نقد ذهنیت «هر توافقی بهتر از عدم توافق است» 🔰 برجــام و خـطای راهبـــردی 👤 #غیاث‌الدین_رحیمی 🔸دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل دانشگاه تهران توافق برجام در سال ۱۳۹۴ (۲۰۱۵ میلادی) به امضای طرفین رسید و سرانجام در اردیبهشت ۱۳۹۷ (۲۰۱۸ میلادی)، با خروج آمریکا، عملاً به پایان راه خود رسید. 🔸بررسی علل شکست این توافق می‌تواند چراغ راهی برای مذاکرات کنونی باشد تا تجربه تلخ گذشته در توافق احتمالی جدید تکرار نشود. عبرت‌های برجام فراوان‌اند و این نوشته قصد ندارد به همه آن‌ها بپردازد؛ بلکه تمرکز آن بر بازخوانی ذهنیت مردم و به‌ویژه مذاکره‌کنندگان است. 🔸در دوران منتهی به حصول برجام، شور و اشتیاق آشکاری در میان بسیاری از مسئولان برای دستیابی به توافق دیده می‌شد. ذهنیت غالب آنان چنین بود که «هر امتیازی که از طرف مقابل بگیریم، بهتر از امتیاز نگرفتن است» و «هرگونه گشایش، ولو اندک، در زمینه‌هایی چون تحریم‌های اقتصادی، از هیچ بهتر است»؛ بنابراین، هر توافقی را بر بی‌توافقی ترجیح می‌دادند. اما آیا واقعاً این دیدگاه، دیدگاهی درست بود؟ 🔻برجام و شکست آن، بازتاب عینی همان ذهنیت «هر توافقی بهتر از عدم توافق است» در میان سیاستمداران ایرانی بود. 🔸این اشتباهات و یا سکوت‌های طرف ایرانی موجب شد تا در بهمن‌ماه سال ۱۳۹۳، رهبر معظم انقلاب اسلامی در پاسخ به مواضع مقامات آمریکایی صراحتاً اعلام کنند: «ما نیز به دنبال هر توافقی نیستیم؛ بلکه ما هم همین عقیده را داریم و معتقدیم توافق نکردن بهتر از توافقی است که به ضرر منافع ملی و زمینه‌ساز تحقیر ملت بزرگ ایران شود.» 🔸هدف این نوشته مرور تاریخ نیست، بلکه تجربه‌آموزی برای مذاکرات جاری است. اگرچه وزیر امور خارجه وقت عنوان کرده بود که هدف از برجام، «امنیتی‌زدایی» و نه «رفع تحریم‌ها» بوده است، اما واقعیت آن است که برجام با هدف اصلی رفع تحریم‌ها به امضا رسید؛ هدفی که نه‌تنها محقق نشد، بلکه در نهایت به تشدید تحریم‌ها علیه ایران انجامید. علت این ناکامی را باید در عدم رعایت منطق تعادل در این توافق جست‌وجو کرد. 🔸قرار نیست در توافق جدید، همه خواسته‌های ایران محقق شود؛ اما باید توازن قوا به شکلی معقول و مؤثر در متن توافق لحاظ گردد تا توافق، در بلندمدت نیز دوام و پایداری داشته باشد. 🔻بر این اساس، سیاستمدار ایرانی باید با تغییر نگرش نسبت به دوران برجام، این اصل را بپذیرد که «هر توافقی بهتر از عدم توافق نیست». #کافه‌ـمذاکره https://eitaa.com/joinchat/980942865C7d841faf97

🔰 «اسنپ‌بک» آخرین ماشــــه برجام برای جنگ روانی علیه ایران 👤 #غیاث‌الدین_رحیمی 🔶در این ایام که مذاکرات بین ایران و آمریکا در جریان است احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه سبب نگرانی بسیاری از مردم و مسئولین شده است. برخی از خود حامیان برجام در خط مقدم ترساندن جامعه از اجرای مکانیسم ماشه قرار دارند در‌حالی ‌که باید جواب دهند اگر مکانیسم ماشه چنین ابزار خطرناکی است پس چرا از ابتدا پذیرفته شده و چرا از برجام که چنین ابزار خطرناکی را در اختیار طرف مقابل می‌گذاشت حمایت کردند. 🔶در گذشته و در ژانویه سال 2020 اروپاییها مکانیسم ماشه را فعال کردند. این شکایت در کمیسیون مشترک مطرح شد اما ادامه پیدا نکرد. چرا این اعتراض ادامه پیدا نکرد؟ اروپایی‌ها میدانستند اگر این شکایت را تا انتها نیز پیگیری کنند تنها دستاورد آن بازگشت قطعنامه های شورای امنیت علیه ایران است که در مقابل تحریم هایی که در همان مقطع توسط دولت اول ترامپ بر ایران وضع شده بود عملا تاثیرگذاری خاصی نداشتند. 🔶مکانیسم ماشه و قطعنامه‌های شورای امنیت در مقابل تحریم‌های یکجانبه آمریکا اهمیت کمتری دارند. درعین حال بسیاری از توانمندی‌های ایران اهمیت راهبردی دارند و نباید در مقابل امتیاز کوچکی همچون فعال نشدن مکانیسم ماشه آنها را معامله کرد. نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران یک امتیاز راهبردی است که ایران میتواند در اختیار طرف مقابل قرار دهد اما قطعنامه‌های شورای امنیت با توجه به عدم تاثیر عملیاتی بر روی بخش‌های اقتصادی، نظامی و هسته‌ای ایران اهمیتی هم تراز ندارند. 🔶امید آنکه تیم ایرانی در مذاکرات جاری با راهبردی مبتنی بر منطق قدرت و اصول واقع‌گرایی بهترین نتیجه ممکن را در راستای حفاظت از حقوق ملت ایران و منافع بلندمدت کشور به ‌دست آورد. #کافه‌ـمذاکره https://eitaa.com/joinchat/980942865C7d841faf97