خارج فقه کتاب خمس درس 22 دو شنبه 17 بهمن 1401 و این سخن ما: «موات و معادن از انفال است» مقصود ما این نیست که ائمة (ع) همه مردم را از تصرف در انها و آنها را از انان باز می‌داشتند، بلکه مقصود ما چیزی است که ذکر کردیم از اینکه زمام امر آنها در دست ائمه (ع) است، پس این نوع زمینها احیا می‌شوند و با اذن و نظر انان از انها بدون مزد طبق مصالح اسلام و مسلمين استفاده می‌شود. چگونه اینگونه نباشد در حالی فرار از هرج و مرج نیز اقتضا می‌کند زمام املاك عمومي در دست ولي مجتمع قرار داشته باشد، با این بیان بطلان استدلال او (ره) به آيه شريفه و به شدت احتیاج مردم به معادن روشن گردید، زیرا خلقت انها برای مردم و شدت احتیاج انان به انها منافات ندارد که انها از انفال باشد، زیرا انفال – چنانکه دانستی – از اموال شخصي امام (ع) نیست، بلکه از اموال عمومي است، ولی زمام امر آنها در دست امام است و او هنگام احتیاج مردم به انها، انها را حبس نمی‌کند، بلکه آنچه را که مصالح مسلمين اقتضا کند رعایت می‌کند. و اینکه معادن از انفال و به اختيار امام است، موجب عدم استخراج آنها نمی‌َشود، بلکه امام عالم عادل با کسی که انها را استخراج و از انها استفاده می‌نماید مقاطعه می‌‎کند، به گونه ای که به اسلام و مسلمين زیان نرساند، بلکه برای انان فایده داشته و پشتوانه آنان باشد. مگر نمیبینی که زمینهای موات و بطون اوديه و کوهها و نیزارها همه اینها از انفال و برای امام است، در حالی که اینها در طول قرون و اعصار جدا مورد احتیاج مردم بوده است؟، پس معناي اینکه اینها برای امام است این است که زمام امر اینها در دست او قرار دارد و او به صورت مقاطعه و بدون مزد یا با مزد به مردم، بر اساس مصلحتی که در نظر میگیرد میسپارد، پس چه فرقی بين معادن و بين آنچه ذکر شد وچود دارد؟! و اما قر ار دادن خمس بر کسی که ان را با تحقق شروطش استخراج کرده یا از جانب ائمه (ع) به عنوان عوض و حق اقطاع است، در این صورت خود این [جعل خمس] اذنی از آنان در استخراج آنها در برابر پرداخت خمس آنها است، و يا حكم شرعي الهي ثابت با فرض استخراج آنها با اذن آنان است، گرچه به سبب تحليل مطلق در عصر غيبت باشد. و اینکه آن خمس به عنوان حق اقطاع باشد اقتضا نمیکند که به امام اختصاص داشته باشد و برای سادات مصرف نشود– چنانکه بعضی توهم کرده اند – بلکه تابع كيفيت جعل امام است، افزون بر آنچه که به زودی در جای خود بیان خواهیم کرد، از اینکه احتمال داده می‌شود که خمس همه‌اش حق وحداني ثابت برای خدای (متعال) و در طول آن برای رسول و در طول آن برای امام باشد، مثل انفال است. نهایت اینکه اداره شؤون سادات از ان از سوی امام است، چنانکه بعضی از روايات آینده که در جای خود خواهد آمد گواه بر آن است. و بالجمله: اقوي این است که معادن از انفال است، پس معادن نباید استخراج بشود جز با اذن خاص یا عام امام، و در عصر غيبت زمام اختيار انفال از جمله آنها معادن در دست حاكم اسلام با شرائطش است، چنانکه زمام امر خمس نیز همه‌اش در دست او است. و تحليل مطلق انفال از جانب انان (ع) برای شيعیانشان با جواز دخالت حاكم شرعي در صورت بسط يدش منافات ندارد، زیرا ظاهر این است که مراد آنان (ع) توسعه برای شيعیانشان در مقابل خلفای جور بوده است. و حكومت عادل عالم به مصالح اسلام و مسلمين برای همه مسلمانان در همه اعصار ضروری و چاره ناپذیر است، و زبان گشودن به اهمال چنان حکومتی در اسلام و عدم اهتمام به شأن آن روا نیست، زیرا با فقدان آن جمع مسلمانان پراکنده شده و ملت انان از هم پاشیده شده و كفار و اشرار بر آنان سیطره پیدا می‌کنند و اكثر قوانين اسلام مهمل و معطل مانده و جاری نمی‌شود. و خمس همانا به کسی تعلق می‌گیرد که معادن را با جعل خداوند (متعال) یا با جعل ولي امر و تصرف او در آنها با اذن خاص یا عام او باشد. آری، با این حال با احق بودن مالك شخصي زمین مملوكه بزای استخراج معدن موجود در ان اگر توانانیی از آن را داشته باشد و استخراج آن بر تصرف در آن توقف داشته باشد امتناعی ندارد، ولی در ان به صورت خاص اذن امام یا حاكم خاص یا عام باید مراعات شود، مانند انفال دیگر، ولی اگر دیگری ان را استحراج کند، در این صورت ملك مالك زمین شدن به صورت قهری جدا مشكل است، به دلیل آنچه تو دانستی از اینکه آن ملک خودش از انفال است، و تملك آن، افزون بر اذن امام، به قصد نیاز دارد.

حکم معادن در زمینهای مفتوحة عنوة مسألة 9): اذا كان المعدن في معمور الارض المفتوحة عنوة التي هي للمسلمين فاخرجه احد من المسلمين ملكه |1| |1| شرح: در کتاب «جواهر»، حکم قطعی شده است که اگر یکی از مسلمانان معدن را از زمین اباد استخراج نماید مالك آن می‌شود، او گفته است: «و لعله لانه بنفسه في حكم الموات و ان كان في ارض معمورة منها بغرس او زرع» (جواهر الکلام16: 24). بررسی: ظاهر این است که اذن خاص یا عام ولي امر لازم است، چه بگوییم این [معدن] از انفال است، چنانکه ما ان را اختیار کردیم، و یا گفته شود تابع ملك است، چنانکه جماعتی آن را اختیار کرده‌اند، و وجه آن از آنچه پیش از این بیان کردیم آشکار میشود. حکم معدن اخراج شده به دست غیر مسلمان متن عروه: و عليه الخمس و ان اخرجه غير المسلم ففي تملكه اشكال |1| و اما اذا كان في الارض الموات حال الفتح فالظاهر ان الكافر ايضا يملكه و عليه الخمس . |2| |1 شرح: اگر ولي امر مسلمين به او اجازه بدهد اشکالی ندارد، آری شيخ در «الخلاف» ذکر کرده است: "الذمي اذا عمل في المعدن يمنع منه فان خالف و اخرج شيئا منه ملكه و يؤخذ منه الخمس». [الخلاف2: 120 – 121 مساله 144]. بررسی: وجهی برای منع آن وجود ندارد، جز در جایی که معدن ملك مسلمانان یا امام باشد و ولي امر به او اذن ندهد، در این صورت وجهی برای قول به ملك آن وجود ندارد، اجمال سخن اینکه: وجهی برای جمع بين منع و بين ملك آن برای او وجود ندارد. مگر اینکه گفته شود: معدن از مباحات و مشتركات است و ذمي مالك تكوينی فعل خود است، پس او مالك قهری نتيجه فعل خود می‌شود، ولی بر حاكم مسلمانان واجب است او را از توسعه مالش و گسترش ان باز دارد، تا سيطره و استيلای اقتصادی و سیاسی بر مسلمانان پیدا نکنند، چنانکه امروز مشاهده می‌کنیم.

(وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزيدَنَّكُم‏) (سوره ابراهیم/ 7) (و (ياد كن) هنگامى را كه پروردگارتان اعلام كرد:» اگر سپاسگزارى كنيد، حتماً شما را (نعمتى) مى‏افزايم‏)

🔅دیدسکالیا، قرآن و سنت‌ فقهی مسلمانان گفتاری از هولگر زلنتین ✍️ ترجمۀ #ایمان_تاجی نسخۀ کامل ویدئو (۱۴ دقیقه) در: ✔️آپارات دورنما ✔️یوتوب دورنما 🔹این ویدئو نسخۀ کامل گفت‌وگویی با هولگر زِلنتین، استاد فعلی دانشگاه توبینگن، است که با عنوان «سنت فقهی قرآن در بافت تاریخی» در ۲۰۱۳ منتشر شده است. زلنتین به ارتباط سنت‌های فقهی قرآن با سنت‌‌های دوران باستان متأخر پرداخته و به رابطۀ قرآن با «دیدسکالیا آپستلروم» (تعالیم رسولان)، متن مسیحیِ قرن سوم میلادی، توجه داده است. به‌گفتۀ او، قرآن و دیدسکالیا متعلق به یک سنت فقهی مشترک‌اند و از دیدسکالیا می‌توان برای فهم خاستگاه احکام فقهی قرآن بهره برد؛ البته این اشتراک به‌معنای وابستگی متنی نیست، زیرا قرآن به‌عنوان بخشی از گفت‌وگوی جاری در اوایل قرن هفتم میلادی عربستان، مجموعه‌ای از امور پذیرفتۀ آن زمان را با نگرش خود جذب کرده است. به‌گفتۀ زلنتین، پیوستگی کاملاً مشخصی از دوران باستان متأخر، از طریق قرآن، تا سنت فقهی مسلمانان وجود دارد که می‌گوید خدا از ما می‌خواهد پاک باشیم اما نمی‌خواهد درگیر جزئیات شویم. #هولگر_زلنتین #دورنما_را_ببینیم

سلام صبح سه شنبه تون بخیر🕊❄️ در ایـن صـبـح دل انگیـز 🕊❄️ آرزو میکنم کلبه دلاتون🕊❄️ هـمیشـه آرام بـاشـه 🕊❄️ و شــادی و بـرکـت 🕊❄️ مثـل بـاران رحـمـت 🕊❄️ از آسمـان براتـون بباره🕊❄️ روزتــون سـرشـار از زیبـایـی 🕊❄️

🗓 تقویم شیعه ☀️ امروز: شمسی: سه شنبه - ۱۸ بهمن ۱۴۰۱ میلادی: Tuesday - 07 February 2023 قمری: الثلاثاء، 16 رجب 1444 🌹 امروز متعلق است به: 🔸زین العابدین و سيد الساجدين حضرت علي بن الحسين عليهما السّلام 🔸باقر علم النبی حضرت محمد بن علی عليه السّلام 🔸رئيس مكتب شيعه حضرت جعفر بن محمد الصادق عليهما السّلام 🗞 وقایع مهم شیعه: 🔹خروج حضرت فاطمه بنت اسد از کعبه بعد از ولادت حضرت علی علیه السلام 📆 روزشمار: ▪️9 روز تا شهادت امام موسی کاظم علیه السلام ▪️10 روز تا وفات حضرت ابوطالب علیه السلام ▪️11 روز تا مبعث حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم ▪️16 روز تا ولادت امام حسین علیه السلام ▪️17 روز تا ولادت حضرت عباس علیه السلام