بسم الله الرحمن الرحیم
#یادداشت_تحلیلی
✍️ بررسی و نقد سند تحول شورای عالی انقلاب فرهنگی
🔻بخش اول
🔸 در پی دستور رهبر انقلاب جهت بازسازی انقلابی ساختارهای فرهنگی و علمی و با اتمام فرصت دو ماهه ایشان به شورای عالی انقلاب فرهنگی جهت بررسی این موضوع، طی چند روز اخیر شاهد تصویب سندی موسوم به «سند تحول» در صحن این شورا به ریاست جناب رییسی بودیم که انتقادات و پیشنهادات افراد مختلف و متفکران و فعالین عرصه فرهنگ را برانگیخت که موارد گوناگونی را شامل میشود.
🔸 ضمن تشکر از زحمات بزرگوران شورا، نکات مثبت زیادی در سند دیده میشود از جمله اینکه به تمامی موارد و دغدغه های فرهنگی پرداخته است اما قصد دارم در چند بند مهمترین سوالها و انتقادات ناظر به سند را بررسی کنم :
1️⃣ نقش مردم چیست و جایگاه مردم در تحول به چه شکل است ؟
🔸 متن سند را که بررسی میکنیم قسمتهایی از متن که به این موضوع پرداخته شده، در نگاه اول بیشتر جنبه ی کارکردن روی مردم دارد تا کارسپاری به مردم. ارتباط با مردم را یک طرفه برقرار میکند و به جای اینکه بنیان تعریف تمامی فعالیتها مردم باشند، مردم را به عنوان جزئی در کنار اجزای دیگر بیان کرده است.
📌 در عرصه تصمیم گیری و تصمیم سازی حضور نخبگان و عموم مردم کم است. تصمیمات با رفت و برگشتهایی که به ارکان پایینتر شورا صورت میگیرد، در صحن شورا تصویب میشود و حتی در مواردی مجلس شورای اسلامی را هم که ظاهرا نمایندگی مردم را به عهده دارد، کنار میزند و به عنوان نهادی تقنینی ورود میکند و تصمیمات گرفته میشود و جهت اجرا به بخش های پایینتر سپرده میشود.
🔸 البته جای بررسی این موضوع هم هست که شورا، اساسا نهادی حاکمیتی و فرا قانونی است یا خیر. در اینصورت موضع بررسی ما و مواجهه ما با شورا متفاوت میشود.
📌 ما در هر صورت مشکل ما صرفا با خود سند نیست. بلکه مسئله اصلی در رویکردهاست. رویکردی که مردم را یا اساسا مشارکت نمیدهد یا در بهترین حالت، مردم را مجری تصمیمات خود میبینند. البته منظورم این نیست که بزرگواران شورا و کارگروه تحول این رویکرد را دارند بلکه شاید توجه کمی به این مسئله داشتند.
🔸 برخی از مسئولین زحمتکش ما هنوز متوجه این امر نشده اند که دوران بخشنامه های بالا به پایینی گذشته است. متوجه این نیستیم که اگر در تصمیمات اقناع حداکثری صورت نگیرد و کار از بالا به پایین شکل بگیرد و مردم و نخبگان، نقش واقعی و موثر حس نکنند، علقه ای هم به نتیجه تصمیمات و فرآیندها ندارند و طبیعتا در مرحله اجرا هم کمکی نمیکنند. باید این مسئله را درک کنیم که قدرت واقعی شورا باید با اتصال به مجامع علمی نخبگانی و مردمی شکل بگیرد.
2️⃣ تضمین فرهنگی یا الزامی
🔸 یکی از مواردی که از اول انقلاب، شورای عالی فرهنگی، با آن دست و پنجه نرم میکرد، عدم وجود تضمین اجرایی برای مصوباتش بوده و است. دستگاه های مختلف دولتی و خصوصی، تعهدی برای اجرای این مصوبات ندارند و در بسیاری از موارد، طرح های خوب به مرحله اجرا نمیرسد.
🔸به همین علت، شورا قصد نشستن در مقام و قدرتی بالاتر از اکثر دستگاه های اجرایی را دارد و راه حل این مسئله را را در زیاد کردن الزامات و قوانین تحکمی میداند.
🔸در ادبیات علوم انسانی برای اجرا کردن هر امر، دو رکن تنظیمی و فرهنگی تعریف میشود. در این سند، جهت حل مشکل تضمین اجرای مصوبات، به شدت رکن تنظیمی پررنگ تر از رکن فرهنگی است.
📌ظاهرا اعزه توجه ندارند که اساسا فرهنگ الزام پذیر نیست. مسلما امری را که میخواهد الزام را بردارد، با الزام نمیتوان پیاده کرد و راه حل، پیاده کردن فرهنگ به وسیله ی رکن فرهنگی است. اتفاقا رهبری هم در پیامشان به شورا به این امر اشاره داشتند که ( فرهنگسازی در هریک از اجزاء تمدّنی جامعه، بینیازکننده از ابزارهای الزامآور و تحکّمی است)
3️⃣ اولویت گذاری و نسبت سازمانها با همدیگر
🔸 در سند، منطق اولویت گذاری مسائل فرهنگی و اولویت بندی و زمان بندی مشخص نیست. سطح بندی سازمانهای فرهنگی مشخص نشده است و به موارد زیر پاسخ درستی داده نشده است:
- حدود چهل ساختار گوناگون در کشور هستند که متکفل فرهنگند و تعدد نهادها باعث موازی کاری و عدم پاسخگویی شده است.
- روزمره شدند و روند کلی سازمان ها مشخص نیست
- از همه مهمتر نیرو انسانی و مدیران گرایی به اجرای مصوبات ندارند.
🔸 #جنبش_عَلَم ؛ #گام_دوم_طلاب_جوان
لا يَحْمِلُ هَذَا الْعَلَمَ إِلَّا أَهْلُ الْبَصَرِ وَ الصَّبْرِ وَ الْعِلْمِ بِمَوَاضِعِ الْحَقِّ
🔸 #بسیج_مشکوه
🆔 @jonbesh_alam