🌀آموزش ویرایش و ویراستاری | ۱۵ گام عملی تا یادگیری درست‌نویسی و ویرایش #قسمت یازدهم 🔺ویرایش چیست و انواع آن کدام است؟ 🔷ویرایش صوری 🔻مبحث ویرایش صوری درباره‌ی پدیده‌های مربوط به صورتِ نوشته است؛ یعنی به‌طور کلی مربوط به درج نویسه‌ها اعم از واژه‌ها و نشانه‌ها و قواعد حاکم بر درج آن‌هاست. این حوزه بسیار گسترده و پرمسئله است؛ اما من گزیده‌ای از خطاهای ممکنِ رایج را با انتخاب خودم در چهار دسته‌ی ذیل آورده‌ام: 🔆دسته سوم: فاصله‌ 👈🏻منظور از خطای «فاصله» درج‌ نویسه‌ها در نسبت نادرست با هم‌دیگر است، به‌گونه‌ای که بر اثر آن خطا خواندن واژه دشوار شود. این نوع خطا نمودهای مختلف دارد: ۱. درج نادرست فاصله میان واژه و واژه مانندِ درج «به» به‌صورت چسبیده به «ایران» و به‌تبعِ آن حذف «ه» از واژه‌ی «به» 📎جمله‌ی نمونه: قهرمانان المپیک بایران بازگشتند. ۲. درج نادرست فاصله میان واژه و نشانه مانندِ درج فاصله‌ی نالازم میان «:» با واژه‌‌ی قبلش 📎جمله‌ی نمونه: با قاطعیت گفت : «از پسش برمی‌آیم.» ۳. درج نادرست فاصله میان نشانه و نشانه مانندِ درج فاصله‌ی نالازم میان «؟» و «!» 📎جمله‌ی نمونه: واقعاً گمان می‌کرد که می‌تواند سنگ به آن عظمت را بردارد؟! 📚مدرسه‌ی نویسندگی #ویراستاری #آموزشی ┅❀💠🇮🇷💠❀┅┅┄ 📒 @ktbsefid

🌀آموزش ویرایش و ویراستاری | ۱۵ گام عملی تا یادگیری درست‌نویسی و ویرایش #قسمت دوازدهم 🔺ویرایش چیست و انواع آن کدام است؟ 🔷ویرایش صوری 🔻مبحث ویرایش صوری درباره‌ی پدیده‌های مربوط به صورتِ نوشته است؛ یعنی به‌طور کلی مربوط به درج نویسه‌ها اعم از واژه‌ها و نشانه‌ها و قواعد حاکم بر درج آن‌هاست. این حوزه بسیار گسترده و پرمسئله است؛ اما من گزیده‌ای از خطاهای ممکنِ رایج را با انتخاب خودم در چهار دسته‌ی ذیل آورده‌ام: 🔆دسته چهارم: بدخوانی 👈🏻منظور از خطای «بدخوانی» درج‌نکردنِ نشانه‌ها است، به‌گونه‌ای که بر اثر آن خطا معنای برآمده از آن واژه یا عبارت عوض و مشتبه شود. این نوع خطا نمودهای مختلف دارد: ۱. درج‌نکردنِ نشانه‌های فتحه و کسره و ضمه مانندِ درج‌نکردنِ «کسره» زیرِ «ق» در عبارتِ «از قبلِ» و به‌تبع آن احتمالِ خوانده‌شدن به‌صورتِ «از قَبلِ» 📎جمله‌ی نمونه: از قبلِ آن اتفاق سَرم درد گرفت. ۲. درج‌نکردن نشانه‌‌های سجاوندی مانندِ درج‌نکردن نشانه‌ی «کاما» بعد از لفظ «اغلب» و به‌تبع آن احتمالِ خوانده‌شدنِ آن به‌صورتِ «اغلبِ» 📎جمله‌ی نمونه: اغلب کارهایم ناتمام می‌ماند. 📚مدرسه‌ی نویسندگی #ویراستاری #آموزشی ┅❀💠🇮🇷💠❀┅┅┄ 📒 @ktbsefid

🌀آموزش ویرایش و ویراستاری | ۱۵ گام عملی تا یادگیری درست‌نویسی و ویرایش #قسمت سیزدهم 🔺ویرایش چیست و انواع آن کدام است؟ 🔷ویرایش صوری 🔻مبحث ویرایش صوری درباره‌ی پدیده‌های مربوط به صورتِ نوشته است؛ یعنی به‌طور کلی مربوط به درج نویسه‌ها اعم از واژه‌ها و نشانه‌ها و قواعد حاکم بر درج آن‌هاست. این حوزه بسیار گسترده و پرمسئله است؛ اما من گزیده‌ای از خطاهای ممکنِ رایج را با انتخاب خودم در چهار دسته‌ی ذیل آورده‌ام: 🔆دسته چهارم: سیاق 👈🏻منظور از خطای «سیاق» به‌کارگیریِ صورت‌های زبانیِ نایک‌دست و به‌تبعِ آن نادرست برای بازنمودِ تمایز میان گونه‌ی گفتاری و گونه‌ی نوشتاری است. هرچند این خطا اساساً خطایی زبانی محسوب می‌شود، اما چون یگانه بُروزش در خط است و اغلبْ بر اثر کم‌دقتیِ نویسنده در حروف‌چینی رخ می‌دهد، آن را در بخش ویرایش صوری گنجانده‌ام. در ادامه چند نمونه‌ی غلط را همراه با صورت درست نوشتاری و صورت درست گفتاری آن آورده‌ام: 🔺غلط: اگه برویم خیلی بد می‌شه. 🔻درستِ گفتاری: اگه بریم خیلی بد می‌شه. 📎درستِ نوشتاری: اگر برویم خیلی بد می‌شود. 🔺غلط: مگر دیگه دوسَم نداری؟ 🔻درستِ گفتاری: مگه دیگه دوسَم نداری؟ 📎درستِ نوشتاری: مگر دیگر دوستم نداری؟ 📚مدرسه‌ی نویسندگی #ویراستاری #آموزشی ┅❀💠🇮🇷💠❀┅┅┄ 📒 @ktbsefid

🌀آموزش ویرایش و ویراستاری | ۱۵ گام عملی تا یادگیری درست‌نویسی و ویرایش #قسمت چهاردهم 🔺ویرایش چیست و انواع آن کدام است؟ 🔷ویرایش زبانی 🔻مبحث ویرایش زبانی درباره‌ی پدیده‌های مربوط به زبانِ نوشته است؛ یعنی به‌طور کلی مربوط به سطوح چهارگانه‌ی زبان. شایان تذکر است که سطوح زبان شامل سطوح واجی، صَرفی، نحوی و معنایی می‌شود؛ اما من به‌سبب نمودِ کم‌ترِ سطح واجی در خطاهای ویرایشِ زبانی، در این‌جا از ذکرش درگذشته‌ام و درعوض مبحث گونه‌های زبان را به این بخش افزوده‌ام: 🔆دسته اول: صرف 👈🏻منظور از خطای صَرفی رعایت‌نکردن قواعد صَرف زبان فارسی است؛ یعنی قواعدِ حاکم بر ترکیب واژها و اصولِ ساخت واژه‌ها. در ادامه نمونه‌ای از این قِسم خطا را می‌آورم: عربستان سعودی دچار اشتقاق شده است. لفظ «اشتقاق» بر وزن «افتعال» است. مصدر‌های ساخته‌شده بر وزن «افتعال»، فقط در جمله‌های گذرا می‌توانند به‌ کار روند. «اشتقاق» از ریشه‌ی «ش‌ق‌ق» می‌آید، جنبه‌ی کنشگری دارد و به‌معنای «شقه‌شقه‌کردن» است. در جمله‌های ناگذر، باید از مصدرهای ساخته‌شده بر وزن «انفعال» استفاده کنیم. «انشقاق» هم از ریشه‌ی «ش‌ق‌ق» می‌آید؛ ولی جنبه‌ی کنش‌پذیری دارد و به‌معنای «شقه‌شقه‌شدن» است؛ بنابراین شکل درست آن جمله این است: عربستان سعودی دچار انشقاق شده است. 📚مدرسه‌ی نویسندگی #ویراستاری #آموزشی ┅❀💠🇮🇷💠❀┅┅┄ 📒 @ktbsefid

🌀آموزش ویرایش و ویراستاری | ۱۵ گام عملی تا یادگیری درست‌نویسی و ویرایش #قسمت پانزدهم 🔺ویرایش چیست و انواع آن کدام است؟ 🔷ویرایش زبانی 🔻مبحث ویرایش زبانی درباره‌ی پدیده‌های مربوط به زبانِ نوشته است؛ یعنی به‌طور کلی مربوط به سطوح چهارگانه‌ی زبان. شایان تذکر است که سطوح زبان شامل سطوح واجی، صَرفی، نحوی و معنایی می‌شود؛ اما من به‌سبب نمودِ کم‌ترِ سطح واجی در خطاهای ویرایشِ زبانی، در این‌جا از ذکرش درگذشته‌ام و درعوض مبحث گونه‌های زبان را به این بخش افزوده‌ام: 🔆دسته اول: صرف 👈🏻منظور از خطای نحوی رعایت‌نکردن قواعد نحو زبان فارسی است؛ یعنی قواعد حاکم بر ترکیب سازه‌های نحوی و اصولِ ساخت گروه‌ها و جمله‌ها. در ادامه نمونه‌ای از خطایی نحوی موسوم به «حذف فعل بدون قرینه» را می‌آورم. 📎لازم می‌دانم از استادم که خواندن مقاله‌ام را عهده‌دار و نکته‌هایی را خاطرنشان فرمودند بسیار سپاس‌گزاری کنم. 🔹می‌بینید که نحو جمله نادرست است و علت آن حذفِ فعلْ بدون قرینه‌ی لفظی است؛ بدین معنا که نویسنده بدون توجه به اجزای فعل‌ها، یعنی «عهده‌دار شدند» و «خاطرنشان فرمودند»، اشتباهاً تکه‌ی «شدند» را به‌‌قرینه‌ی لفظیِ «فرمودند» از فعلش حذف کرده است؛ حال آن‌که از نظر نحوی، قرینه‌ای لفظی برای فعل «شدند» وجود ندارد. صورت ویراسته‌ی این جمله چنین است: 📎لازم می‌دانم از استادم که خواندن مقاله‌ام را عهده‌دار شدند و نکته‌هایی را خاطرنشان فرمودند بسیار سپاس‌گزاری کنم. 📚مدرسه‌ی نویسندگی #ویراستاری #آموزشی ┅❀💠🇮🇷💠❀┅┅┄ 📒 @ktbsefid

🌀آموزش ویرایش و ویراستاری | ۱۵ گام عملی تا یادگیری درست‌نویسی و ویرایش #قسمت شانزدهم 🔺ویرایش چیست و انواع آن کدام است؟ 🔷ویرایش زبانی 🔻مبحث ویرایش زبانی درباره‌ی پدیده‌های مربوط به زبانِ نوشته است؛ یعنی به‌طور کلی مربوط به سطوح چهارگانه‌ی زبان. شایان تذکر است که سطوح زبان شامل سطوح واجی، صَرفی، نحوی و معنایی می‌شود؛ اما من به‌سبب نمودِ کم‌ترِ سطح واجی در خطاهای ویرایشِ زبانی، در این‌جا از ذکرش درگذشته‌ام و درعوض مبحث گونه‌های زبان را به این بخش افزوده‌ام: 🔆دسته دوم: نحو 👈🏻حال، نمونه‌ای از حذف فعل با قرینه‌ی لفظی را هم ببینید: 📎لازم می‌دانم از استادم که خواندن مقاله‌ام را تقبل و نکته‌هایی را خاطرنشان فرمودند بسیار سپاس‌گزاری کنم. 🔺در این نمونه، تکه‌ی دومِ هر دو فعلِ «تقبل فرمودند» و «خاطرنشان فرمودند» یکی است و حذفِ «فرمودند» از فعل «تقبل فرمودند» با قرینه‌ی لفظیِ «فرمودند» در فعل «خاطرنشان فرمودند»، کاملاً ممکن و درست است. 📚مدرسه‌ی نویسندگی #ویراستاری #آموزشی ┅❀💠🇮🇷💠❀┅┅┄ 📒 @ktbsefid

🌀آموزش ویرایش و ویراستاری | ۱۵ گام عملی تا یادگیری درست‌نویسی و ویرایش #قسمت هفدهم 🔺ویرایش چیست و انواع آن کدام است؟ 🔷ویرایش زبانی 🔻مبحث ویرایش زبانی درباره‌ی پدیده‌های مربوط به زبانِ نوشته است؛ یعنی به‌طور کلی مربوط به سطوح چهارگانه‌ی زبان. شایان تذکر است که سطوح زبان شامل سطوح واجی، صَرفی، نحوی و معنایی می‌شود؛ اما من به‌سبب نمودِ کم‌ترِ سطح واجی در خطاهای ویرایشِ زبانی، در این‌جا از ذکرش درگذشته‌ام و درعوض مبحث گونه‌های زبان را به این بخش افزوده‌ام: 🔆دسته سوم: معنا 👈🏻منظور از خطای معنایی رعایت‌نکردن قواعد معنایی زبان فارسی است؛ یعنی قواعد حاکم بر رابطه‌ها و ساختارهای معنایی میان واژه‌ها و جمله‌ها. در ادامه نمونه‌ای می‌آورم که ابهام دارد: 📎مهین مثل شهین ترسو نیست. از این جمله منطقاً این دو معنا برداشت می‌شود: ۱. مهین مثل شهین [که ترسو است] ترسو نیست؛ ۲. مهین مثل شهین [که ترسو نیست] ترسو نیست. ▫️همان‌طور که می‌بینید، این جمله نه‌تنها ابهام دارد، بلکه علت ابهام در آن ساختاری است؛ یعنی هر جزئی را در آن بگذاریم، نتیجه جمله‌ای مبهم می‌شود. ساختارِ «الف + مثلِ ب + فعل منفی» خواه‌ناخواه ابهام می‌آفریند. 📚مدرسه‌ی نویسندگی #ویراستاری #آموزشی ┅❀💠🇮🇷💠❀┅┅┄ 📒 @ktbsefid

🌀آموزش ویرایش و ویراستاری | ۱۵ گام عملی تا یادگیری درست‌نویسی و ویرایش #قسمت هجدهم 🔺ویرایش چیست و انواع آن کدام است؟ 🔷ویرایش زبانی 🔆دسته چهارم: گونه‌ 🔺منظور از خطای گونه‌ای رعایت‌نکردن مرزهای میان گونه‌های زبان فارسی است. البته زبان‌ گونه‌های بسیاری دارد، اما آن‌چه من برای این مبحث مناسب دیدم، گونه‌ی «رسمیِ محترمانه» است؛ زیرا بروز خطا در این گونه را به‌کرّات و از طیف‌های مختلف شنیده‌ام. 🔻برای نمونه، سربازی می‌خواهد به مافوق خود احترام بگذارد؛ ولی دچار خطای گونه‌ای می‌شود و جمله‌ی زیر را می‌گوید: 📎شنیدم عرض کرده‌اید خدمتتان تشریف‌فرما شوم. 👈🏻به این دو طیف نگاه کنید: ⭕به‌استحضاررساندن، به‌عرض‌رساندن، معروض‌داشتن، عرض‌کردن، بیان‌‌داشتن، گفتن، خاطرنشان‌کردن، ‌فرمودن ⭕شَرَفِ‌حضوریافتن، شَرَف‌یاب‌‌شدن، مُشَرَّف‌شدن، خدمت‌رسیدن‌، آمدن، تشریف‌آوردن، تشریف‌فرماشدن ♦️در دو سطر بالا، واژه‌های «گفتن» و «آمدن» میانه‌ی طیف خود محسوب می‌شوند. آن‌چه در سمت راستشان آمده فرودستانه و آن‌چه در سمت چپشان آمده فرادستانه است. اگر کسی بخواهد از موضع ضعف و ادب با کسی سخن بگوید، باید از طیف فرودستانه استفاده کند؛ اما همان‌طور که می‌بینید، آن‌چه آن سرباز در مکالمه با مافوقش به‌ کار برده، کاملاً فرادستانه است. 📚مدرسه‌ی نویسندگی #ویراستاری #آموزشی ┅❀💠🇮🇷💠❀┅┅┄ 📒 @ktbsefid

🌀آموزش ویرایش و ویراستاری | ۱۵ گام عملی تا یادگیری درست‌نویسی و ویرایش #قسمت نوزدهم 🔺ویرایش چیست و انواع آن کدام است؟ 🔷ویرایش محتوایی 🔺هر نوشته‌ای باید از جهات گوناگون بررسی و بازبینی شود. 🔻یکی از انواع ویرایشی که باید روی متن صورت بگیرد ویرایش محتوایی است. اگر نوشتهٔ مورد نظر داستان باشد، ویراستار محتوایی باید بداند طرح داستان چیست و چه‌طور پیش‌ می‌رود و آیا داستان انسجام کافی دارد؟ 👈🏻یا اگر نوشته‌ای علمی را ویرایش می‌کند از چندوچون مباحث آن اطلاع داشته باشد. 📎برای ویرایش تخصصی اشراف کامل به موضوع لازم است. 📚مدرسه‌ی نویسندگی #ویراستاری #آموزشی ┅❀💠🇮🇷💠❀┅┅┄ 📒 @ktbsefid

#ویراستاری ▪️ حشو 🔹روزی نیست که در کتابی یا مجلّه ای یا روزنامه ای یا مراسله‌ی رسمی وزارتخانه‌ای یا مکتوب شخصی دوست و آشنائی به جمله‌ای برنخورید از این قبیل که: هرچند هنوز این مسئله حل نشده است ولیکن تمدّنی که... گرچه از کتب بسیار نفیسه‌ایست که تالیف یافته ولی... این بیماری اگرچه ساری نیست مع‌هذا ملل قدیمه... بجهت اینکه هنوز زبان یاد نگرفته‌اند بدین سبب نمی‌توانند... 🔺در همه این مثال ها یکی از دو کلمه ای که در هر جمله به خط درشت‌تر نوشته شده است زائد است؛ اگر بگوئیم «نکو روئی ولیکن بی‌وفائی» مراد خود را تمام و کمال ادا کرده‌ایم؛ اما هرگاه کسی بگوید «اگرچه خوبروئی خوش ادائی ولیکن زشت خویی بی‌وفائی» یکی از دو کلمه اگرچه و ولیکن زائد و بنابراین جمله غلط است. ✍️ مجتبی مینوی ┅❀💠🇮🇷💠❀┅┅┄ 📒 @ktbsefid

❓آیا زبان فارسی در خطر است؟ ابوالحسن نجفی در مقاله «آیا زبان فارسی در خطر است؟» می‌گوید ورود واژه‌های بیگانه تهدیدی جدی برای زبان نیست، چون این تغییرات سطحی و قابل مدیریت‌اند. اما نگرانی اصلی زمانی است که دستور زبان و ساختارهای عمیق دگرگون شوند. او او به مواردی مانند استفاده از نشانه‌های جمع عربی («اساتید» و «بازرسین») و گرته‌برداری‌های معنایی و نحوی اشاره می‌کند که می‌توانند به‌مرور ساختار فارسی را دگرگون کنند. نجفی پیشنهاد می‌کند برای حفظ اصالت زبان، به گنجینهٔ ارزشمند زبان فارسی در آثار ادبی و زبان عامیانه رجوع کنیم و با زنده کردن کلمات و تعابیر فراموش‌شده، از این میراث ارزشمند پاسداری کنیم. 🌱 #ویراستاری #فارسی ┅❀💠🇮🇷💠❀┅┅┄ 📒 @ktbsefid

سیر مطالعاتی جامع برای یادگیری ویراستاری ۱. آشنایی با زبان فارسی و مبانی نگارش: فرهنگ نگارش و ویرایش – رضا بابایی دستور زبان فارسی – حسن انوری فرهنگ دشواری‌های زبان فارسی – ابوالحسن نجفی ۲. آشنایی با اصول ویرایش: غلط ننویسیم – ابوالحسن نجفی ویراستاری و درست‌نویسی – احمد سمیعی گیلانی مبانی ویراستاری و ویرایش – محمدرضا محمدی آموزش ویراستاری و درست‌نویسی – حسن ذوالفقاری بهتر بنویسیم – رضا بابایی ۳. آشنایی با اصول نگارش خلاق و سبک‌شناسی چگونه داستان‌نویسی کنیم – رضا براهنی (برای درک سبک‌های زبانی) زبان پاک – احمد اخوت (تمرین نگارش ساده و موثر) ۴. تمرین عملی و یادگیری تخصصی‌تر نکته‌های ویرایش – احمد سمیعی گیلانی فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی – علی‌اشرف صادقی ۵. مطالعه متون حرفه‌ای و تجربه عملی تحلیل متون روزنامه‌ها، مجلات و کتاب‌های معتبر و بررسی کیفیت ویرایش آنها. ویرایش متون واقعی مانند نوشته‌های دوستان یا همکاری با انتشارات کوچک. #ویراستاری ┅❀💠🇮🇷💠❀┅┅┄ 📒 @ktbsefid