴/۲۳ یکی از این جهات، الگوی هدایت و سیره تبلیغی ایشان است. همه شواهد نشان می دهد نیم قرن بعد از حکومت پیامبر اسلامی، جامعه اسلامی چنان به انحراف رفته است که امیدی به اصلاح آن نیست؛ اما به راستی امام سجاد چگونه در طول ۳۵ سال دوران امامت خود با صبر و استقامت، چنین اثر شگفتی در جامعه اسلامی ایجاد کردند؟
🔻 اختناقِ گسترده در دوران بعد از حادثه عاشورا
🔹 شرایط دوران امام سجاد از چند جهت حائز اهمیت است. از یک سو «وقتیکه حادثهى عاشورا پیدا شد، در عالم اسلام... حالت رعبى میان مردم به وجود آمد؛ بیشتر یا شاید کلّاً در میان شیعیان و طرفداران ائمّه.» (حماسه امام سجاد، ص ۱۸۴) از سوی دیگر «عامّهى مردم دچار یک بیایمانى و ضعف و اختلال اعتقادى شدید شده بودند. کار به جایى رسیده بود که حتّى بعضى از ایادى دستگاه خلافت، نبوّت را زیر سؤال میبردند.» (انسان۲۵۰ساله، ص ۱۸۱) و «اخلاق مردم بشدّت خراب شده بود.» (انسان۲۵۰ساله، ص ۱۸۲) چراکه «بخش مهمّی از مشکلات اساسی دنیای اسلام که به فاجعه کربلا انجامید، ناشی از انحطاط و فساد اخلاق مردم بود. اگر مردم از اخلاق اسلامی برخوردار بودند، یزید و ابنزیاد و عمر سعد و دیگران نمیتوانستند آن فاجعه را بیافرینند.» ۱۳۷۲/۴/۲۳
🔹 در آن دوران «اغلب شخصیّتهای بزرگ، سر در آخور تمنّیّات مادّیای که بهوسیلهی رجال حکومت برآورده میشد، داشتند.» ۱۳۶۵/۴/۲۸ و کارشان شده بود «از طرفى موجّه کردن و محبوب کردن چهرهى قدرتها در دل مردم، از طرفى منفور کردن خاندان پیغمبر و محبّت اینها را از دلها گرفتن.» (حماسه امام سجاد، ص ۸۳) فشار و سختگیری به جایی رسیده بود که «دستگاه عبدالملک... کمال اِشراف و نظارت را بر زندگى امام سجّاد داشت. جاسوسهایى گماشته بود که وضع زندگى امام سجّاد را به او گزارش بدهند.» (حماسه امام سجاد، ص ۱۹۳)
🔹 حال سؤال این است با وجود اینکه «اختناق در آن دوران و نامناسب بودن وضع، اجازه نمیداد که امام سجاد بخواهند با آن مردم بیپرده و صریح و روشن حرف بزنند؛ نه فقط دستگاهها نمیگذاشتند، مردم هم نمیخواستند.» ۱۳۶۵/۴/۲۸ امام سجاد چگونه اسلام را از تحریف و جامعه اسلامی را از خطر انحراف نجات دادند؟
🔻 امام از هیچکس مأیوس نیست...
🔹 نگاه متعارف جامعه اینگونه است که با وجود چنین وضعیتی، تربیت مردم ناشدنی است. اما «امام سجاد... نگفتند وضع بد است، نگفتند که از شمشیر قدرت حاکم خون میچکد، نگفتند این حرفها در دل و مغز علیل مردم جا نمیگیرد؛ حرفشان را گفتند.» (حماسه امام سجاد، ص۱۲۶) سیره عملی ایشان نشان میدهد «امام از هیچکس مأیوس نیست حتّى از محمّدبن شهاب. امام انسان را داراى فطرت نیکو میداند... بدیها عارضیاند، بدیها مال بعدند، بدیها نقشونگار روى این صفحه هستند و خود صفحه پاک است... هر انسانى در هر حدّى از انحراف، از قلمرو و محیط و منطقهى امید یک انسانِ هدفى و مسلکى بیرون نیست؛ همهکس را میتوان امیدوار بود که هدایت شود.» (حماسه امام سجاد، ص۱۵۳)
🔻 دو نوع روش تبلیغی امام
🔹 با بررسی شیوه تبلیغی حضرت سجاد میتوان دریافت که «امام چون در دوران اختناق زندگى میکردند و نمیتوانستند مفاهیم مورد نظر خودشان را آشکارا و صریح بیان کنند، از شیوهى موعظه و دعا استفاده کردند. دعا مربوط به صحیفهى سجّادیّه است... و موعظه مربوط به بیانات و روایاتى است که از آن حضرت نقل شده.» (حماسه امام سجاد، ص۲۰۵)
🔻 اولاً حضرت برای بازسازی جامعه نبوی «پوششى براى حقایق درست میکرد، و آن، پوشش، دعا بود.» (حماسه امام سجاد، ص ۱۶۲) یعنی در بدترین شرایط تبلیغی «امام سجّاد از بيان معارف دست نکشيد؛ بهعنوان دعا، بهنام نيايش، مطالبى فراهم آورد و آنچه ميخواست بگويد، گفت.» (همرزمان حسین، ص ۹۲) ثانیاً موعظه «بهترین نحو انتقال و القای ایدئولوژى و افکار درست است.» (حماسه امام سجاد، ص۲۰۶) موعظههای عمومی حضرتسه ویژگی مهم دارد:
🔹 ۱- «این بیانات امام که خطاب به عامّهى مردم است، از نوع آموزش نیست، از نوع تذکّر و یادآورى است. یعنى در این بیان، امام نمینشینند مسئلهى توحید را براى مردم باز کنند و بشکافند، یا مسئلهى نبوّت را براى مردم تفسیر کنند بلکه تذکّر میدهند، یادآورى میکنند.» (حماسه امام سجاد، ص۲۱۰)
🔍 ادامه👇
🔍 ادامه #یادداشت_هفته
🔹 ۲- «امام در این بیان عمومى یعنى در خلال مسائل اسلامى، ناگهان بر روى مسئلهى امامت تکیه میکند؛ مثل این است که مثلاً در دوران رژیم گذشته کسى با شما اینجورى حرف بزند که آقایان! به فکر خدا باشید، به فکر مسئلهى توحید باشید، به فکر مسئلهى نبوّت باشید، به فکر مسئلهى «حکومت» باشید. ببینید؛ عیناً امامتى که ما اینجا در بیان امام سجّاد میبینیم، مثل همین کلمهى «حکومت» است در دوران رژیم گذشته؛ که حرف خطرناکى بود.» (حماسه امام سجاد، ص۲۱۲)
🔹 ۳- «در خطاب به عامّهى مردم دائماً استناد به آیات میشود؛ چرا؟ چون عامّهى مردم امام سجّاد را بهصورت یک امام نگاه نمیکنند و براى حرفهایش دلیل میخواهند، استدلال میخواهند؛ این است که امام به آیات استدلال میکند.» (حماسه امام سجاد، ص۲۱۳)
🔻 روش خاص تبلیغ و هدایت
🔹 رویکرد امام به دعا به این دلیل است که «یکى از نتایجى که دعا میتواند داشته باشد، این است که انگیزههاى سالم و صحیح را در دلها بیدار میکند... و صحیفهى سجّادیّه از اوّل تا آخر پُر از انگیزههاى شریف و عالى براى انسانها است که اگر انسان به آنها توجّه بکند، واقعاً همین صحیفهى سجّادیّه کافى است که یک جامعه را توجّه بدهد و اصلاح کند و بیدار کند.» (حماسه امام سجاد، ص ۲۲۴)
🔹 رویکرد امام به موعظه هم به این دلیل است که «اگر کسى میخواست آنجا به مردم بگوید که به فکر مسئلهى حکومت باشید، این حرفى نبود که دستگاه بهآسانى از آن بگذرد امّا وقتى به زبان موعظه و در زبان یک آدم زاهد و عابد بیان میشود، براى دستگاه یک مقدارى قابلیّت قبول پیدا میکند؛ یعنى آنقدرها حسّاسیّتبرانگیز نیست.» (حماسه امام سجاد، ص۲۱۳)
🔻 امام سجاد شيعه را مجدد متشکّل کرد
🔹 جهاد تبلیغی امام سجاد آنچنان آثار بنیادینی در جامعه داشت که گویی بعثت دوباره انجام گرفته است. شرایط به گونهای شد که «کمکم و تدريجاً مردم ملحق شدند و زياد شدند و زياد شدند و جمعيت شيعه سر و سامانى گرفت. بر اثر همين گفتههاى گرم امام چهارم که مثل تازيانهاى بر دوش فکر و روح مردم نواخته ميشد.» (همرزمان حسین، ص ۱۶۰)
🔹 امام سجاد «شيعه را مجدّداً متشکّل کرد و تحويل امام باقر داد.» (دو امام مجاهد، ص ۳۱۴) نهایتاً «نتیجه این شد که در شصت سال بعد، هفتاد سال بعد، از همین کوفه جوانها و پیرمردها بلند میشدند میآمدند مدینه و سالیانى در کنار مرکز فیض جعفربن محمّد میماندند و بهره میبردند و برمیگشتند.» (حماسه امام سجاد، ص۱۲۶)، «بزرگانى که از رُوات امام صادق شما میشناسید، اغلب مال کوفهاند؛ در همین شهر بود، در همین محیط بود، در همین فضاى مسموم بود. چه کسى زراره را درست کرد؟ چه کسى محمّدبن مسلم را درست کرد؟ چه کسى مفضّلبن عمَر را درست کرد؟ یحییبن امّطویل را چه کسى درست کرد؟ امام سجّاد درست کرد.» (حماسه امام سجاد، ص۱۲۷)
🔹 اما آنچه از امام سجاد به عنوان هدایت گر ویژه و برترین مبلّغ احیاگر اسلام می توان الگو گرفت، این است که «امروز، ما چنين وظيفهاى داريم. البته شرايط امروز، با آن روز متفاوت است. امروز بحمد اللَّه حکومت حق يعنى حکومت شهيدان قائم است. پس، ما وظايفى داريم.» ۱۳۷۶/۲/۱۷
🔖 منتشرشده در شماره جدید نشریه خط حزبالله