💠 کشنده ترین دشمن
🔹 رسول گرامی اسلام، حضرت محمد مصطفی (صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم) فرمود: همه انسان ها #شیطان دارند. یک ابلیس وجود دارد، #ابلیس اسم همان شیطانی است که در حقیقت در مقابل اراده خدا ایستاد و سجده نکرد و نافرمانی کرد، اسم او ابلیس است؛ امّا آن نوع، آن جنس از وجود که #شیطنت_و_مکر_و_فریب هست، فراوان هستند؛ مثل الآن هفت میلیارد ما انسان داریم، ممکن است هفتاد میلیارد ما شیطان داشته باشیم، اینها جنس آنها، نوع آنها متفاوت است و ممکن است هر انسانی چندین شیطان داشته باشد. این شیطان ها چه می کنند، شما می بینید در هر خیری می خواهید وارد شوید، اینها کارشان نفوذ است، کار آنها وسوسه است، کار آنها #دسیسه است. به پیغمبر گرامی اسلام عرض کردند یا رسول الله، شما هم شیطان دارید؟ فرمود بله، من هم دارم؛ امّا «اسْلَمَتْهُ»،[1] من شیطان خودم را تسلیم کردم. اینها قدرت به زیر کشیدن شیطان خود را به راحتی دارند.
🔹 امّا #نفس را نمی شود کنترل کرد، شیطان قابل کنترل هست، نفْس قابل کنترل نیست؛ اتفاقاً شیطان هم از طریق همین نفْس و نفْس امّاره وارد می شود، این نفْس أمّاره است که ده ها شیطان را درس می دهد، این نفس أماره است که ﴿فَأَلْهَمَها فُجُورَها﴾،[2] آن قدر دقیق است؛ «چو دزدی با چراغ آید گزیده تر برد کالا»؛ این نفْس اول عقل را #اسیر می کند، بعد می گوید عقل به تحت فرمان من بیا، قدرت تو را بیاور زیر میز من؛ «كَمْ مِنْ عَقْلٍ أَسِیرٍ تَحْتَ هَوَی أَمِیرٍ»،[3]
🔹 اول کاری که نفْس أماره می کند، #عقل شکار می کند، چه کار می کند؟! عقل که شکار شد، عقل افسر ارشد است؛ مثل اینکه شما در یک جنگ نظامی یک افسر دشمن را دستگیر کنید، همه راهها را بلد است، همه چاه ها را بلد است، همه مسیرها را بلد است، از آن یاد می گیرند. «چو دزدی با چراغ آید گزیده تر برد كالا»،[4] چراغ عدل در خدمت نفْس، هر کجا که انسان بخواهد، این عقل می برد: «كَمْ مِنْ عَقْلٍ أَسِیرٍ تَحْتَ هَوَی أَمِیرٍ» از این بترسید، هوا و هوس از خاستگاه نفس، بدترین و #کشنده_ترین_دشمن است.
[1]. آل ابی طالب علیهم السلام (لابن شهر آشوب)، ج1، ص229؛ «إِنَّ اللَّهَ أَعَانَنِی عَلَی شَیطَانٍ حَتَّی أَسْلَمَ عَلَی یدَی».
[2]. سوره شمس، آیه8.
[3]. نهج البلاغة(للصبحی صالح)، حکمت211.
[4]. دیوان اشعار سنایی، قصیده7. «چو علم آموختی از حرص آنگه ترس کاندر شب ٭٭٭ چو دزدی با چراغ آید گزیدهتر برد کالا».
#استاد_مرتضی_جوادی_آملی
◀️ سخنرانی در ماه مبارک رمضان
تاریخ: 1395/04/07
🆔 @m_vaezjavadi