هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۸》
🔰گفته شد که مساله تنظیمگری در مسجد مساله مهمی است. به نظر میرسد که برای تنظیمگری در دو سطح باید تدبیر انجام شود.
🔸️اول در سطح یک "شورای هماهنگ کننده و تنظیمگر"
🔸️دوم در سطح "دبیرخانه آن شورا"
بسیار مهم است که این دوسطح به صورت منسجم عمل کنند.
🔹️به همین دلیل پیشنهاد ما ایجاد شورایی متشکل از پنج نهاد مرتبط با مسجد است که عبارتند از:
۱- شورای سیاستگذاری ائمه جمعه
۲- سازمان تبلیغات اسلامی
۳- سازمان اوقاف و امور خیریه
۴- مرکز مدیریت حوزههای علمیه
۵- سازمان بسیج مستضعفین
🔹️البته سایر دستگاهها متناسب با موضوع میتوانند مدعو جلسات این شورا باشند.
🔹️دبیرخانه شورای مذکور باید مجموعهای چالاک باشد و همه نهادهای عضو در سطح هیأت مدیره و هیأت امناء در آن حضور داشته باشند.
🔹️بنیاد هدایت نیز با همین رویکرد تشکیل شد و تلاش کرده ویژگیهای دبیرخانه مذکور را در خودش محقق نماید.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
📍سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۹》
🔰در مورد تعداد نهادهای مرتبط با مسجد اعداد مختلفی مطرح است. گاهی 11 نهاد، گاهی 23 نهاد و اعداد دیگری نیز گفته میشود. شاید هر کدام از این اعداد درست باشد ولی مشکل جدی تعداد یا اسم آنها نیست بلکه مشکل جدی مسجد آن است که نهادهای خدمترسان به مسجد، آرایش دقیقی ندارند. در مورد مسجد - مانند بقیه بخشهای فرهنگ - نیازمند بازآرایی انقلابی در نهادها هستیم.
🔹️عمدتا در هرگونه تعامل با نهادها و دستگاهها، موضوع به این سمت پیش میرود که متولی این امر کیست؟ در صورتی که درباره مسجد باید مشخص شود که خدمترسان به مسجد در این امر کیست؟ زیرا مسجد یک نهاد مردمی و مستقل است و دیگر نهادهای حاکمیت باید نسبت خود را با مسجد از منظر خدمترسانی مشخص کنند. مثلا شهرداریها باید چه خدماتی به مسجد بدهند؟ اوقاف یا سازمان تبلیغات باید چه خدمتی به مسجد بدهد؟ و ...
🔹️هرچند برای معلوم شدن نسبتهای حاکمیت با مسجد تنظیم نگاشت نهادی بسیار کمک کنندهاست اما حتی اگر نگاشت نهادی هم مشخص شود، وجود یک نهاد تنظیمگر که بر روند خدمت رسانی نهادها و دستگاهها نظارت کند بسیار مهم است. «دبیرخانه قرارگاه مسجد» در حقیقت همان نهاد تنظیمگر نهادها و دستگاهها است.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
📍سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۱۰》
🔰برخی میگویند: چون مسجد یک نهاد مستقل و مردمی، و از شؤون ولی امر است؛ نباید قوانین آن در مجلس تصویب شود. در حالی که بسیاری از خدماتی که توسط نهادها و دستگاهها باید به مسجد داده شود؛ نیاز به وضع قوانین دارد، و بدون وضع قانون هم سردرگمی و رفتار و برخورد سلیقهای پیش میآید و هم امکان پیگیری و نظارت و بازخواست برای نهادهای خاطی وجود ندارد.
🔹️همچنین قوانین فراوانی در مورد مسجد به صورت پراکنده و ذیل قانونهای مختلف وضع شده که نیاز به جمعآوری و سپس شناسایی دقیق دارد. از طرفی باید تلاش شود که تداخل این قوانین با یکدیگر کشف و خلاءهای قانونی آن مشخص گردد. در واقع میبایست یک قانون جامع در زمینه مسجد که از جمعبندی قوانین موجود و قوانین جدید مورد نیاز است، وضع شود.
🔹️علاوه بر قوانین عادی که در مورد مسجد تصویب شده است در برنامههای مختلف توسعه کشور نیز قوانین متعدد و متنوعی درباره مسجد وضع گردیده؛ که برخی از آنها تبدیل به احکام دائمی برنامه شدهاند. لازم است این دسته از قوانین نیز در جمعبندی قوانین لحاظ شود.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
📍سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد۱۱》
🔰یکی از مسئلههای بسیار مهم در مسجد، فقدان یک هویت حقوقی دقیق و مناسب برای مسجد است. به دلیل نبود این هویت حقوقی، ایرادات مختلفی بوجود آمده است و دستگاههای مختلف جهت ارتباط و کمک به مسجد برای خودشان هویتهای حقوقی اختصاصی به وجود آوردهاند.
🔸️مثلا وزارت ارشاد جهت کمک به مسجد در زمینه موضوعات هنری اقدام به راه اندازی کانونهای فرهنگی هنری مساجد نموده است؛ و یا سازمان تبلیغات در قالب کانونهای فرهنگی تبلیغی و سازمان بسیج در قالب پایگاههای مقاومت و کمیته امداد در قالب مرکز نیکوکاری و دیگر نهادها و سازمانها اقدام به ایجاد هویتهای جدید حقوقی در کنار مسجد نمودهاند.
🔹️در صورتی که اگر مسجد یک هویت حقوقی دقیق و قانونی میداشت، نیاز به ساختن این همه هویت و ایجاد تکثر بیش از اندازه در ساختار مسجد نبود. تکثری که در بسیاری از موارد باعث منازعات فراوان و اتلاف انرژی از طرفین قضیه میشود.
🔹️این هویت باید چند ویژگی داشته باشد:
۱- نسبت آن با ماهیت مسجد مشخص باشد.
۲- مردمی بودن مسجد در آن محفوظ باشد. یعنی ساز و کار حضور و تصمیمگیری و تصمیمسازی مردم در آن تعیین شده باشد.
۳- مسائل مالی و مسؤولیت املاک و موقوفات مسجد در آن به صورت دقیق مشخص باشد.
۴- مباحث جدید مانند بیمه، مالیات، اداره کار، مباحث بانکی و قوانین مبارزه با پولشویی و ... نیز برای آن در نظر گرفته شده باشد.
۵- پیچیده نباشد و باعث گره خوردن کارها نشود.
۶- نسبت آن با محله مشخص باشد.
۷- نسبت آن با حاکمیت مشخص باشد.
۸- مدیریت سخت افزاری و نرم افزاری آن دقیق تعریف شده باشد.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد۱۲》
🔰در میان همهی الگوها و ساختارهای مردمی که از هویت حقوقی در عصر حاضر وجود دارد، مدل مجمع عمومی و هیأت مدیره و مدیر عامل به نظر مناسبتر است؛ که البته باید متناسب با مسجد شبیه سازی شود.
🔹️الگوی پیشنهادی این است که مجمعی به نام «جامعه خادمین مسجد» که نمایندگان اقشار مختلف (دانشگاهیان، کسبه، معلمان، پزشکان و ...) و مجموعههای مردمی مختلف (پایگاه بسیج، کانون فرهنگی هنری، کانون فرهنگی تبلیغی، هیأت، گروه جهادی، مرکز نیکوکاری و ...) و نمایندگان نهادهای حاکمیت در محله (مدیر مدرسه، مدیر مرکز بهداشت، رییس کلانتری و ...) در آن حضور دارند تشکیل شود.
🔹️هر کدام از اعضاء این مجمع باید متعهد شوند که اولا به مسجد خدمت مشخصی در قالب عضویت در یکی از کارگروههای مسجد ارائه دهند. ثانیا دستکم هفتهای یکبار در نماز جماعت مسجد حاضر شوند. این افراد تقریبا شبیه مجمع عمومی عمل میکنند. یعنی از میان خودشان چند نفر را به عنوان شورای تحول محله انتخاب مینمایند.
🔹️مسجد یک «شورای تحول و پیشرفت محله» هم دارد که چیزی شبیه به هیأت مدیره است. این شورا و همراهی جامعه خادمین محله و سایر مردم به مدیریت امور در محله میپردازند.
🔹️امام مسجد هم به عنوان مدیر طبیعی مسجد، نقشی شبیه به مدیر عامل دارد.
🔹️امام مسجد با پیشنهاد جامعه خادمین و تنفیذ امام جمعه شهرستان مشخص میشود. فرآیند عزل امام هم با رای دو سوم جامعه خادمین و تنفیذ امام جمعه انجام خواهد شد.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۱۳》
🔰پیشتر گفته شد که یکی از مسائل مهم مسجد، حوزه تنظیمگری آن است. در حوزه تنظیمگری در مساجد مسائل مختلف دیگری نیز وجود دارد؛ که اگر بخواهیم به هر یک به صورت جداگانه بپردازیم شاید زمان زیادی بگیرد و از حوصله مخاطب خارج باشد. اما به صورت فهرستوار به برخی از آنها اشاره میکنم.
۱- فقدان سکوی ملی عرضهی یکپارچه و هدفمند دانش و فناوری مورد نیاز، جهت توسعه نقشآفرینی مساجد در نظامهای اجتماعی گوناگون که در راستای تنظیمگری نرم به کار گرفته میشود.
۲- فقدان هماهنگی و هدفمندی اقدامات نهادهای فعال در عرصه ساخت مسجد.
۳- عدم آگاهی دستگاههای خدمترسان به مسجد از وظایف و ظرفیتهای قانونی خود در این خصوص.
۴- فقدان سازوکار رصد عملکرد نهادهای خدمترسان به مسجد.
۵- بیتوجهی نهادهای خدمترسان به اجرای تکالیف خود.
۶- فقدان نهاد داوری برای حل منازعه دستگاههای خدمترسان.
۷- فقدان نظام ارزیابی نهاد تنظیمگر.
🔹️عمده این مشکلات با تشکیل یک نهاد تنظیمگر بر طرف خواهد شد. این نهاد تنظیمگر میتواند همان قرارگاه ملی مسجد باشد که نگاشت استانی و شهرستانی هم داشته باشد.
🔹️شورای سیاست گذاری ائمه جمعه، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان بسیج مستضعفین، مرکز مدیریت حوزههای علمیه، ستاد عالی کانونهای فرهنگی و هنری مساجد در نگاشت ملی، استانی و شهرستانی از اعضای این قرارگاه هستند.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد۱۴》
🔰همانطور که قبلا گفته شد، در مسجد هویتهای حقوقی مختلفی از طرف نهادها و سازمانها حضور دارند.
🔹️در این زمینه ارائه چند نکته ضروری است:
۱- الگوی مناسبی جهت تعامل آنها با یکدیگر وجود ندارد.
۲- متولی مشخصی جهت توانمندسازی کنشگران این نهادها در مسجد وجود ندارد.
۳- نظارت جدی بر فعالیتهای ایشان وجود ندارد.
۴- نسبت آنها با مردم و وجه مردمی بودن آنها به صورت دقیق مشخص نیست.
۵- مرجع خاصی جهت حل و فصل اختلافات میان آنها با ارکان مسجد و نیز اختلافات در داخل هر کدام از آنها میان کنشگران نهاد مربوطه وجود ندارد.
۶- حیطه عملکرد و فعالیتهای آنها و تقسیم کار میان آنها به صورت دقیق مشخص نیست.
۷- ماهیت دوگانه برخی از آنها که از یک سو به مسجد وابسته است و از سوی دیگر به یک نهاد حاکمیتی، باعث شده که استقلال لازم را در کنشها و تعاملات نداشته باشند.
🔹️راه حل این مسائل را میتوان با دو پیش فرض انجام داد. اگر بنا باشد این هویتهای متعدد و متکثر که روز به روز بیشتر میشوند با همین شرایط نیمه وابسته باقی بمانند باید تقسیم کار صورت پذیرد و مسؤول توانمندسازی و مسؤول حل اختلافات میان آنها و فصل الخطاب میان آنها در مسجد و محله مشخص شود. و ساز و کاری جهت مردمیتر شدن آنها به صورت واقعی طراحی و اجرا شود.
🔹️به نظر می رسد درستترین راه حل آن است که هویت حقوقی درستی برای مسجد در نظر گرفته شود و هر کدام از این مجموعهها با این هویت واحد مرتبط شوند و آنرا در بخشهای مختلف تقویت کنند تا خروجی آن تقویت مسجد باشند نه تقویت نهادهای مرتبط با مسجد. زیرا بعضا تقویت متعارض آنها باعث بروز اختلاف در مسجد و تضعیف جایگاه مسجد میشود و جنبه مردمی بودن مسجد را زیر سوال میبرد.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۱۵》
🔰بعد از بررسی مسائل مسجد در حوزه "سیاستگذاری و تنظیمگری" نوبت به بررسی مسائل مسجد در حوزه "خدمات" میرسد.
🔹️مسائل مسجد در این حیطه بسیار گسترده است، لذا آنها را به سه دسته کلی تقسیم نمودهایم. این دستهها عبارتند از:
۱- نیروی انسانی
۲- زیرساخت
۳- احیای کارکردهای مسجد
🔹️از منظر نیروی انسانی مهمترین عنصر، امام مسجد است. از این رو اساسیترین مسئله مسجد، کمبود امام قوی و توانمند در مسجد است. این مساله وقتی بغرنجتر میشود که بدانیم بسیاری از مساجد (بیش از نیمی از مساجد) حتی از امام مسجد غیرقوی و غیرتوانمند نیز محرومند. اساسا کسی نیست که امامت مردم را در مسجد حتی در سطح یک پیشنماز ساده بر عهده بگیرد.
🔹️در یک تقسیمبندی میتوان امامان مساجد را از نظر توانمندی به چهار دسته تقسیم کرد:
۱- «امام نماز» یا «پیشنماز» که فقط وظیفه اقامه نماز و برگزاری محدود برخی مناسک معمول را انجام میدهد.
۲- «امام مسجد» که علاوه بر اقامه نماز و مناسک به برخی فعالیتهای مختلف خدمترسانی مسجد هم میپردازد.
۳- «امام محله» که علاوه بر فعال نمودن مسجد، دغدغه محله را نیز دارد.
۴- «امام میانی» که علاوه بر دغدغه محله، خودش را محور پیشرفت و تمدن سازی در محله و کل جامعه ذیل امام جامعه (ولی فقیه) می داند.
افق و آرمان ما این است که تمام مساجد محلات کشور دارای امام میانی باشند.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《 به بهانه روز جهانی مسجد ۱۶》
🔰گفته شد که مساله خدمات مسجد یکی از مسائل مسجد است. حیطه خدمات مسجد را به سه دسته تقسیم کردیم و مساله کمبود نیروی انسانی توانمند به ویژه امام مسجد توانا را مهمترین مساله این حیطه دانستیم.
🔹️منشاء پیدایش این مشکل چیست؟ چرا تأمین امام جماعت توانمند دچار مشکل است؟ در این خصوص مورد برخی دلایل زیر را میتوان برشمرد:
۱- تعداد طلبهها در کشور بسیار کم است. اساسا نیازمندی جامعه به طلبهها در زمینههای مختلف تبلیغی، آموزشی، پژوهشی، مدیریتی، قضایی و اجرایی به شدت احساس میشود.
۲- ورودیهای حوزه علمیه رو به کاهش است و پاسخگوی نیازهای فراوان جامعه نیست.
۳- تبلیغ، اولویت اول حوزه علمیه نیست. این مشکل در دیدار اخیر رهبری با حوزه علمیه نیز مورد تذکر ایشان قرار گرفت.
۴- در میان فعالیتهای تبلیغی، امامت مسجد پایینترین اولویت را دارد.
۵- آموزشها و تربیتهای حوزه علمیه توانمندی علمی و مهارتی لازم و متناسب با شرایط روز جامعه را برای خروجیهایی آن تامین نمیکند.
۶- تبلیغات ناجوانمردانه، بیرحمانه و بسیار گسترده دشمنان اسلام علیه روحانیت.
۷- امامت جماعت چه در میان طلاب و چه از دید مردم از ارزش و جایگاه اجتماعی والایی برخوردار نیست.
۸- الگوی تأمین معیشت امام جماعت مشخص نیست. معمولا ائمه جماعات به لحاظ معیشتی خود دچار مشکلات فراوانی هستند.
۹- تعداد خانههای عالم بسیار کم است. آن مقدار هم که هست غالبا بیکیفیت است، به ویژه در مساجد شهری.
۱۰- بهدلیل ضعف غالب امامان جماعت و در برخی موارد قوت دیگر کنشگران مسجد، معمولا امام جماعت امکان انجام فعالیتهای جدّی در مسجد را ندارد و توسط هیأت امناء، کانون، هیأت، پایگاه بسیج و یا دیگران مورد بیمهری قرار میگیرد و به حاشیه رانده شده یا حذف میشود.
۱۱- در میدان متولی خاصی برای تعالی، توانمندسازی و پشتیبانیهای محتوایی از امام جماعت وجود ندارد.
۱۲- نهاد خاصی جهت رصد، پایش و ارزیابی فعالیتهای امامان جماعت و حتی عزل و نصب ایشان وجود ندارد و در هر شهر و استانی رویهها متفاوتی اعمال میشود.
🔹️راه حلهای پیشنهادی برای این مشکلات را در پستهای بعدی ببینید.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۱۷》
🔰پیشتر علتهای کمبود امام جماعت توانمند را برشمردیم. راهحلهای این علتها بعضا مشخص است. ولی تحقق آن از یک سو به عزم و همت جمعی نیاز دارد و از سوی دیگر نیازمند گفتمانسازی است.
🔹️یعنی هم باید حوزه علمیه در تربیت امام همت و جدیت بیشتری داشته باشد؛ و هم باید تلاش شود که مدل معیشتی درستی برای امام و کلا برای تأمین هزینههای مسجد مشخص شود. (ان شا الله پیشنهاداتی در این زمینه ارائه خواهد شد.)
🔹️همچنین باید درباره اهمیت مقوله امامت در محله و مسجد گفتمانسازی لازم انجام شود. باید دیگر کنشگران مسجد و محله در زمینه ارتباط با امام توجیه شوند. لازم است هم جایگاه حقوقی درستی برای امام در مسجد در نظر گرفته شود؛ و هم سازمان تبلیغات به توانمندسازی امامان در میدان و گفتمانسازی در این زمینه در سطح جامعه بپردازد.
🔹️البته این موارد که به عنوان راهحل به صورت فهرستوار بیان شد نیاز به توضیحات بیشتری دارد که در صورت امکان در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۱۸》
🔰تعداد زیادی از کنشگران در مسجد فعالیت میکنند، ولی معمولا به دلیل اینکه سازوکار مناسبی برای فعالیت آنها طراحی نشده و یا آنکه ایشان مهارت لازم را در خود رشد ندادهاند، معمولا فعالیتها در مسجد کیفیت و بهرهوری لازم را ندارد.
🔹️برای حل این مشکل راه حلهای مختلفی میتوان پیشنهاد نمود:
۱- تولید دانش میدانی مورد نیاز برای اداره مسجد در شؤون مختلف. این دانش میبایست در رفت و برگشت دائمی بین تجارب میدان و مبانی و اصول دینی حاکم بر کارها به وجود بیاید و به مرور رشد کند.
۲- تولید دورههای آموزشی در سطوح مختلف برای کنشگران مختلف
۳- معرفی نمونههای موفق از هر فعالیت در مساجد و محلات
۴- توانمندسازی کنشگران مسجد توسط مجموعههای مرتبط با آن کنشگران. مثلا اعضای کانونها توسط ستاد کانونهای فرهنگی هنری و اعضای پایگاه توسط بسیج و ... توانمندسازی بشوند. این کار از طریق برگزاری کلاسهای آموزشی وکارگاههای مهارتی و تولید محصولات آموزشی چندرسانهای و برگزاری اردوها و دورههای مناسب و بازدید از تجارب موفق امکانپذیر است.
🔹️ضمنا بخشی از پیشنهادات بالا که جنبه فکری و پژوهشی دارند عمدتا باید توسط ستادهای مرکزی و قرارگاههای علمی انجام شود و بخشهای دیگر هم توسط مجموعههای استانی و شهرستانی قابل انجام دادن است.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
همسنگران عزیز سلام.
عزاداریها قبول.
انشاءالله که اربعینی باشیم و بمونیم.
به دلیل ایام اربعین مطالب باقیمانده از《 به بهانه روز جهانی مسجد》 رو بعد این روزها ادامه میدم.
من رو از دعای خیرتون توی این ایام محروم نکنید.
التماس دعا.
#پیادهرویاربعین
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۱۹》
🔰در یادداشتهای قبلی درباره امام جماعت و لزوم حضور امام محله توانمند صحبت شد. نهادها و دستگاههای تبلیغی در سالهای گذشته تلاشهای مختلفی برای حل این مشکل داشتهاند.
🔹️در ابتدا سازمان تبلیغات با طرح روحانی مستقر و با این استدلال که در برخی از مناطق محروم روستایی مردم توانایی تأمین معیشت امام را ندارند، اقدام به استقرار امام در مساجد روستایی نمود و ماهیانه نیز مبالغی را به عنوان کمک تبلیغی به آنها اهدا میکرد. همچنین تلاشهای مختلفی هم برای توانمندسازی ایشان انجام داد.
🔹️ولی به مرور زمان و به چند دلیل این اقدامات دچار چالش شد.
۱- روحانیون مستقر کمکم خود را کارمند سازمان تبلیغات فرض کردند و خودشان را نسبت به مردم پاسخگو نمیدانستند.
۲- از طرف دیگر مردم به مرور زمان تأمین روحانی برای مسجد را کار سازمان تبلیغات تلقی کردند و حتی در مناطقی که امکان تأمین مالی امام جماعت وجود داشت، تلاش میکردند که این هزینه را به عهده سازمان قرار دهند. حتی کار به جایی رسید که اگر سازمان امام مسجد را تأمین نمیکرد آنها اصلا برای مسجد امام نمیآوردند. حتی مواردی بود که یک خیر میلیاردها تومان برای ساخت مسجد هزینه کرده بود اما حاضر نبود برای تامین معیشت امام جماعت پولی خرج کند و این را وظیفه حاکمیت میدانست.
۳- بودجههای فرهنگی سازمان تبلیغات به مرور کمتر شد و از طرفی عرصههای فعالیتهای تبلیغی نیز گسترش زیادی یافت. به همین دلیل سازمان هم از نظر پرداخت کمک هزینه ماهیانه به روحانیون مستقر و هم از نظر تامین هزینههای آموزش، توانمندسازی و حتی نظارت؛ دچار مشکل شد.
۴- حوزه علمیه با چند استدلال از جمله اینکه؛
• سازمان تبلیغات توانایی تأمین امام برای تمامی مساجد را ندارد.
• طلبههای زیادی تمایل دارند که در مناطق مستقر شوند لذا حوزه وظیفه دارد؛ به مدت سه سال آنها را حمایت کند تا بتوانند به مرور روی پای خود بایستند. وارد عرصه مستقر کردن روحانیون در روستاها تحت عنوان «طرح هجرت» طولانی مدت شد.
۵- در دهه نود، برخی از نهادها مانند سپاه پاسداران، ستاد اجرایی فرمان امام قدس و بنیاد مستضعفان با هدف حمایت از چرخه استقرار امام در مساجد با هویت پیشران پیشرفت و محور در کاهش آسیبهای اجتماعی وارد عرصه استقرار امام شدند. برخی از ایشان با کمک نهادهای تبلیغی و برخی به صورت مستقیم و مستقل وارد این عرصه شدند.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۲۰》
🔰در بخش قبل به برخی تغییرات نامیمون در زیست بوم تبلیغی در عرصه مسجد پرداختیم؛ که به دلیل ورود نهادهای حاکمیتی به عرصه حمایت از استقرار امام جماعت واقع شده است. واقعیت آن است که:
🔻این ورودها روز به روز نقش مردم در اداره مساجد، مخصوصاً در موضوع تامین مالی امام مسجد را به مرور کمرنگتر نموده است.
🔻نهادهای تبلیغی عموماً امکان تأمین مالی قابل قبولی برای امامان را از دست دادهاند.
🔻مردم هم به دلیل اینکه این کار را وظیفه حاکمیت میدانند و امامان را به عنوان کارمندان دولت تلقی میکنند، مسوولیت تامین معیشت امام جماعت را متوجه خود نمیدانند.
🔻از طرفی امامان هم به دلیل اینکه نه از طرف مردم و نه از طرف حاکمیت به صورت معقول و قابل قبولی تأمین نمیشوند، خود را نسبت به هیچ یک پاسخگو نمیدانند و به مرور کیفیت کار آنها پایین آمده است.
🔻پایین آمدن کمیت و کیفیت فعالیتهای امامان مساجد هم باعث شده است که اصل نیاز به امام جماعت در ذهن مردم مورد خدشه واقع شود و این چرخه معیوب روز به روز خود را بیشتر تضعیف میکند.
🔹️برای حل این مشکلات راه حلهایی وجود دارد که در طی این یادداشتها به بعضی از آنها اشاره شد و در ادامه به برخی دیگر اشاره خواهیم کرد ولی مهم این است که این راه حلها باید بر طبق یک نقشه منسجم عملی شود تا به نتیجه مطلوب برسد نه اینکه فقط به صورت بخشی به اجرا گذاشته شود. زیرا در غیر این صورت آسیبهای بیشتری به زیست بوم تبلیغی مسجد زده خواهد شد.
🔹️راه حلها باید چند ویژگی داشته باشد:
۱- نقش مردم در آن محوری باشد.
۲- جایگاه و شأن امام حفظ شود.
۳- حمایت از امام با فعالیتهای او نسبت داشته باشد.
۴- تأمین کمک از طریق صندوق یکپارچه تحت عنوان صندوق تحول محله صورت گیرد.
۵- افراد خاص امکان اعمال نظر بیش از حد نداشته باشند.
۶- نسبت امام محله با امام جمعه مشخص شود و تحت اشراف کلان او فعالیت کنند.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۲۱》
🔰شاید مهمترین مسئله مسجد که معمولا همه به آن اشاره میکنند ولی سازوکارهایی که تا کنون برای تحقق آن پیشنهاد شده به ضرر آن عمل کرده، مساله «مردمی بودن مسجد» باشد.
🔹️با الهام از الگویی که حضرت آیت الله شاه آبادی رحمت الله علیه (استاد حضرت امام خمینی رضوان الله تعالی علیه) که در کتاب شذرات المعارف ارائه فرمودند: برای مردمی شدن مسجد باید مسجد از دو جهت مردمی شود. از جهت عِدّه (نیروی انسانی یا همان بافت اجتماعی تحقق این الگو) و از جهت عُدّه (پشتیبانی یاهمان پیشران مالی این الگو)
🔹️ایده محوری درباره پایکار آوردن مردم و بخش نیروی انسانی همان «جامعه خادمین محله» و «شورای تحول محله» است که قبلا به آن اشاره کردیم.
اما عُدّه و یا همان پشتیبانی مالی نیز چالش بسیار مهمی است. در این مورد نیاز به یک ایده محوری است که در اینجا «صندوق تحول و پیشرفت محله» میتواند ایدهای بسیار مهم و راهبردی باشد.
در مورد صندوق تحول و پیشرفت سوالات اصلی زیر قابل طرح است:
۱- ورودیهای صندوق (منابع درآمدی) چیست؟
۲- خروجیهای صندوق (موارد هزینه کرد و مصرف) چیست؟
۳- مدیریت صندوق با کیست؟
۴- نظارت بر صندوق برعهده کیست؟
۵- دایره موضوعی و نیز جغرافیایی عملکرد صندوق چقدر است؟
🔹️در مطالب بعدی به ارائه پاسخهای پیشنهادی سوالات فوق میپردازیم.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۲۲》
🔰گفتیم که مردمی بودن مسجد شاید مهمترین نکته مطرح شده در مقام نظر ولی متروک مانده در مقام عمل است. برای تحقق این امر مهم نظامهای عِدّه و عُدّه را با الهام از طرح آیت الله شاه آبادی مطرح کردیم. و صندوق پیشرفت و تحول را به عنوان نظام عُدّه یا همان سازوکار مالی تحول در محله مطرح کردیم.
🔹️یکی از مسائلی که با طرح این خودنمایی خواهد کرد این است که؛
ورودیهای این صندوق چه چیزهایی میتواند باشد؟
🔹️به صورت اجمالی وروردیها را میتوان به سه محور کلان؛ ۱- خیرات و درآمدها ۲- قرض ۳- حبس گردش حساب مسجد تقسیم کرد.
🔹️محور خیرات و درآمدها را میتوان به محورهای اصلی زیر تقسیم کرد:
۱- خیرات خاص
۲- خیرات عام
۳- اجاره برخی امکان
۴- هزینه جبران خدمت مسجد به محله
۵- فروش برخی اقلام
۶- مدیریت پسماند محله
۷- سود سرمایه گذاری مسجد
🔹️در ادامه به مصادیق جزئی دو محور اصلی اول از موارد فوق میپردازیم:
۱- خیرات خاص شامل؛
• خیرات عنوان دار (مانند: نذورات، مناسبتها، زیارات، تلاوت قرآن، جهیزیه، اطعام، اشتغال، سلامت، ساخت و ساز، آموزش و ...)
• کفارات
• موقوفات
۲- خیرات عام شامل؛
•زکات
•وصیت ثلث ماترک
•یک سوم خمس (با اجازه مراجع تقلید)
•خیرات اموات
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد۲۳》
🔰گفتیم که ورودیهای صندوق تحول و پیشرفت مسجد را میتوان به هفت محور اصلی در بخش خیرات و درآمدها تقسیم کرد. به مصادیق دو مورد اول آن یعنی خیرات خاص و خیرات عام هم اشاره کردیم. اکنون به مصادیق جزئی باقی محورهای اصلی این بخش از ورودیهای صندوق مذکور میپردازیم.
۳- اجاره شامل؛
• موقوفات مسجد
• ساختمان مسجد برای اجرای مراسمات مجاز
• سالنها و دیگر مستقلات مسجد
• تجهیزات مسجد
• مکان برای نصب برخی تجهیزات نظیر: دستگاه خودپرداز بانک، دکل مخابراتی، نصب پنل نیروگاه خورشیدی و ...
۴- هزینه جبران خدمت مسجد به محله شامل؛
• تربیت کودک و نوجوان
• ارائه آموزشهای مختلف
• ارائه مشاورههای مختلف
• حل اختلاف
• داوری
• طب سنتی
• اردوها
• پخش فیلم جشنوارهها
• جمعآوری زکات (حق عاملین علیها) و مواردی نظیر آن.
۵- فروش شامل:
• محصولات فرهنگی
• تغذیه سالم
• ملزومات حجاب
• غذای آماده
• خدمات رایانهای
• خدمات هنری، رسانهای و مواردی نظیر آن.
۶- مدیریت پسماند محله
۷- سود سرمایه گذاری مسجد در احیاء مشاغل
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد۲۴》
🔰گفته شد که صندوق تحول و پیشرفت مسجد پیشران مالی و نظام عُدّه پیشنهادی برای پیشبرد اهداف حکمرانی نرم محلی با محوریت مسجد در محله است. همچنین گفته شد که ورودیهای این صندوق سه عنوان کلان دارد:
۱- خیرات و درآمدها
۲- قرض
۳- حبس گردش حساب مسجد.
🔹️مصادیق مورد نخست را در مطالب قبلی ارائه دادیم. امروز به ارائه باقی مصادیق دو مورد باقی مانده میپردازیم.
۲- ورودیهای قرض شامل؛
• مبالغ قرضالحسنه که کسانی در اختیار صندوق قرار میدهند تا به افراد با شرایط مشخصی وام داده شود.
• اعتبار وام که از طریق دستگاههای دولتی تأمین و به مساجد تخصیص داده میشود.
• اعتبار وام که از رسوب مبالغ مسجد و مانده حساب مسجد نزد بانکها و موسسات مالی و اعتباری به مسجد تعلق میگیرد.
۳- ورودیهای حبس گردش حساب مسجد
این ورودی شامل مبالغی است که اهالی محل از طریق اتصال حساب شخصی خود به صندوق تحول و پیشرت محله به این حساب وارد میکنند. در این حالت اهالی فرآیندهای مالی روزمره خود را مثل همیشه انجام میدهند تنها فرق آن این است که به جای یک حساب شخصی، حساب مسجد را برای ذخیره مبالغ خود انتخاب کردهاند. آنها ضمن آنکه از طریق بانکداری الکترونیک به امور مالی روزمره خود می پردازند، پول محبوس در حساب مسجد را افزایش میدهند. این افزایش امکان اعتای وام و تسهیلات مختلف را برای مسجد فراهم میآورد. در واقع از اعتبار حاصل شده از گردش حساب مسجد برای برای فعالیتهای صندوق مزبور استفاده میشود.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۲۵》
🔰الگوی امامت با اینکه الگوی دارای قدمت زیاد است ولی عمدتا به دلیل اینکه به آن در سطوح میانی توجه چندانی نشده و فرصتی برای علمای شیعه در تجربه میدانی آن به صورت جدی وجود ندشته است، برای اجرایی شدنش از نظر مهارتی و میدانی به شدت نیازمند تولیدات دانشی است.
🔹️این یعنی اگر بناست که امام در محله به صورت تعیّنی امام شود، نیاز است که فرایند تعیّن به صورت کامل طراحی شده و دانش و مهارتهای مورد نیاز آن نیز تولید شود؛ و در نهایت این مجموعه به دورههای توانمندسازی چند بُعدی تبدیل گردد.
🔹️این کار مهم در تمدن رقیب درباره مدلهای مختلف اداره اجتماع از حکمرانی محلی تا حکمرانی منطقهای، ملی و جهانی تولید شده است.
🔹️بسیاری از کسانی که در ایران درباره پیشرفت منطقهای و یا کاهش آسیبهای اجتماعی تلاشهایی دارند معمولا از الگو، محتوا و مهارتهای آماده شده در آن تمدن رقیب بهره میبرند.
🔹️این دانش نه تنها در کتابخانه و با کار پژوهشی تولید میشود، و نه اینکه فقط در میدان به ذهن کنشگران میرسد. بلکه فرآیند دستیابی و ارتقاء آن، در رفت و برگشت دائمی میان مبانی و تجربه میدان است. یعنی از یک طرف باید حرفهای عملیاتی از مبانی کشف شود و از طرف دیگر در میدان با تجربهنگاری و مدیریت دانش تکمیل شود.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۲۶》
🔰یکی از مسائل آزاردهنده در مورد مسجد که امروزه بسیار شاهد آن هستیم، تغییر نگرشها نسبت به مسجد است.
این تغییر نگاه از دو جهت اتفاق افتاده:
• اولین تغییر نگاه آن است که مسجد را صرفا محلی برای عبادت یا حداکثر عبادتگاهی میانگارد که کارهای اجتماعی، تربیتی و اقتصادی هم در آن انجام میشود. در نتیجه اهتمامی برای ارائه خدمت اجتماعی مردم به مردم حول محوریت مسجد و مسجدیها و روابط ولایی نیست.
طبعا این تلقی که «مسجد محور مردم سالاری دینی و حکمرانی محلی است» در این نگاه خریداری ندارد. مسجد محل پراکندن وظایف، نشر خوبیها، تجمیع همتها برای حل مشکلات محله قلمداد نمیشود.
همچنین این نگرش مردم، مسؤولین و حتی ائمه جماعات اعتقادی ندارد که «الگوی امامت با احیای مسجد امکان احیا دارد». زیرا مسجد را محل تلاقی ولایت عرضی (ارتباط خاص دینی به مردم) و ولایت طولی (ارتباط خاص با ولیّ جامعه) نمیدانند. به دیگر سخن طبق این دیدگاه، الگوی امامت در لایههای کلان سیاسی و اعتقادی میماند و در بطن و متن جامعه نشر پیدا نمیکند.
• دومین تغییر نگاه ناامیدی شدید از تحول در اوضاع مسجد است. طبق این نگاه شرایط امروزه مسجد - با هر تعریفی نسبت به آن- بسیار ناگوار است و خانه خدا از دست رفته محسوب میشود. در این نگاه در کوتاه مدت هیچ امیدی به احیای مسجد و نقش آفرینی جدی توسط آن وجود ندارند.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۲۷》
🔰مهمترین راه حل این دو مسئله، گفتمانسازی است. باید ظرفیتهای موجود مسجد را به مردم و مسؤولین شناساند و نمونههای موفق و اثرگذاریهای بسیار زیاد مساجد را معرفی کرد. همچنین باید نقش و جایگاه اصلی و واقعی مسجد را تبیین نمود.
🔹️این کار هم با جلسات، مباحثات، مناظرات و نشستهای مختلف میان مسؤولان و نخبگان صورت میگیرد و هم با فعالیتهای هنری و رسانهای.
🔹️برای این امر ابتدا باید این مساله در ذهن سیاستگذاران، مسؤولین، مدیران میانی، فعالان رسانه ملی و مجموعههای هنری مانند حوزه هنری، سازمانهای سینمایی مانند فارابی، اوج و سایر مجموعههای هنری و رسانهای اولویت پیدا کند. به این شکل ذهن مسوولین ونخبگان به سمت مسجد تغییر جهت پیدا خواهد کرد.
🔹️بنیاد هدایت مخزن مفصلی از سوژههای مناسب و مساجد نمونه و موفق در اختیار مجموعههای مختلف قرار داده است و تلاش کرده محصولات هنری مختلفی را با رویکرد محتوایی تهیه کند. نمایشگاه مسجد جامعه پرداز در مسجد مقدس جمکران از این دست نمونهها است.
🔹️همه عزیزان را به بازدید از نمایشگاه مسجد جامعهپرداز دعوت میکنم.
جهت هماهنگی بازدید با شماره
09338658511تماس بگیرید. #روزجهانیمسجد #سندملیمسجد 🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۲۸》
🔰مدتی است که به بهانه روز جهانی مسجد مطالب گوناگونی در مورد مسجد و برخی امور مربوط به آن مانند کارکردهای مسجد، اقتصاد مسجد، مدیریت مسجد، مردمیسازی مسجد، نظارت بر مسجد و ... مطرح کردم.
🔹️اکنون مناسب میدانم که اعلام کنم این موضوعاتی که در اینجا بیان شد خلاصهای از مطالبی بود که در سند ملی مسجد به نحو دیگر بیان شده است.
🔹️تدوین «سند ملی مسجد»، عطف به ابلاغيه معاون اول محترم رئيس جمهور و رئيس ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی كشور و عطف به نامه شماره 18933/1400/ دش مورخ 08/12/1400 مبنی بر تدوين «سند ملی توسعه، گسترش و تقويت نهاد مسجد و سامان بخشی و راهبری آن» به سازمان تبلیغات واگذار شد و سازمان تبلیغات نیز این کار را به بنیاد هدایت واگذار کرد.
🔹️دغدغه اصلی در طراحی اسناد بالادستی آن است كه معمولا بعد از تدوين سند، كنشگران با آن ارتباط برقرار نمیكنند. شاید دليل عمده آن عدم توجيه ایشان و درگير نشدن بخشهای مختلف علمی و اجرایی مرتبط با موضوع سند در فرايند تدوين آن و عدم گفتمانسازی درباره سند میباشد.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۲۹》
🔰گفته شد که مهمترین دغدغه در نگارش سندهای ملی و بالادستی عدم ارتباط کنشگران آن حوزه با سند و عملیاتی نشدن مفاد آن است.
🔹️بنیاد هدایت در راستای رفع اين دغدغه پيگيریها و فعاليتهای مختلفی در مراحل تدوين پيش نويس «سند ملی مسجد» صورت داده که در ادامه بخشی از این فعاليتها تقديم میشود:
۱- تشكيل كميته تحقيق متشكل از پژوهشگرانی از دستگاههای مختلف (۳۰ جلسه ۳ ساعته).
۲- تشكيل كميته تخصصی متشكل از نمايندگان دستگاههای مختلف (۸ جلسه ۲ ساعته).
۳- جمعآوری و دستهبندی و خلاصه نمودن همه اسناد بنيادين، راهبردی و كاربردی كه تاكنون درباره مسجد توليد شده است؛ و ارائه آنها در قالب سامانه و نرم افزار انديشه محراب (۱۳۰ كتاب، ۲۸۰ مقاله و يادداشت، ۹ پايان نامه و ۶۲ سند راهبردی).
۴- برگزاری جلسات متعدد با كارشناسان.
۵- برگزاری جلسات متعدد كميته تحقيق و تهيه هشت نسخه متناسب با اظهار نظر صاحب نظران و كميته تخصصی.
۶- برگزاری هشت جلسه كميته تخصصی و نهايی نمودن نسخه هشتم سند.
۷- ارسال نسخه هشتم سند برای دستگاههای مختلف و دريافت نظرات آنان.
۸- برگزاري ابر چالش سند ملی مسجد در قالب هشت چالش درباره سوالات اصلی باقی مانده (دريافت ۳۲۳ پاسخ و راهحل).
۹- برگزاری جلسات متعدد با انديشكدهها و اندیشمندان.
۱۰- تدوين و ارائه نسخه نهم سند.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۳۰》
🔰در ادامه به بیان بخش دیگری از فرایند ارتقاء و تدوین «سند ملی مسجد» می پردازیم:
۱۱- ارائه نسخه نهم سند به انديشمندان و مسئولين ذیربط در قالب نمايشگاه مسجد جامعه پرداز «۱» در مشهد مقدس جهت فرهنگ سازی و گفتمان سازی و ارائه ايده به نخبگان و صاحب نظران و دريافت نظرهای آنها.
۱۲- اعمال نظرها و تهيه نسخه دهم در چندين ويرايش.
۱۳- تدوين نسخه دهم سند.
۱۴- ارائه نسخه دهم سند به انديشمندان و مسئولين ذیربط در قالب نمايشگاه مسجد جامعه پرداز «۲» در نمايشگاه بين المللی قرآن كريم جهت فرهنگ سازی و گفتمان سازی و ارائه ايده به نخبگان و صاحب نظران و دريافت نظرهای آنها.
۱۵- برگزاری سه جلسه هيأت امنای بنياد هدايت متشكل از بزرگان، نخبگان، صاحب نظران و مسؤولان مرتبط با مسجد است پیرامون نسخه دهم سند.
۱۶- تدوين ويرايشهای مختلف نسخه دهم و نهايی كردن سند (نسخه يازدهم).
۱۷- تهيه نقشه نسخه یازدهم سند با هدف آسان سازي فهم سند.
۱۸- ارائه نسخه یازدهم سند به دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
۱۹- ارائه نسخه یازدهم سند به بخشهای مرتبط در دولت.
۲۰- دریافت بازخوردهای محتوایی، شکلی و تدوین نسخه دوازدهم سند (نسخه نهایی).
۲۱- عرضه نسخه دوازدهم در کمیته مربوطه در شورای عالی انقلاب فرهنگی.
۲۲- عرضه نسخه دوازدهم در جلسات اصلی و شورای معاونین قرارگاه ملی مسجد.
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان
هدایت شده از میرمحمدیان | مردم، محله و مسجد
بسمالله
《به بهانه روز جهانی مسجد ۳۱》
🔰از تاریخچه، فرآیند تدوین و ویژگیهای «سند ملی مسجد» گفتیم. در تدوین این سند، به کمک پژوهشگران و صاحب نظران همکار، نقاط برجستهای گنجانده شد؛ که گاه برای اولین بار است که در یک سند ملی در مورد مسجد مطرح میشود.
🔹️ این نقاط برجسته، نظریهها و طراحیهای خلاقانهای است که این سند را از سایر سندهای مشابه مسجد متمایز میکند و ویژگی خاصی به آن میبخشد. مناسب است که در انتهای این سلسله مباحث به بخشی از ويژگیهای مهم «سند ملی مسجد» به صورت بسیار مختصر اشاره كنیم:
۱- نظريه سياستی حكمرانی بر مسجد؛ حكمراني نرم شبكهای.
۲- نظريه سياستی حكمرانی از مسجد؛ جامعه پردازی ولايی با محوريت مسجد.
۳- استفاده از بيانات امامين انقلاب در متن سند به صورت شرح مزجی.
۴- برجسته كردن نقش مردم در مديريت مسجد.
۵- تأكيد بر كلان اقدامات مدنظر بيانيه گام دوم.
۶- تأكيد بر انسجامدهی امامان در قالب شبكه امامان محله.
۷- تأكيد بر هويت حقوقی مستقل مسجد در مواجهههای مستقيم حاكميت با آن.
۸- خريد خدمات حاكميت از مسجد.
¤•پایان•¤
#روزجهانیمسجد
#سندملیمسجد
🚩سیدناصرمیرمحمدیان