⚡️ فلسفه (حکمت) در طول وحی است، نه در عرض وحی. 💠 استاد سید محمدمهدی میرباقری: «آیا برای حل معضلات علمی باید به دانشمند رجوع كرد؟ بله. آیا نیاز داریم به هوشمندی؟ بله. آیا نیاز داریم به محاسبات نظری؟ بله. آیا نیاز داریم به شهود؟ بله. ولی آیا‌‌ این‌ها مستقل از انبیاء هستند؟ هرگز. بلكه معیار صحتشان به تبع وحی تعریف می‌شود. گاهی کسانی، سه طبقهٔ مرجع و‌ موازی در کنار انبیاء تعریف می‌کنند: عرفا، فلاسفه و دانشمندان. ‌عرفا طبقهٔ مرجع در شهودند؛ فلاسفه طبقهٔ مرجع در علوم عقلی و علوم نظری هستند؛ و دانشمندان هم طبقهٔ مرجع در كارآمدی‌های علمی هستند. این نحوه طبقه‌بندی پذیرفتنی نیست. ما طبقه موازی در کنار انبیاء تعریف نمی‌كنیم.‌ این‌ها باید در طول انبیاء قرار بگیرند. در دستگاه حق، همه‌‌ این‌ها زیرمجموعه انبیا تعریف می‌شوند. البته آن دستگاه منطقی كه می‌خواهد صحت را كنترل كند باید حتماً منطقش به حجیت و به تبعیت از وحی برسد. معنای این حرف آن نیست كه همه علوم، نقلی بشود. علم دینی این نیست كه در آیات و روایات بگردیم و یك گزاره‌ای پیدا كنیم که در باب مسائل علوم باشد و بعد بگوییم این گزاره دینی است. معیار دینی بودن این است كه جریان فرهنگ دین و زبان دین در حوزه علوم وارد شود.» (۱۳‌۸۴) 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 #حکمت_کاربردی ☑️ @mirbaqeri_ir

🎧 استاد میرباقری، سال 1372 | شکوفایی عقل در پرتو ولایت دین ⚡️ دين با رسول آغاز می‌شود و با رسول ختم می‌شود. دين با ولي آغاز و با سرپرست ختم مي‌شود. اوست كه به قلب و حس و عقل، جان مي‌دهد و همه وامدار او هستند. ⚡️ دين دعوت به حيات جديد مي‌كند و آن را در جان‌ها مي‌پرورد و با حيات جديد، حس و عقل و قلب را شکوفا مي‌كند. چنين نيست كه دين، ولایت ذهن بشر را رها كند و بگويد با پيش‌فرض‌هايي كه از هر فلسفه و مكتبي مي‌گيري، چيزي بساز و بعد با آن به سراغ دين بيا و ببين تا كجا به دين محتاجي! خير. رسول است كه فكر را مي‌شكافد و احساس را در قلب زنده مي‌كند و ديد را ديد ديگري مي‌كند. 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 #حکمت_کاربردی ☑️ @mirbaqeri_ir

🎧 استاد میرباقری | فلسفۀ وحیانی (حکمت) ⚡️ به گمان ما آن منطقي که بايد حاکم بر همه منطق‌ها باشد، منطق تبعيت از اديان الهي است. ⚡️ به يک معنا فلسفه بايد زيرمجموعه وحي قرار بگيرد. نبايد يک دستگاه موازي با دستگاه انبيا به نام فلسفه در عالم داشته باشيم. لذا جايگاه فلسفه نسبت به دين يک جايگاه موازي نيست که بگوييد يک حوزه، کار عقلي است و يک حوزه، کار نقلي است و اين دو موازي هم هستند. اين طور نيست. به گمان ما بايد فلسفه زيرمجموعه دين قرار بگيرد. 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 #حکمت_کاربردی ☑️ @mirbaqeri_ir

⚡️ «فلسفۀ روش» را پیش از استنباط، تولید می‌کنید و «حکمت» را پس از استنباط 💠 استاد سید محمدمهدی میرباقری: 🔸 «کار عقل بندگي در روش تعقل است. عقل، تنها در اين حوزه که «خودش را چگونه تسليم کند» مي‌تواند تلاش کند. تشيّع در روش به توليد عقل متعبّد ختم مي‌شود تا با آن بتوانيم به دنبال وحي برويم و در آن‌جا، به #حکمت_حکومتي، عرفان حکومتي و فقه حکومتی می‌رسیم.» 🔸 «فلسفۀ روش، ناظر به توليد روش تحقيق است. کاري که شما #پيش_از_استنباط مي‌توانيد انجام دهيد اين است که روش تحقيق را توليد کنيد؛ پس از آن مي‌توانيد در حوزه تفقه ديني گام بگذاريد و «عرفان حکومتي، حکمت حکومتي و فقه حکومتي» (مکتب) را استنباط کنید. بدون تفقه ديني نمی‌توانید #حکمت بسازيد. حکمت چيزي نيست که عقل بتواند آن را بسازد. اين‌که من «تعبد خودم در فهم» را قاعده‌مند کنم مقبول است، اما اين‌که مستقلاً همۀ نظام جهان را بفهمم مقبول نيست. به بيان ديگر، اينکه تأمل کنيم که خرد جمعي در مقام تحقيق را چگونه مي‌توان در خدمت اسلام قرار داد غير از اين است که مستقل از وحي به توليد حکمت بپردازیم.» 🔸 «فلسفه روش یا فلسفه چگونگی اسلامی، ريشه و پايه‌ای است که بر اساس آن مي‏‌توان «منطق تولی» را مطرح کرد و سه منطق «حجيت، معادله، اداره» را هماهنگ کرد و به تکامل رساند، اما «حکمت»، ذيل تفقه دينی قرار دارد.» 🔸 «به طور کلی، سه شاخصۀ «تعبد، عقلانیت، کارآمدی» روي همديگر، در هر دانشي، متناسب با خود آن دانش، #شاخصه‌هاي_صحت هستند. در هر دانشي، هم «تعبد» به وحي ضروري است، هم «انسجام عقلاني» و هم «کارآمدي». منتها کارآمدي هر دانشي، متناسب با خودش است؛ مثلاً کارآمدي فلسفه فقه، در فقه است و کارآمدی فقه در حوزه عمل است و لازم نيست فلسفه فقه، کارآمدي مستقيم در حوزه عمل داشته باشد، يا کارآمدي روش تحقيق در تحقيق است نه در عمل؛ يعني از طريق علوم، ارتباط با عمل پيدا می‌کند. قيد تعبد به وحي هم در علوم مختلف، سطوح مختلفی پيدا می‌کند.» (منبع: از جلسات مختلف علمی) 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 #حکمت_کاربردی ☑️ @mirbaqeri_ir

🔰 رابطۀ فقاهت و حکمت 💥 باید دامنۀ #فقاهت گسترش پیدا کند تا بتواند #حکمت را هم پوشش دهد. 💠 استاد سید محمدمهدی میرباقری: «چه در #حکمت، چه در عرفان و چه در فقه، باید دامنه تفقه دینی گسترش پیدا کند و این گسترش، منوط به #گسترش_روش است و این روش، نباید جدای از روش تحقیق در سایر حوزه‌های عقلانیت باشد. باید یک منظومه روش تحقیقی پیدا شود که مقیاس مطالعه آن، «فرد، جامعه و تاریخ» و روشش هم روش تعبد باشد و هماهنگی بین حوزه‌های مطالعاتی را هم ببیند. کمااینکه الان در ایجاد وحدت رویه در دانش‌های مدرن، طبقه‌بندی‌ها و روش تحقیق‌ها و بلکه شبکه تحقیقاتی ایجاد کرده‌اند تا منظومه کهکشانی تحقیقات را به وحدت برساند؛ یعنی مثلاً حرفی که در حوزه شیمی کاربردی زده می‌شود، با فیزیک نظری هماهنگ باشد. معنای #شبکه_تحقیقات، همین است. ما می‌خواهیم در شبکه تحقیقات، یک امر جدید دیگری را هم داخل کنیم و آن، تفقه عام دینی است. باید تفقه دینی را درون این منظومه تعریف کرد و در روش تحقق و سپس در شبکه تحقیقات برد و در همه این مراحل باید تفقه دینی را #متغیر_اصلی قرار داد. اگر نتوان تفقه دینی را متغیر اصلی قرار داد و تعبد به وحی را در همه عرصه‌ها جاری کرد، معرفت‌های دینی به‌نفع عقلانیت‌های دیگری منحل خواهند شد. بنابراین، هم مجموعه عقلانیت، باید عقلانیت متعبد شود و به‌صورت یک منظومه در بیاید و هم اینکه باید محور این منظومه کیهانی، معرفت‌های دینی باشد. معرفت‌های دینی باید از احکام موضوعی، گسترش پیدا کنند و هم وارد عرصه احکام نسبت‌ها و احکام جهت شده و هم وارد احکام کلان و توسعه شوند.» 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 #حکمت_کاربردی #فقاهت_و_حکمت ☑️ @mirbaqeri_ir

💥 انديشۀ استوارِ علامه سید منیرالدین حسینی اين بود که ما در حوزه‌هاي علمیه نیازمند سه رکنِ «حکمت حکومتی، فقه حکومتی و اخلاق حکومتی» هستیم. 💠 استاد سید محمدمهدی میرباقری: «انديشۀ استوارِ استاد سید منیرالدین حسینی اين بود که ما در حوزه‌هاي علمیه نیازمند سه رکن «حکمت حکومتي، فقه حکومتي و اخلاق حکومتي» هستیم. گرچه معارف ما در حوزه فردي و نظري که عهده‌دار بازسازي اعتقادات و نگاه فردي انسان به جهان است، موفق است، ولی ازآنجاکه تاريخ به اين منزلت از قرب به ظهور نرسيده بود، سؤال بزرگان گذشته ما ضرورت و چگونگی تولید نرم‌افزارهای حکومتی نبوده است. پي‌ريزي اين سه رکن و ارتقاء نظام فکري شیعی، محتاج به تکامل روشي است که به‌وسيله آن تجزيه‌وتحليل مي‌کنيم؛ البته روشي که بر پايه #تعبد و #قاعده‌مندی و #تفاهم باشد؛ نه بر پايۀ تأويلات حسي و روش‌هايي مثل ديناميسم قرآن، هرمنوتيک و... که عينيت را اصل قرار دهند و دين را بر آن پايه، تفسير و تحریف کنند. به‌عبارت‌دیگر، توسعه و تکامل #معرفت_دینی و فرهنگ اسلامی محتاج به تکامل روش بر پايه «تعبد، قاعده‌مندي و تفاهم اجتماعي» است که مبناي #علم_اصول در حوزه‌ها، همين است. سپس بايد اين روشِ تکامل‌يافته در اختيار محققان قرار گيرد تا به‌وسيله آن، در حوزة اخلاق حکومتی، #حکمت_حکومتي و فقه حکومتي (فقه کلان و فقه توسعه نه صرفاً فقه خُرد) به تحقيق بپردازند. همچنین باید #علوم_کاربردي جديدي را سامان داد که به‌گونه ديگري مناسبات عالم را تفسير کند؛ هم کارآمدي داشته باشد و هم پيشفرض‌ها و نتايج آن هماهنگ با دين باشد. در محدودۀ اجرا نيز روش #برنامه‌ريزي_اجتماعي نبايد برخاسته از فلسفه‌هاي حسي باشد. گاهی ما در دفاع از دين، کوتاهی کرده‌ایم و گفته‌ایم که دين در حوزۀ «هست‌»ها و دانش‌ها دخالت نمي‌کند و دانش، اسلامي و غيراسلامي ندارد؛ از حضور دين در حوزه دانش عقب‌نشيني کرديم؛ نگفتيم که دين، عقل و حس را هدايت مي‌کند. ولی آنها (غربی‌ها) گفتند اگر شما به دانش‌هاي ما معتقد باشيد، دانش ما ارزش‌هاي خاص خود را مي‌آورد! ارزش‌هاي دینی شما سنتي، غیرقابل‌تحقّق و کهنه است! جسارت نباشد؛ ابوموسي اشعري از روی نفاق، اميرالمؤمنين(عليه‌السلام) را عزل و معاويه را نصب کرد؛ ما از روي غفلت و کم‌توجهی، دين را از حوزه دانش‌ها حذف کرديم و طرفداران علوم سکولار غربي و شرقي از کرسي دانش خودشان ارزش‌هاي سکولاريته را نصب کرده و گفتند اين دانش سکولار، ارزش‌هاي سکولار را مي‌طلبد!» 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 #حکمت_کاربردی #حکمت #علم #برنامه ☑️ @mirbaqeri_ir

⚡️ تفقه دینی باید #حکمت‌ساز باشد. تفقه دینی باید تکامل پیدا کند و حکمت حکومتی و حکمت‌های مضاف به علوم را پوشش دهد و استنباط کند. ⚡️ علم دینی بر اساس حکمت‌های مضاف تولید می‌شود نه فلسفه‌های مضاف.. 💠 استاد سید محمدمهدی میرباقری: 🔸 «اگر بخواهید حاكميت دين واقع بشود، بايد #فلسفه_روش_تحقيقِ شما در حوزه تفقه ديني، امكان تفقه در مقياس پاسخ‌گويي به مسائل #حکمت‌های_مضاف در حوزه علوم را به شما بدهد. الان تفقه شما ظرفيت پاسخ‌گويي به مسائل حکمت‌های مضاف را ندارد. اينكه زود ما مي‌رويم سراغ عقل و از عقل پاسخ مي‌خواهيم، به‌خاطر اين است كه ظرفيت تفقه ديني ما امكان پاسخ گويي به اين مسائل را ندارد؛ خود ما هم باور كرده‌ايم كه دين‌مان حداقلي است!» 🔸 «اگر می‌خواهيم علم دينی را از طريق فلسفه‌های مضاف درست كنيم، حکمت‌های مضاف بايد از متن دين استنباط بشود، نه از فلسفه. و اين می‌طلبد كه تفقه دينی تكامل پيدا كرده باشد، به طوری كه حكمت حكومتي، و همچنین اخلاق حکومتی و فقه حکومتی از دل آن استنباط بشود.» 🔸 «تفقه ديني، حكمت‌ساز است. حجيت حكمت هم در پایان به همين استناد بر می‌گردد. من به نظرم مي‌آيد آقايان هم حجيت حكمت را به همين مي‌دانند. اينكه ابن‌سينا از برهان نظرِ خودش در بحث معاد جسماني رفع‌يد مي‌كند، از اين جهت است كه حجيت تفكر خودش را به ايمانش مي‌داند منتها نفرموده. اين كه تفكرِ فيلسوفانه نيست! ما همين را مي‌گوييم که: مقننش كنيد. صدرالمتألهين عمده معارفش را مستند به نقل مي‌كند، منتها رنگ عقلي می‌دهد. حرف ما هم همين است: مي‌گوييم عقل بايد در خدمت هماهنگ‌سازی محصولات خودش مبتنی بر دین باشد.» 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 #حکمت_کاربردی ☑️ @mirbaqeri_ir

💥 استاد میرباقری | حکمت‌های مضاف به‌جای فلسفه‌های مضاف ⚡️ تفقه جامع دینی شامل اخلاق، حکمت و فقه می‌شود (#ارزش‌، #توصیف‌ و #تکلیف). ⚡️ مهم‌ترین و مخاطره‌‌آمیزترین جایی که ممکن است برای حوزه‌‌های تفقه دینی لغزش اتفاق بیفتد، همین است که #روش_تحقیق_غرب در حوزه تفقه دینی به کار گرفته شود. ⚡️ اگر روش تحقیق شما به‌‌گونه‌‌ای نباشد که دخالت دین در روش را بپذیرد، آیا می‌‌توانید محصول آن را به دین گره بزنید؟ برای اینکه به روش تحقیق برسیم، نیاز به فلسفه روش تحقیق داریم. ⚡️ در مقابل کسانی که معتقدند باید نظام سؤالات را (که به‌‌عنوان پیش‌‌فرض‌‌ها، پارادایم‌‌ها و چارچوب‌‌های اصلی علم هستند) از فلسفه‌‌های مضاف گرفت، ما معتقدیم این سؤالات باید از دین و #حکمت_دینی گرفته شوند. ⚡️ گاهی فرهنگستان را متهم می‌‌کنند به اینکه چقدر کار را عمیق می‌‌کنید. بحث ما این است که شما چه‌‌کاری می‌‌خواهید انجام دهید؟ اگر می‌‌خواهید دانش غربی را با فقه دینی ترکیب کنید، یا اگر می‌‌خواهید الگوها و مدل‌‌ها را اسلامیزه کنید، این تأمل عمیق نمی‌‌خواهد؛ ولی اگر می‌‌خواهیم #منظومه_عقلانیت بشر را تسلیم وحی کنیم، باید ابتدا #روش_تسلیم شدنش را پیدا کنیم و برای این کار باید #فلسفه_روش تولید کنیم؛ [یعنی] اصول بنیادی روش تحقیق که روش تحقیق مبتنی بر تعبد را به ما می‌‌دهد و به ما می‌‌گوید چگونه مبتنی بر تعبد، منظومه روش تحقیمان را ایجاد کنیم و بعد هم طراحی مدیریت شبکه‌ای تحقیقات و بانک اطلاعات را انجام دهیم. 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 #فلسفه_روش #حکمت_کاربردی ☑️ @mirbaqeri_ir

🎧 استاد میرباقری | نقش #معیار_صحت در جریان دادنِ فقاهت در علم و برنامه ⚡️ ما چگونه باید مفاهیم فرانگرانه و متافیزیکی اسلام را به معادلۀ علمی و مدل اجرایی تبدیل کنیم؟ ⚡️ گاهی‌اوقات ما اهل تقوا و اهل نماز شب و تهجد و قرآن و نهج‌البلاغه هستیم، اما وقتی مثلاً به حوزه مدیریت اقتصاد ورود می‌کنیم به‌دنبال نظریه فریدمن و نظریه کینز می‌رویم؛ آن کتاب‌ها را می‌بوسیم می‌گذاریم زیر میز و این کتاب‌ها را می‌گذاریم روی میز! این نوع مدیریت و برنامه‌ریزی، اسلامی نیست. ⚡️ توصیه‌های اخلاقیِ منضم به این دانش‌ها هم، کار را حل نمی‌کند؛ ما باید خود محتوای دانش را دگرگون کنیم، به‌گونه‌ای که در محتوای دانش، آن سه ورودی [معرفت‌های دینی، نظری و تجربی] هماهنگ عمل کنند و به یک شبکه معرفتی تبدیل شوند. ⚡️ ما نیاز به یک #شبکه_نرم‌افزاری داریم که بتواند تحقیق در حوزه معرفت دینی (یعنی #حکمت و عرفان و فقه) را هماهنگ با مطالعات نظری و تجربی کند و هم مطالعات نظری و تجربی هماهنگ با حوزه معرفت دینی شوند. ⚡️ ما معتقدیم حتماً باید یک #معیار_صحتِ با سه متغیر و سه شاخصه داشته باشیم که هم معطوف به استناد به وحی باشد، هم معطوف به هماهنگی نظری باشد و هم معطوف به کاربرد عینی؛ یعنی معیار صحت باید هم در حوزه مطالعات معرفت دینی، هم معرفت‌های نظری و هم معرفت‌های تجربی، #سه‌شاخصه‌ای شود تا بتواند اینها را هماهنگ کند. 🔗 https://eitaa.com/mirbaqeri_ir/3398 #حکمت_کاربردی #معیار_صحت_ترکیبی ☑️ @mirbaqeri_ir