آیتالله ملک زاده
✅ درس #خارج_فقه #فضای_مجازی ⏪ جلسه #چهار 🗓 زمان: سال ۹۷ ◾️ آیتالله محمدحسین ملک زاده ⏪ مباحث: 🔶
🔰 پول مفهوماً و مصداقاً از موضوعات عرفی و عقلایی است
🔹 آیتالله محمدحسین ملکزاده در درس خارج «فقه فضای مجازی» اظهار کرد؛
✍️ پول، مفهوماً و مصداقاً از موضوعات عُرفیه و یک امر کاملاً عُرفی و عقلائی است و درباره آن، حقیقت شرعیّه وجود ندارد. پس بحث بر سر اینکه رمز ارز، پول است یا نه، یک بحث کاملاً عرفی است.
✍️ اگر اشکال شبهه موضوعیه اعمّ از مفهومیه و مصداقیه و به خصوص شبهه مصداقیه در مورد آن به عُرف عمومی و سوقی لااقل به نظر عدّهای از فقها مشکل به نظر آید.
✍️ در حلّ این شبهه موضوعیه، مفهوماً و مصداقاً نظر اقتصاددانان، متخصصان امور پولی و مالی و کارشناسان پولهای دیجیتال و ارزهای اینترنتی به عنوان عُرف خاص که با این موضوع سر و کار بیشتر و توأم با دقت و توجه افزونتری دارند مُحَکّم است؛ خصوصاً در صورت تقسیم عرف به دو نوعِ مُتسامِح و دقیق، و آنگاه، ترجیح دقیق بر متسامح.
✍️ البته ممکن است بگوییم این موضوع از موضوعات و مسائل دقیقه و پیچیده است که صرفاً محلّ اِعمال خبرویّت و دقتهای کارشناسانه و تخصصی است، در نتیجه رجوع به اقتصاددانان، متخصصان امور پولی و مالی و کارشناسان پولهای دیجیتال و ارزهای اینترنتی در این مسأله، از باب رجوع به اهل خبره میباشد.
ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ_ـ
#جامعه_و_فرهنگ
#درس_خارج
#قم
🔳 با #مفتاح همراه باشید
🆔 @meftaah_com
آیتالله ملک زاده
✅ #مصاحبه ⏮ گفتگوی اختصاصی #دفتر_مطالعات_اسلامی با #آیتالله_ملک_زاده 🗓 زمان: ۹۹/۲/۳۰ 🔶 فقه و فقه
✅ #مصاحبه
⏮ گفتگوی اختصاصی #دفتر_مطالعات_اسلامی با آیت الله ملک زاده
✅ تبيين #اجتهاد_دفاعى و #اجتهاد_ابتدائى
با تطبيق بر مسائل #فقه_فضاى_مجازى
🔶 قسمت #یک
💥 اشاره: استاد محمد حسین ملکزاده، علاوه بر دروس تفسیر، علوم حدیث، فلسفه، اخلاق و عرفان، در دروس خارج اصول از محضر آیات عظام سید کاظم حائری (به مدت 13 سال)، جعفر سبحانی (یک دوره خارج اصولِ 6 ساله) و وحید خراسانی، و در دروس خارج فقه از محضر حضرات آیات میرزا جواد تبریزی (حدود 4 سال)، بهجت (حدود 2/5 سال)، شریعتی (طیّ 15 سال) و برخی بزرگان دیگر بهره برد و در عنفوان جوانی، توفیق کسب اجازه اجتهاد از بعضی از اساتیدش را یافت. وی عموم کتب حوزوی از مقدمات تا سطوح عالی را مکرّراً تدریس نموده است. افزون بر تدریس در مقطع دکتری در بعضی از دانشگاهها و سطح چهار در برخی از مراکز تخصصی حوزه، اینک به تدریس خارج فقه (به روش سامرّایی) و خارج اصول (به صورت مهذّب) اشتغال دارد. این استاد جوان دروس خارج، حافظ قرآن بوده و به چند زبان زنده دنیا تسلط دارد. ایشان تاکنون دهها عنوان کتاب به رشته تألیف درآورده است که از جمله میتوان به کتابهای نواندیشی دینی و نوآوری فقهی، برنامه درسی حوزه، عناصر مشترک در استنباط شریعت، ولایت فقیه، اصول نظامسازی فقهی و ... اشاره کرد.
⏮ به نظر حضرتعالی فقه از چه جایگاهی در مواجهه با مسائل فضای مجازی برخوردار است؟
🔶 فقه، دانش کشف، تبیین و ارائه شریعت و قوانین الهی برای ساماندهی به زندگی بشر در تمامی سطوح، اعمّ از فردی، خانوادگی، اجتماعی، حکومتی و تمدنی است.
فقها، یا همان دانشمندان فقه، کسانی هستند که پس از سالها آموزش و پژوهش در زمینه اسلامشناسی، و بعد از دستیابی به توانایی اجتهاد و تلاش بیوقفه در جهت تفقّه در دین الهی، برنامه دین برای رسیدن بشر به سعادت دنیوی و اُخروی، و پاسخ اسلام به مسائل انسان و جامعه انسانی را به روش مشروع و ضابطهمندی که با نام اجتهاد خوانده میشود و مُستبطِن «استفراغ الوُسع» یعنی به کارگیری نهایت تلاش است، استخراج و استنباط میکنند و در مقام انذار، در قالبهای گوناگون در اختیار انسانها قرار میدهند. مبنای این اقدامشان نیز ادله متعدد، از جمله آیه معروف به نَفْر است:
و ما کان المؤمنون لِیَنفروا کافهً، فلولا نَفَرَ مِن کلّ فرقهٍ منهم طائفهٌ لِیَتَفقّهوا فی الدین و لِیُنذروا قومَهم إذا رَجَعوا إلیهم لعلّهم یَحذَرون. [توبه: 122].
🔶 فقه و فقها موظف هستند که علیالاقل برای پاسخگویی به مسائلی که در حوزه فضای مجازی مطرح میباشند، مانند هر موضوع یا مسأله شرعیِ دیگری که برای بشر مطرح است ورود نمایند و به این مسائل جواب دهند. پاسخگو بودن فقه به پرسشهای شرعیِ مطرح برای انسان و جوامع انسانی، پایینترین سطح انتظاری است که میتوان و باید از فقه داشت. اما انتظارات سطح بالاتری نیز از فقه و دستگاه فقاهت وجود دارد.
🔶 در توضیح باید بگویم که ما یک فقه و اجتهاد پاسخگو داریم و یک فقه و اجتهاد راهگشا برای عرصههای تازه. میتوان این دو حالت را با وام گرفتن تقسیم ثنائیِ جهاد، به جهاد ابتدائی و جهاد دفاعی، بهتر تبیین کرد؛ بدین صورت که اجتهاد را هم تقسیم کنیم به:
1⃣ اجتهاد ابتدائی؛
2⃣ اجتهاد دفاعی.
اجتهاد دفاعی آن است که وقتی پرسش یا پرسشهایی طرح گردیدند و بر فقها عرضه شدند، فقیه، به ویژه فقیه جامع الشرائط که مرجع امّت و مورد تقلید است، بنابر ادله شرعیِ نقلی و عقلی، مسؤول جواب دادن به آنها و یا دفاع فقهی در قبال آن مسائل و اشکالات است و باید در مقام استنباط و ارائه پاسخ به «حوادث واقعه» برآید، همانگونه که در توقیع شریف میخوانیم:
🔶 و أما الحوادثُ الواقعهُ فَارجِعوا فیها إلی رواهِ حدیثنا، فإنّهم حُجّتی علیکم، و أنا حجه الله.
این توقیع را شیخ صدوق (ره) در کتاب إکمال الدین و إتمام النعمه، از محمّد بن محمّد بن عِصام، و او از شیخ بزرگوار محمّد بن یعقوب کلینی، و او از إسحاق بن یعقوب از امام زمان (عج)، و نیز شیخ طوسی (ره) در کتاب الغیبه، به سند بسیار محکم خود از جناب ثقه الإسلام کلینی، و او از إسحاق بن یعقوب از حضرت بقیه الله الأعظم (عج) نقل نمودهاند؛ و عموم فقها و علما، این حدیث را تلقّی به قبول کردهاند و بر طبق آن عمل کرده و فتوا دادهاند. به لحاظ دلالت هم، همان طور که علمای مذهب اهل بیت (ع) در طول تاریخ، در کتب استدلالیِ خود گفتهاند و این کمترین نیز در کتابهای مختلفم از جمله «ولایت فقیه؛ چیستی، گستره، دیرینه » و «صفوه الکلام فی شرح شرائع الإسلام» توضیح دادهام ...
متن کامل مصاحبه:
http://b2n.ir/746859
http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9
آیتالله ملک زاده
✅ #مصاحبه ⏮ گفتگوی اختصاصی #دفتر_مطالعات_اسلامی با آیت الله ملک زاده ✅ تبيين #اجتهاد_دفاعى و #اجته
✅ #مصاحبه
⏮ گفتگوی اختصاصی #دفتر_مطالعات_اسلامی با آیتالله ملک زاده؛
🔶 قسمت #دو
✅ تبیین #اجتهاد_ابتدائى و #اجتهاد_دفاعى با تطبیق بر مسائل #فقه_فضاى_مجازى
... منظور از «روات حدیث» فقها و اسلام شناسان تخصصی هستند.
🔶 همچنین روایات و نورگفتههای دیگری، مثل حدیثی از امام صادق (ع) که امام حسن عسکری (ع) آن را نقل نموده است:
◾️ مَن کان من الفقهاء صائناً لنفسه و حافظاً لدینه و مخالفاً علی هواه و مطیعاً لأمر مولاه، فللعوام أن یُقلّدوه و ذلک لایکون إلا بعض فقهاء الشیعه.
و غیره.
🔶 البته در نگاه بَدْوی، ممکن است برخی گمان کنند چیزی به نام مسائل فضای مجازی، و یا به تعبیر دقیقتر، مسائل اختصاصیِ فضای مجازی وجود ندارد که فقیهی بخواهد وقت علی حده برای استنباط احکام آنها بگذارد و مبتنی بر تعبیر مذکور، به اجتهاد دفاعی در این ساحت بپردازد؛ زیرا به طور مثال همانگونه که کذب، غیبت، تهمت، اشاعه فساد و فحشا، نمیمه و غیره در فضای بیرونی حرام هستند، در فضای مجازی و با استفاده از ابزارها و قابلیتهای این فضا هم حکمشان حرمت است.
🔶 روشن است که اگر مسائل فضای مجازی در این حد باشند، نیازمند یک فقه مجزّا، مضاف و تخصصی به نام «فقه فضای مجازی» نیستیم و بیان چنین احکامی، به اجتهاد و کوشش فِقاهیِ خاصی نیاز ندارد. و تقریباً هر استدلالی که برای استنباط حکم این امور در خارج و در فضای بیرون از رایانه و اینترنت و غیره مطرح میشود، طابَقَ النعلُ بالنعل، درباره حکم آنها در فضای مجازی هم قابل طرح است و تقریباً «الکلام الکلام».
🔶 البته میدانید که درباره فضای سایبر بحثهای هستیشناسانه و چیستیشناسانه فراوانی در جریان است، ولی به هر حال و با نگاه فقهی، آن شخص بهرهگیر، کاربر، کنشگر و کسی که به هر نحوی از انحاء با فضای مجازی و در این فضا کار میکند اگر یک انسانِ مکلّف باشد همه احکامی که در فضای بیرونی بر افعال او مترتّب میشود، در فضای سایبر هم مترتّب میگردد، و مثلاً همانطور که همیاری و تعاون در اعمال و امور متّصف به عنوان «برّ و تقوا» و یا مثلاً امر به معروف و نهی از منکر، با وجود شرایطشان، در فضای بیرونی بر او لازم و واجب هستند، در فضای مجازی هم، بی کم و کاست، بر وی لازم و واجب میباشند.
🔶 بنده خودم هم وقتی میخواستم بحث خارج فقه فضای مجازی برگزار کنم، چون میدانستم چنین برداشت و تصوّری در ذهن خیلیها وجود دارد، در همان جلسه نخست به فضلای حاضر در بحث عرض کردم که ما نمیخواهیم مسائل و اموری که فضای مجازی هیچ تأثیری در ایجاد یا تغییر موضوع و یا حمل عناوین ثانوی بر آن ندارد را به بحث بگذاریم و دوباره بررسی فقهی و فِقاهی کنیم؛ یعنی به طور مثال، نمیخواهیم مجدداً ادلّه حرمت غیبت را از اول تا آخر طرح کنیم و پس از بحث طولانی و نقض و اِبرام فراوان، سرآخِر بگوییم: خُب، در فضای مجازی هم غیبت حرام است. بلکه در این درس فقط از مسائل ویژه فضای مجازی بحث میشود.
🔶 بگذریم، به هر حال، همین بزرگواران و مجتهدانی که در نگاه اولیه و با عنایت به موارد و مصادیقی که ذکر شد، میپندارند فرع و مسأله چندانی به عنوان فروع و مسائل مختصّ فضای مجازی و حوزههای مرتبط با آن وجود ندارد وقتی به صورت جدّی به این پهنه ورود میکنند، آرام آرام با این واقعیت مواجه میشوند که «شیئاً فشیئاً بَدَت تتجلّی المسائل» و مسائل یکی پس از دیگری برایشان آشکار میگردند تا جایی که با حجم سهمگینی از مسائل پیچیده و نوپدید روبهرو میشوند که یکایکشان پس از موضوعشناسی و مسألهشناسی دقیق، باید بر اساس ضوابط و هنجارهای فقهی و فقاهی و در چهارچوب اجتهاد مشروع بررسی شوند و حکم آنها اعمّ از حکم تکلیفی و وضعی از دیدگاه اسلام استخراج گردد.
🔶 برای نمونه، در مورد مسأله بسیار مهم و سرنوشتساز #حکمرانی_فضای_مجازی با تمامی ابعاد و فروعش، مسائل مربوط به سیاستگذاری، جهتدهی، #نظارت و #فیلترینگ، یا حریم خصوصی در فضای مجازی، یا اینترنت اشیاء و سایر فناوریهای مرتبط با فضای مجازی، گذشته از سؤالات فلسفی و غیره، سؤالات شرعی فراوانی وجود دارد که باید با خاستگاه فقهی و با بهرهگیری از دستگاه فقاهت و در چارچوب #اجتهاد_مشروع و ضابطهمند به پاسخگویی به آنها بپردازیم.
🔶 همچنین درباره #هوش_مصنوعی، حقیقتاً سؤالات بسیاری وجود دارد که یکی از دَمِ دستترین سؤالات درباره آن، این است که مسؤولیت حقوقیِ اقداماتی که به وسیله هوش مصنوعی به انجام میرسد با چه کسی است؟ خصوصاً اگر آن هوش مصنوعی به گونهای طراحی شده باشد که خودش و بدون دستور گرفتن و مهار (کنترل) شدن به وسیله یک انسان، تصمیم بگیرد و اجرا کند. یعنی سازنده آن هیچ نقش مستقیمی در تصمیمگیری و عملیاتی ساختن آن تصمیم به وسیله آن هوش مصنوعی نداشته باشد...
متن کامل مصاحبه:
http://b2n.ir/746859
http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9
آیتالله ملک زاده
✅ #تدریس ⏪ کتاب #الاسس_المنطقیة_للاسقراء 🔶 آیت الله ملک زاده ⏪ جلسه #یک 🔶 #استقراء؛ 🔶 اهمیت کتاب
🔊 توضیح 🔊
⏪ تدریس:
▪️ #الاسس_المنطقیه_للاسقراء
🔶 آیت الله ملک زاده
✅ این بحث در سال تحصیلی 95_96 برای دانشجویان دوره دکتری، دانشگاه امام صادق علیه السلام در 16 جلسه تدریس شده است.
⏪ توضیح:
در این جلسات، پس از بررسی دیدگاه #عقل_گرایان(منطق ارسطویی) و #تجربه_گرایان (پوزیتویست ها) به شیوه ای #محققانه و همراه با #نقد و #ابرام به شرح و تفسیر #نظریه_شهید_صدر، پرداخته می شود؛
🔶 طبعا به خاطر حجم بالای کتاب و فرصت محدود، فقط قسمت های مهم کتاب و با تمرکز روی نظریه شهید صدر، #تطبیق_متن_عربی صورت گرفته است؛
⏪ ان شاء الله به صورت روزانه صوت جلسات در کانال قرار داده خواهد شد؛
⏪ مباحث:
کانالی برای پاسخگویی به نیازهای #طلبه_پسا_انقلاب و تربیت #مجتهد_تمدن_ساز؛
http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9
May 11