گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران فهیمه نیاستی گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران اسماعیل عامری بافقی گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران چکیده نماتدهای ریشه گرهی (root-knot nematodes) به ویژه گونه Meloidogyne javanica از مهمترین عوامل بیمارگر در مزارع و گلخانه های گوجه فرنگی ایران محسوب می شوند. استفاده از سموم موثر با کمترین آسیب به محیط زیست می تواند راهکار مناسبی برای رفع مشکلات ناشی از کنترل شیمیایی نماتدها باشد. در این آزمایش مقایسه اثر سه ترکیب شیمیایی آفت کش به اسامی فرمالین (Formaldehyde 40% W/V)، راگبی (Rugby 100 ME: Micro-emulsion) و ازن (گاز در آب) روی فعالیت نماتد ریشه گرهی M. javanica در ریزوسفر گوجه فرنگی ارقام ریوگراند، سوپرچیف، ناهید و فلات در شرایط گلخانه مدنظر قرار گرفت. نمونه برداری از مزارع گوجه فرنگی رقم محلی در جنوب تهران در شهریور ماه 1393 انجام گرفت. مایه تلقیح نماتد شامل سوسپانسیون لارو سن دوم بوده که به میزان ده عدد در هر گرم خاک بستر گیاهچه های شش برگی گوجه فرنگی مایه زنی انجام شد. آزمایش بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار رقم گوجه فرنگی (ناهید، فلات، سوپرچیف و ریوگراند)، سه ترکیب شیمیایی (فرمالین، راگبی و ازن) با هفت سطح از غلظت (صفر، 0/5، 1، 1/5، 2، 2/5 و 3 میلی لیتر بر لیتر در مورد راگبی و فرمالین و صفر، 1، 2، 3، 4، 5 و 6 میکرولیتر بر لیتر در مورد ازن) در چهار تکرار انجام گرفت. اعمال ترکیبات شیمیایی در محیط خاک سه روز پس از مایه زنی نماتد انجام شد. دو ماه پس از مایه زنی، برخی صفات رشدی گیاه شامل وزن تر اندام هوایی، وزن تر ریشه و طول ساقه و صفات مربوط به نماتد (تعداد گال، توده تخم و فاکتور تولیدمثل) اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که میزان گالزایی، توده تخم و فاکتور تولیدمثل نماتد در تیمارهای دارای ترکیب شیمیایی در مقایسه با شاهد بطور معنی داری (P≤0.05) کاهش یافت. مقایسه داده ها نشان داد #فرمالین، #راگبی و #ازن به ترتیب بیشترین اثر را در کاهش فعالیت نماتد داشته اند. پژوهشی در زمینه کنترل نماتد در گلخانه #نماتد #ازن کاربرد فرمالین در کشاورزی شامل ضدعفونی خاک و حذف عوامل بیماری‌زا (باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها) است و محیطی سالم برای رشد گیاهان ایجاد می کند.از کانال پیام سبز کادوزفوس که با نام تجاری راگبی نیز در بازار شناخته می شود یکی از سموم شیمیایی است که برای از بین بردن نماتودها مورد استفاده قرار می گیرد کادوزفوس در واقع یک حشره کش و نماتوسید ارگانوفسفات است که برای کنترل نماتدها ، کرم های حلقوی و حشرات خاکزی در موز ، مرکبات ، ذرت ، سیب زمینی ، توتون ، نیشکر و سبزیجات استفاده می شود. Cadusafos موثرترین نماتد کش است. سم راگبی در ایران برای از بین بردن و کنترل نماتدهای ریشه‌ گره ‌ای در پسته و نماتد مولد زخم ریشه در چای مورد استفاده قرار می گیرد @jpz09113931202