📚 درسهایی از نهج البلاغه شرح نامه ۵۳/ جلسه نوزدهم/۲۹اردیبهشت۱۴۰۲ حجت الاسلام قنبریان #بخش_اول ▫️ پیش درآمد در ادامه بحث از صنوف مردم و قسمت نظامیان و سپاهیان هستیم. در این بخش به: - انتخاب فرماندهان - معیار ترجیح بین آنها - چگونگی تشکیل سپاه - و کارکرد نهایی آن پرداخته می شود. • نکته مهم و چشم نواز این است که در این بخش حضرت، صفات مهر را به صفات قهر پیوند می دهد تا عدالت پدید آورد. • سپاه اینجور تشکیل شده را هم خرج زمامدار نمی کند که صرفا وفادار به او باشد، هرچه باشد! بلکه برای دوچیز می خواهد: عدالت و مردم سهم ساخت نظامیان در این دو آرمان بزرگ شیعی گوهر اصلی این فراز است. ▫️ انتخاب فرماندهان نظامی: ❓تولیت های نظامی و فرماندهی به چه کسانی داده شود؟! ۱. ناصح و خیر خواه ترین برای خدا و رسول و امام(ع). نمی فرماید منقادترین و حتی وفادارترین، می فرماید "انصح"! نُصح، خالص چیزی است و نصیحت، خالص خیر خواهی است اعم از نقد و انتقاد است و شامل خیرخواهی های پیشینی (قبل از عمل) هم میشود. "النصیحة لائمة المسلمین" یک تکلیف همگانی است. ۲.پاکدامن ترین(یا پاکدل ترین): انقاهم جیباً "جِیب" یعنی یقه و گریبان؛ نقی ترین گریبان یعنی پاک ترین ورودی به قلب و امیال. این خصلت برای کسی که قدرت نظامی -و بالتبع توان تعدی و تجاوز دارد- از بقیه صفات بسیار مهم تر است. ۳. بردبارترین: افضلهم حلماً نظامی گری، صولت و برندگی دارد، حلم و بردباری برای چنین کسی لازم تر است. ۴. خشم و غضبش بطی و کُند باشد: مِمَّن یُبطئُ عن الغضب! ۵. عذر پذیر باشد زود با عذر آرام شود: یَستَریحُ الی العذر ۶. نسبت به ضعفاء رئوف و مهربان باشد: و یَراَفُ بالضُّعفاء ۷. قوی تر ها بر او اثر نکنند و با آنها سازش نکند: و یَنبُو علی الاقویاء "نَبو" یعنی اثر نگذاشتن تیر و شمشیر؛ اینجا یعنی تاثیر ناپذیری. ⬅️ این دو صفت اخیر تامین کننده #امنیت_پایدار است. جابجایی ایندو، امنیت کاذبی است که سید الشهدا در خطبه منا مذمت کرد: بالإدهان و المصانعة عند الظلمة تأمنون: با ماست مالی و ساخت و پاخت با ظالمین به امنیتی رسیده اید! ۸. درشتی ها در او اثاره نکند و برانگیخته اش نکند: لا یُثیرُه العُنف! عُنف در خودش یا درشتی در طرفهای مقابل او را برانگیخته نکند. ۹. ضعف او را به زانو در نیاورد: ولا یَقعُدُ به الضعف ⬅️ توجه: نفرمود فرمانده باید شجاع و نترس باشد! اینها مفروغ است و گفتن ندارد. جایش صفات مهر و تعدیل کننده ای را شمرد تا روحیه نظامی در او را تعدیل و بر معیار عدالت بکشاند. بردباری، زود از کوره در نرفتن، عذر پذیری، رأفت در مقابل ضعفاء و... ▫️ پیوند با خانواده های صالح! بین فراز معیار های انتخاب فرماندهان (فَوَّل من جنودک...) و فراز معیار ترجیح بین آن فرماندهان (و لیکن اثرُ رؤوسِ جندک...) فرازی درباره پیوند با خانواده های صالح قرار گرفته که باید درست معنا شود! می فرماید: "آن گاه به مردم صاحب حسب و خوشنام بپيوند، از خاندانهاى صالح كه سابقه اى نيكو دارند و نيز پيوند خود با سلحشوران و دليران و سخاوتمندان و جوانمردان استوار نماى، زيرا اينان مجموعه هاى كرم اند و شاخه هاى احسان و خوبى.  آن گاه به كارهايشان آن چنان بپرداز كه پدر و مادر به كار فرزند خويش مى پردازند. اگر كارى كرده اى كه سبب نيرومندى آنها شده است، نبايد در نظرت بزرگ آيد و نيز نبايد لطف و احسان تو در حق آنان هر چند خرد باشد، در نظرت اندك جلوه كند. زيرا لطف و احسان تو سبب مى شود كه نصيحت خود از تو دريغ ندارند و به تو حسن ظن يابند.  نبايد بدين بهانه، كه به كارهاى بزرگ مى پردازى، از كارهاى كوچكشان غافل مانى، زيرا الطاف كوچك را جايى است كه از آن بهره مند مى شوند و توجه به كارهاى بزرگ را هم جايى است كه از آن بى نياز نخواهند بود." ⬅️ این فراز در آن بین نمی خواهد معیار عروس و داماد گرفتن والی را بگوید! حتی دنبال بیان شرایط فرماندهان هم نیست چون آن ۹شرط را تمام کرد و بعد با "ثم" از این پیوند گفت. پس کسی معنا نکند فرماندهان باید از خانواده های حسب و نسب دار و بیوتات صالحه باشند! • این فراز دارد تجهیز سپاه را معلوم می کند. بعد از فرماندهان باید حالا نیروهای سپاه و اردوگاه نظامیان معلوم شود از کجا تدارک شود! ادامه در بخش دوم ☑️ @m_ghanbarian