💠 انگیزه، نه جلوه 🔹 استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر: گاهی یک عمل کوچک که از جلوه اجتماعی ناچیزی برخوردار است، از یک کار بزرگ و تاریخی، برتر و والاتر است. گاهی همان لرزشی که در قلب شما از روی دل‌سوزی بر نابینایی که می‌بینید راه اشتباه را می‌رود، ایجاد می‌شود و در نتیجه، دستش را می‌گیرید و برای خشنودی خدا او را به راه صحیح راهنمایی می‌کنید، هزار بار از فداکاری‌هایی که مهم‌ترین منافع اجتماعی را دربردارد، اما از روی انگیزه‌های مادی و خارج از چارچوب کلی اجتماعی انجام شده، برتر است. «تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ؛ آن سراى آخرت را براى كسانى قرار مى‌دهيم كه در زمين هيچ برترى [و تسلّط] و هيچ فسادى را نمى‌خواهند؛ و سرانجام [نيک] براى پرهيزكاران است.» (القصص: ۸۳) 🔸 پژوهش‌های قرآنی، ص ۳۵۵ (مقاله: عمل صالح در قرآن). #سخنان_شهید #عمل_صالح @shahidsadr 🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام 🆔 @jiiss_ir

🌸 بازتاب‌های نقش ایجابی امامان علیهم‌السلام در محافظت از رسالت 🔹 استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر: امامان علیهم‌السلام علی‌رغم برکنار شدن از عرصه حکومت همواره مسئولیت خود را در حفاظت از رسالت و تجربه اسلامی عهده‌دار بودند و بر خود می‌دیدند که رسالت و تجربه اسلامی را در برابر فروغلطیدن به پرتگاه کژروی و گسستن کامل از اصول و ارزش‌ها استوار دارند. هرگاه کژروی شدت می‌یافت و چیزی تا خط سقوط به پرتگاه نمی‌ماند، امامان علیهم‌السلام تدبیر لازم را برای جلوگیری از این رویداد می‌اندیشیدند. نیز هرگاه تجربه یا عقیده اسلامی به دشواری یا مشکلی درمی‌افتاد که رهبران کجرو به حکم ناشایستگی‌شان از درمان آن ناتوان می‌شدند، امامان علیهم‌السلام به ارائه راه حلی برای پیشگیری از درافتادن امت به خطرهای تهدیدگر می‌شتافتند. جان کلام این‌که امامان علیهم‌السلام در سطح عقیدتی و رسالتی از جامعه اسلامی محافظت می‌کرده‌اند و مراقب بوده‌اند تا جامعه در ورطه خطری نابودگر فرو نیفتد. 🔸 امامان اهل بیت علیهم السلام؛ مرزبانان حریم اسلام، ص ۱۲۴. #سخنان_شهید #اهل_بیت_علیهم_السلام @shahidsadr 🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام 🆔 @jiiss_ir

❇️ از ویژگی‌های نگرش دینی به زندگی 🔷 استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر: در نگرش دینی به زندگی و تفسیر آن، مسأله جامعه، مسأله فرد نیز خواهد بود و محال است این روشِ آشتی دادن بین منافع فردی و اجتماعی، در سایه فهمی مادی از زندگی حاصل شود؛ زیرا فهم مادی از زندگی موجب می‌شود که انسان مطابق طبیعتش جز به میدان کنونی و زندگی محدود دنیوی نیندیشد. برخلاف تفسیر و فهم واقعی از زندگی که توسط اسلام ارائه می‌شود که عرصه زندگی انسان را توسعه داده، طرز تفکر عمیق‌تری به منافع و مصالح ایشان ارائه می‌دهد و از زیان دنیایی، سودی حقیقی و از سودهای دنیوی زیانی حقیقی در سرانجام این دنیا، قرار می‌دهد: ... ذَلِكَ بِأَنّهُمْ لاَ يُصِيبُهُمْ ظَمَأٌ وَلاَ نَصَبٌ وَلاَ مَخْمَصَةٌ فِي سَبِيلِ اللهِ وَلاَ يَطَؤُونَ مَوْطِئًا يَغِيظُ الْكُفّارَ وَلاَ يَنَالُونَ مِنْ عَدُوٍّ نّيْلاً إِلاّ كُتِبَ لَهُم بِهِ عَمَلٌ صَالِحٌ إِنَّ الله لاَ يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ * وَلاَ يُنفِقُونَ نَفَقَةً صَغِيرَةً وَلاَ كَبِيرَةً وَلاَ يَقْطَعُونَ وَادِيًا إِلاّ كُتِبَ لَهُمْ لِيَجْزِيَهُمُ الله أَحْسَنَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ؛ زیرا در راه خدا هيچ تشنگى به آن‌ها چیره نشود یا به رنج نیفتند یا به گرسنگی دچار نگردند یا قدمی که كافران را خشمگین سازد برندارند یا به دشمن آسیبی نزنند، مگر آن‌که عمل صالحى برایشان نوشته شود که خدا پاداش نيكوكاران را تباه نمی‌سازد و هيچ مالی چه اندک و چه بسیار خرج نکنند و از هيچ بیابانی نگذرند، مگر آن‌كه به حسابشان نوشته شود، تا خدا پاداششان دهد، چون پاداش نیکوترین کاری که می‌کرده‌اند. (توبه: ۱۲۰-۱۲۱) 🔸 اسلام راهبر زندگی؛ مکتب اسلام؛ رسالت ما، ص ۳۳۶. #سخنان_شهید @shahidsadr 🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام 🆔 @jiiss_ir

❇️ آزادسازی درونی انسانیت 🔷 استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر: بر خلاف آزادی در تمدن‌های غربی که از رهایی شروع می‌شود و در نهایت ـ همان‌طور که خواهیم دید‌ ـ به انواع بندگی و عبودیت می‌انجامد، آزادی گسترده اسلامی از عبودیت و بندگی خالص برای خداوند متعال آغاز شده، به رهایی از همه بندگی‌های خوار می‌انجامد... اسلام عملیاتش برای آزادسازی انسان را از درون‌مایه و محتوای داخلی خود او آغاز می‌کند؛ زیرا معتقد است آزادی بخشیدن به انسان فقط به این نیست که به او بگویند: «این تو و این راه! برو به‌سلامت»، بلکه انسان زمانی حقیقتاً آزاد می‌شود که بتواند بر راهش چیره باشد و با تصمیم‌گیری در تعیین راه و ترسیم شاخصه‌ها و جهت‌گیری‌های آن، از انسانیت خود پاسداری کند و این پیش از هر چیز نیازمند آن است که انسان از بندگی شهوت‌هایی که در نفسش فوران می‌کنند، آزاد گردد تا از آن پس، شهوت‌ فقط وسیله‌ای برای آگاه‌سازی انسان نسبت به تمایلاتش باشد، نه نیرویی محرک که اراده او را در تسخیر خود درآورده، هرگونه توان و نیرویی را از او سلب کند؛ زیرا اگر شهوت‌ها این‌چنین شوند، انسان آزادی‌اش را از همان ابتدای راه از دست می‌دهد و اینکه دستانش باز باشند در واقعیت تغییری ایجاد نمی‌کند؛ زیرا خرد و همه مفاهیم انسانی‌اش که او را از حیوان جدا می‌سازند اسیر و از کار افتاده‌اند. 🔸 پژوهش‌های قرآنی، مقاله «آزادی در قرآن»، ص ٣٧٣. #سخنان_شهید @shahidsadr 🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام 🆔 @jiiss_ir

❇️ معنای نبود اجبار در دین 🔸 استاد شهید آیت‌الله سید محمد باقر صدر: «لاَ إِكْرَاهَ فِي الدِّينِ قَد تَّبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ» ؛ در دين، اجبارى نيست؛ [زیرا] راه درست از راه انحرافى، روشن شده است. برخی افراد در فهم این آیه شریف به خطا می‌روند و گمان می‌کنند که اسلام، آزادی در پذیرفتن و نپذیرفتن دین را برای انسان تضمین کرده و بر پایه اصل آزادی فردی که تمدن‌های نو به آن معتقدند، هرگونه اجبار بر دین‌داری را منع نموده است، اما این کاملاً خطا است. ... مقصود اسلام از نفی اجبار در دین، این است که راه هدایت و انحراف روشن شده است و حق و گمراهی از هم متمایز هستند و ازآنجاکه نشانه‌ها روشن و برهان آشکار و تفاوت بین تاریکی و روشنایی بر همه هویدا است، دیگر نیازی به اجبار نیست و اساساً امکان اجبار بر پذیرش دین وجود ندارد؛ زیرا دین فقط کلماتی بی‌روح که بر زبان جاری شوند یا آداب و رسومی سنتی که اعضا و جوارح انسان انجام دهند نیست، بلکه دین یک باور، یک نظام و یک شیوه برای اندیشیدن است. 🔹 پژوهش‌های قرآنی، ص ۳۸۰. #سخنان_شهید @shahidsadr 🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام 🆔 @jiiss_ir

❇️ شاید فقط چند روز ... 🔷 استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر: ائمه علیهم‌السلام به ما یاد داده‌اند که دائماً به یاد مرگ باشیم، یکی از درمان‌های مفید برای حب دنیا این است که انسان همواره به یاد مرگ باشد. همه ما معتقدیم که «كُلّ مَنْ عَلَيْها فانٍ؛ همه آنان كه روى اين زمين هستند، فانى‌اند». اما این‌طور نیست که این مسأله را نسبت به خودمان همواره و همیشه تجسم و تصور کنیم. یکی از درمان‌های مفید این است که انسان مرگ را برای خودش مجسم کند؛ دائماً تصور کند که هر لحظه ممکن است از دنیا برود. هر یک از ما دوستانی دارد که از دنیا رفته‌اند، برادرانی که از این دنیای فانی به دار آخرت بار سفر بسته‌اند... هر یک از ما بی‌شک یک نمونه این‌چنینی دارد. حتماً دوستانی دارد که رحلت کرده‌اند، عزیزانی که رفتند و چیزی از آمال و آرزوهایشان باقی نماند. اگر برای آخرت کار کرده باشند به محضر سلطان مقتدر رحلت کرده‌اند به «مَقْعَدِ صِدْقٍ عِندَ مَليكٍ مّقْتَدِرٍ؛ جايگاهى راستين نزد سلطانى با كمال اقتدار» منتقل شده‌اند. اما اگر برای دنیا کار کرده باشند همه چیز برای آن‌ها تمام شده است. این‌ها عبرت است، این‌ها عبرت‌هایی است که ائمه علیهم‌السلام به ما آموخته‌اند که همواره این‌ها را به یاد بیاوریم تا حرص دنیا در ما نابود شود. این دنیا چیست؟ شاید تنها چند روز، شاید چند ماه، شاید فقط چند سال. چرا همواره بر این اساس که این زندگی عمری طولانی خواهد داشت کار کنیم و حرص بزنیم؟ شاید فقط داریم از ده روز دفاع می‌کنیم، از یک ماه یا دو ماه؛ نمی‌دانیم برای چقدر داریم می‌جنگیم. نمی‌دانیم ما این مقدار خطا، این مقدار گناه، این مقدار تقصیر و کوتاهی در برابر خدای متعال و در برابر دین را برای دفاع از چه چیزی تحمل می‌کنیم، دفاع از ده روز، یک یا چند ماه؟ این کالای ناچیز و ارزانی است. 🔸 بارقه‌ها، ص ۵۳. #سخنان_شهید #حب_دنیا #یادمرگ @shahidsadr 🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام 🆔 @jiiss_ir

❇️ مسیر خلافت انسان در زمین (۱) 🔷 استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر: خلافت ربانی جماعت بشری با طبیعتی که دارد، تمامی موانع ساختگی و قیودی را که نیروهای بشری را از کار می‌اندازد و استعدادهای او را به هدر می‌دهد، از میان برمی‌دارد و بدین‌سان فرصتِ پیشرفت برای انسان به‌طور حقیقی آماده می‌شود. رشد و پیشرفت حقیقی در اسلام، آن است که انسان ـ خلیفه خدا بر روی زمین ـ در خودش ارزش‌هایی را تحقق بخشد که ایمان دارد همگی آن‌ها با ویژگی وحدت در خداوند عزوجل جمع است، خداوندی که او را خلیفه خود کرده و سکان هستی را به او سپرده است. بنابراین صفات و اخلاق خداوند (از قبیل: عدل، علم، قدرت، مهربانی نسبت به مستضعفان و انتقام از جباران و بخشش بی‌انتها) شاخصه‌های رفتار انسان در جامعه خلافت و اهداف انسانِ خلیفه است. 🔸 اسلام راهبر زندگی، ص ۱۵۶. #سخنان_شهید #خلافت_ربانی @shahidsadr 🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام 🆔 @jiiss_ir

❇️ مسیر خلافت انسان در زمین (۲) 🔷 استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر: از آن‌جا که این ارزش‌ها در ذات الهی، مطلق و نامحدود است و از طرف دیگر انسانِ خلیفه خداوند، موجودی محدود است، طبیعی است که فرایند محقق شدن این ارزش‌ها در انسان، در حرکتی مستمر به سوی آن موجود مطلق و سیری بی‌وقفه به سوی خدا، عینیت یابد. هراندازه که انسان بتواند در طی حرکتش به سوی خدا، در تحقق این الگوها، سیر صعودی داشته باشد و عدالت، قدرت، رحمت، بخشش، جبروت و ظلم‌ستیزی خداوند را هر چه بیشتر در زندگی‌اش مجسم کند، دستاوردی را در معیارهای خلافت ربانی، ثبت خواهد کرد و در مسیر طولانی‌اش که جز با پایان یافتن دور خلافت درزمین، پایان نمی‌یابد، به خدا نزدیک‌تر خواهد شد. که: «يَا أَيّهَا الْإِنسَانُ إِنّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ»؛ ای انسان، حقا که تو به سوی پروردگار خود به سختی در تلاشی و او را ملاقات خواهی کرد. 🔸 اسلام راهبر زندگی، ص ۱۵۶. #سخنان_شهید #خلافت_ربانی @shahidsadr 🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام 🆔 @jiiss_ir

❇️ معیار ارزش عمل 🔷 استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر: اسلام ارزش عمل را با انگیزه‌ها، مقدمات و چارچوب‌های فکری عامی که جوانه‌های هر عملی در آن‌ها شکل می‌گیرد، مقایسه می‌کند، ولی سایر مکاتب، ارزش عمل را بر اساس نتایج، منافع و عرصه‌های معیشتی که عمل در اصلاح آن‌ها نقش داشته است، محاسبه می‌کنند. ... بر این اساس قرآن به‌طور قاطع امکان هرگونه سنجش و مقایسه‌ای را بین این دو عمل، رد می‌کند: عملی که انسان در چارچوب کلی ایمانی و با انگیزه امیال و عواطف الهی موجود در این چارچوب، انجام می‌دهد با عملی که از این چارچوب دور است و از امیال و انگیزه‌های دیگری سرچشمه می‌گیرد. در بینش قرآنی، عمل اول هرگز نمی‌تواند با عمل دوم، هرچند نتایج و منافع آن ‌زیاد باشد، مقایسه شود: «أَجَعَلْتُمْ سِقَايَةَ الْحَاجِّ وَ عِمَارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ كَمَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَ جَاهَدَ فِي سَبِيلِ اللّهِ لاَ يَسْتَوُونَ عِندَ اللّهِ وَ اللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ؛ آيا سيراب كردن حجاج و آباد ساختن مسجد الحرام را همانند [عمل] كسى قرار داديد كه به خدا و روز قيامت ايمان آورده و در راه او جهاد كرده است؟ [اين دو] نزد خدا مساوى نيستند و خداوند گروه ظالمان را هدايت نمى‌كند.» (توبه: ۱۹) 🔸 پژوهش‌های قرآنی، ص ۳۵۲ (مقاله: عمل صالح در قرآن). #سخنان_شهید #عمل_صالح @shahidsadr 🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام 🆔 @jiiss_ir

❇️ توسعه افقی 🔷 استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر: آیا می‌دانید وقتی در حال استخراج نظام اقتصادی اسلام از فقه اسلامی بودم، چقدر احساس مشقت کردم و چقدر این کار، سخت بود؟ وقتی شروع به این کار کردم، احساس کردم فقه اسلامی نیازمند توسعه افقی است و خلأهای بسیارْ بسیار زیادی وجود دارد که فقها به دلیل پیروی از همان روش فقهی موروثی معینی که هیچ کم و زیاد نشده است، آن‌ها را پر نکرده‌اند و امروز باید این خلأها را که به خاطر تبعیت فقها از روش ثابت سنتی، به‌جا مانده‌اند، به صورت و روشی فقهی، پر کرد و البته پر کردن فقهی این خلأها کار بسیار دشواری است؛ چون این خلأها مناطق جدیدی هستند که باید با فکری فقهی پر شوند، زمین‌های بکری هستند که پژوهش‌گر فقهی برای اولین بار به آن‌ها قدم می‌گذارد و آن‌ها را کشف می‌کند و این، سختی و حساسیت کار را چند برابر می‌کند و ایجاب می‌کند که یک ذهن فقهی بسیار دقیق به آن بپردازد. شخص یا اشخاصی می‌توانند کار توسعه افقی فقه را به انجام برسانند که در بالاترین حد از رشد و پیشرفت فکری باشند و در امتداد عمودی فقه به اوج رسیده باشند. فقط این افراد که در رشد فکری در بالاترین سطح هستند و در سیر عمودی فقه به اوج رسیده‌اند، می‌توانند در طول زمان، فقه را افقی گسترش بدهند و این توسعه افقی در همان سطح عالی از عمق و دقت [موجود در پیشرفت عمودی] انجام گیرد و همان ضمانت‌هایی را داشته باشد که فقه در دایره سنتی خود از آن‌ها برخوردار است. 🔸 بارقه ها، ص ۴١٩. #سخنان_شهید #توسعه_افقی_فقه @shahidsadr 🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام 🆔 @jiiss_ir

❇️ توسعه افقی 🔷 استاد شهید آیت‌الله سید محمدباقر صدر: آیا می‌دانید وقتی در حال استخراج نظام اقتصادی اسلام از فقه اسلامی بودم، چقدر احساس مشقت کردم و چقدر این کار، سخت بود؟ وقتی شروع به این کار کردم، احساس کردم فقه اسلامی نیازمند توسعه افقی است و خلأهای بسیارْ بسیار زیادی وجود دارد که فقها به دلیل پیروی از همان روش فقهی موروثی معینی که هیچ کم و زیاد نشده است، آن‌ها را پر نکرده‌اند و امروز باید این خلأها را که به خاطر تبعیت فقها از روش ثابت سنتی، به‌جا مانده‌اند، به صورت و روشی فقهی، پر کرد و البته پر کردن فقهی این خلأها کار بسیار دشواری است؛ چون این خلأها مناطق جدیدی هستند که باید با فکری فقهی پر شوند، زمین‌های بکری هستند که پژوهش‌گر فقهی برای اولین بار به آن‌ها قدم می‌گذارد و آن‌ها را کشف می‌کند و این، سختی و حساسیت کار را چند برابر می‌کند و ایجاب می‌کند که یک ذهن فقهی بسیار دقیق به آن بپردازد. شخص یا اشخاصی می‌توانند کار توسعه افقی فقه را به انجام برسانند که در بالاترین حد از رشد و پیشرفت فکری باشند و در امتداد عمودی فقه به اوج رسیده باشند. فقط این افراد که در رشد فکری در بالاترین سطح هستند و در سیر عمودی فقه به اوج رسیده‌اند، می‌توانند در طول زمان، فقه را افقی گسترش بدهند و این توسعه افقی در همان سطح عالی از عمق و دقت [موجود در پیشرفت عمودی] انجام گیرد و همان ضمانت‌هایی را داشته باشد که فقه در دایره سنتی خود از آن‌ها برخوردار است. 🔸 بارقه ها، ص ۴١٩. #سخنان_شهید #توسعه_افقی_فقه 🔻کانال رسمی پژوهشگاه فقه نظام 🆔 @jiiss_ir