اگر همه کارها مستند به خداوند است، پس کارهای خوب افراد صالح پاداش ندارد و اعمال زشت انسان های بدکار کیفر ندارد؟ آنگاه بهشت و جهنم بی حکمت اند و فرستادن پیامبران و تأسيس نظام تربیت بی معناست.؟ ✍ آنچه گفته شد پذیرفتنی نیست و آنها نتیجه اعتقاد به توحید افعالی نخواهد بود؛ زیرا فاعليت خداوند در طول فاعلیت بنده اش قرار می گیرد، بلکه می توانند سلسله ای از فاعل ها به صورت طولی و به صورت فاعل های متوسط و قریب در نظر گرفته شود؛ ✍ برای نمونه اگر چیزی سوخت به وسیله آتش می سوزد ولی گفته می شود که خداوند سوزاند؛ چرا که خدا آتش را خلق کرد و به آتش سوزانندگی داد پس هم وجود آتش و هم خاصیت ذاتی آن به اراده خداوند و فاعليتش هست. 🔹 این موضوع نباید موجب سردرگمی شود؛ 🌴 بطور مثال: چگونه از سویی دوا را به دارو نسبت می دهی و از سویی دیگر خداوند را شفادهنده (شافی) می دانی اگر خداوند را زندگی بخش، شفادهنده و همین طور مبتلا کننده به بیماری می دانیم دلیل بر انکار اسباب عالم خلقت نیست. 🔸 برای مریض شدن عامل انتقال دهنده بیماری مثل میکروب مؤثر است و در درمانش دارو مفید است اما این تاثیر و تاثر مستند به فعل ذات باری تعالی است. پس فاعلیت خداوند متعال جزء علل طولی است. #توحید_افعالی 📖درس هایی از عقاید اسلامی، ج۱، ص۳۴ 💠اندیشه تشیع: ♨️ @kalamema 👈