📌 شناخت مختصری از نهضت آزادی اعلام استراتژی جدید آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری کندی (1339-1342/1960-1963) مبنی بر لزوم انجام #اصلاحات اجتماعی و اقتصادی در کشورهایی چون ایران، بحران شدید اقتصادی ایران و فشار آمریکایی‌ها برای انجام اصلاحات و همچنین ناخرسندی بنیان‌گذاران نهضت آزادی از بعضی نگرش‌های سران #جبهه‌ملی دوم، سبب اعلام موجودیت #نهضت_آزادی در اردیبهشت 1340 گردید. نهضت آزادی با تأکید بیشتر بر نقش #مذهب و نیروهای مذهبی در مبارزه و اتخاذ مواضع #رادیکال‌تر نسبت به جبهه‌ی ملی در مواجهه با سلطنت و با اعتقاد به چهار اصل مسلمان بودن، ایرانی بودن، مبارزه در چارچوب قانون اساسی و #مصدقی بودن، پا به عرصه گذاشت. پس از سرکوب قیام 15 خرداد و فضای #دیکتاتوری که #رژیم_پهلوی بر ایران حاکم کرده بود، نهضت آزادی نیز به تعطیلی کشیده شد. با زندانی شدن رهبر نهضت آزادی و حضور دکتر یزدی در آمریکا، که رهبری نهضت آزادی در خارج از کشور را در دست داشت، در داخل ایران، تشکیلات نهضت آزادی بیشتر حالت محفلی به خود گرفته بود و حتی پس از تغییر نسبی محیط سیاسی در سال 56، تشکیلات نهضت آزادی فاقد سازمان‌دهی لازم بود و اعضای آن نیز به دنبال راه‌‌اندازی تشکیلات جدید نبودند، بلکه در پی اتحاد با دیگر گروه‌های ملی و مذهبی و انجام فعالیت در پوشش حمایت از حقوق بشری بودند که رئیس‌جمهور آمریکا (جیمی کارتر) اعلام کرده بود. از این رو بود که اولین اعلامیه‌‌ی آن‌ها در 6 شهریورماه 1357، یعنی چند ماه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، تحت عنوان نهضت آزادی صادر شد.(3) نهضت آزادی در جریان تظاهرات سال‌های 57، در دعوت از مردم برای راهپیمایی اقدام کرده بود، اما به گفته‌ی توسلی، آن‌ها آن‌چنان همبستگی حزبی خود را از دست داده بودند که یک تا دو سال وقت لازم بود تا این گروه بتواند به سازمان‌دهی پرداخته و مشکلات داخلی خود را حل نماید. به همین دلیل، بعضی از اطلاعیه‌های که در دعوت به راهپیمایی از سوی بعضی از سران و افراد منتسب به نهضت آزادی صادر می‌شد، به نام جمعیت ایرانی دفاع از آزادی و حقوق بشر صادر می‌شد. دکتر یزدی معتقد است که در دوران دو سال،‌ از بهمن 55 تا بهمن 57، رهبران نهضت آزادی می‌بایست به‌جای صرف وقت و انرژی در جمعیت دفاع از #حقوق_بشر که به دنبال اعلام سیاست جدید آمریکا صورت گرفته بود، به رفع مشکلات داخلی نهضت آزادی می‌پرداختند.(4) در این ایام، سران نهضت آزادی برآن بودند تا با ایجاد ارتباط با آمریکایی‌ها، خود را به‌عنوان مهم‌ترین آلترناتیو رژیم پهلوی مطرح نمایند. بعضی از سران نهضت آزادی که شاخص آن‌ها مهندس توسلی بود، از خرداد 1357 تا آذر همان سال با استمپل، مسئول دفتر سیاسی سفارت آمریکا، به مذاکره پرداختند. در بعضی جلسه‌ها، مهندس بازرگان و دکتر یدالله سحابی از نهضت آزادی و در یک جلسه سولیوان، سفیر آمریکا در ایران نیز حضور داشت.(5) هدف آمریکایی‌ها از این مذاکرات پی بردن به قدرت و میزان تأثیرگذاری‌ای بود که نهضت آزادی می‌توانست در نهضت رو به گسترش مردم ایران اعمال نماید. از این رو بود که آن‌ها را برای مصالحه و همکاری با شاه فراخواندند. مهندس بازرگان در پاسخ به امکان مصالحه‌ی نهضت آزادی با شاه گفت: «اگر شاه تلقی خود را از سلطنت مشخص کند، ما آماده‌ایم تا بگوییم آن اعلامیه (اعلامیه‌ی داریوش همایون وزیر فرهنگ رژیم پهلوی که اعلام کرده بود مخالفینی که وفاداری خود را به کشور و سلطنت ابراز داند، از امکانات و وسایل ارتباط‌جمعی برای ارائه‌ی عقاید خود برخوردار می‌شوند) را قبول داریم یا نه.» سپس بازرگان ادامه می‌دهد: «اگر شاه حاضر باشد که تمام مواد قانونی اساسی را به اجرا درآورد، ما آماده‌ایم تا سلطنت را بپذیریم.»(6) بازرگان خود توضیح می‌دهد که در ملاقات با امام خمینی (ره) در پاریس، تأکید کرده بود که اعلام برگزاری انتخابات آزاد از سوی رژیم پهلوی فرصت خوبی است تا شاه اخراج و از این طریق، مجلس مؤسسان تغییر رژیم را فراهم کند. البته امام در اینجا این اشکال را وارد کردند که رژیم نیت مهار نهضت را دارد و باید مراقب بود. براساس اسناد تاریخی، نهضت آزادی تا قبل از ملاقات با امام در پاریس به دنبال مذاکره با رژیم پهلوی و سازش با شاه بودند، اما وقتی قاطعیت امام را می‌بینند، آن‌ها نیز از این زمان اعلام می‌کنند که رژیم پهلوی باید تغییر کند. منابع : 3. سهراب صلاحی، ایران و انقلاب اسلامی، دانشگاه امام حسین (ع)، 1386، ص 396. 4. مجتبی سلطانی، خط سازش، سازمان تبلیغات اسلامی، 1368، ص 90. 5. دانشجویان مسلمان پیرو خط امام، احزاب سیاسی در ایران، مرکز نشر اسناد لانه‌ی جاسوسی آمریکا، تهران، 1367، بخش دوم، ص 228. 6. نویسندگان، نهضت آزادی در اندیشه و عمل، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه‌ی علمیه‌ی قم، واحد سیاسی، 1368، ص 183. https://eitaa.com/joinchat/1903165495C56be1717e3