💢 کابالا چیست؟ ☝️
1️⃣ #کابالا نامی است که بر #تصوف_یهودی اطلاق می‌شود. #کابالیست‌ها این مکتب را «دانش سرّی و پنهان» حاخام‌های یهودی می‌خوانند و برای آن پیشینه‌ای کهن قائل‌اند.
2️⃣ برای نمونه، #مادام_بلاواتسکی رهبر فرقهٔ #تئوسوفی مدعی است که کابالا در اصل کتابی است رمزگونه که از سوی خداوند به پیامبران، آدم و نوح و ابراهیم و موسی، نازل شد و حاوی دانش پنهان قوم #بنی‌اسرائیل بود. و نه تنها پیامبران بلکه تمامی شخصیت‌های مهم فرهنگی و سیاسی و حتی نظامی تاریخ، چون افلاطون و ارسطو و اسکندر و...، دانش خود را از این کتاب گرفته‌اند. مادام بلاواتسکی برخی از متفکرین غربی، چون اسپینوزا و بیکن و نیوتون، را نیز از پیروان آئین کابالا می‌داند!
3️⃣ این ادعا نه تنها نپذیرفتنی است بلکه برای تصوف یهودی، به‌عنوان یک مکتب مستقل فکری، پیشینهٔ جدّی نمی‌توان یافت. مشارکت #یهودیان در نحله‌های فکری رازآمیز و عرفانی به #فیلو_اسکندرانی در اوایل سدهٔ اوّل میلادی می‌رسد. ولی فیلو واضع مکتب جدید فکری نبود و کار او را باید به ارائهٔ اندیشه‌های دینی #یهود در قالب #فلسفه_یونانی و #فرهنگ_هلنی محدود دانست.
4️⃣ در دوران اسلامی نیز چنین است. نحله‌های فکری گستردهٔ عرفانی رازآمیز که در فضای فرهنگ اسلامی پدید شد بر یهودیان نیز تأثیر گذارد و برخی متفکرین #یهودی آشنا با مباحث عرفانی پدید شدند.
5️⃣ اوج تولید فکری یهودیان در عرصهٔ اندیشهٔ عرفانی در دوران پیش از کابالا، دو رسالهٔ سِفر یصیرا (آفرینش‌نامه) و سِفر بهیرا (روشنایی‌نامه) است. این دو رساله را باید تلاشی دانست برای ارائهٔ عقاید دینی-سیاسی یهود در قالب مفاهیم عرفانی رایج در دنیای اسلام.
6⃣ بدین‌سان، مفاهیمی چون «نور»، «سلوک»، «تجلی»، «جدایی»، «وصل» و... به #یهودیت راه یافت؛ نخستین تجلی نور در کوه طور بر موسی (ع) است و سپس داوود، نماد نور الهی، به حامل آن در دنیای زمینی و #شخینا تجلّی روحانی داوود، به حامل آن در دنیای ماوراء زمینی بدل می‌شود. این همان اسطورهٔ سیاسی #خاندان_داوود است که اینک جامهٔ رازآمیز پوشیده است.
7⃣ اندیشه‌پردازان مکتب #کابالا، به‌دلیل زندگی در فضای فرهنگ اسلامی، به اقتباس از متون #عرفان_اسلامی دست زدند و با تأویل‌های خود به آن روح و صبغهٔ #یهودی دادند. این کاری است که #یهودیان در شاخه‌های متنوّع علم و دانش انجام دادند.
8⃣ برای نمونه، به مفاهیم هوخمه (حکمت)، کُدِش (قدس)، نِفِش (نفس)، نِفِش مِدَبِّرِت (نفس مُدَبِّره)، نِفِش سیخلِت (نفس عاقله)، نِفِش حَیَّ (نفس حیات‌بخش)، روح و... در کابالا باید اشاره کرد.
9⃣ این میراثِ نه چندان غنی، که #قباله (کابالا) خوانده می‌شد، در سدهٔ ١٣ میلادی به پیدایش #تصوف_یهودی انجامید. تا زمان فوق، کابالا واژه‌ای عام بود و مصداقی مشخص نداشت. نه کتابی به این نام در کار بود نه مکتبی جدّی از #عرفان_یهودی.
🔟 از زمان تدوین «کتاب زوهَر» در اواخر سدهٔ ١٣ میلادی، واژهٔ کابالا به‌طور عمده به این کتاب اطلاق شد و پیروان این مکتب جدید #کابالیست نام گرفتند.
✍️ استاد عبدالله شهبازی
#کابالا | #صهیونیست | #تئوسوفی
@Javanane_Alborzi
