💠 مصاحبه | شهرآرا
مسعود یوسف پور طی مصاحبه ای با حجت بخارایی از شعر هیئت و قالب بحرمرکب سخن گفت...
تاریخ / ۲۸ دی ۱۳۹۹
« متن کامل مصاحبه »
به «مدرس هشت» بپیوندید 👇👇
https://eitaa.com/joinchat/3396796779Ce195c412a0
💠#گزیده_خوان | چخوف
• ساعت دروغ میگوید! زمان دور یک دایره نمیچرخد. زمان بر روی خطی مستقیم میدود و هیچگاه، هیچگاه، هیچگاه باز نمیگردد. ایده ساختن ساعت به شکل دایره، ایده جادوگری فریبکار بوده است. ساعتِ خوب، ساعت شنی است! هر لحظه به تو نشان میدهد که دانهای که افتاد دیگر باز نمیگردد. و به یادمان میآورد که زمان «خط» است نه «دایره» و زمان رفته دیگر باز نمیگردد. نه افسوس، نه اصرار، بر اين خط بیانتها تاثيری ندارد.
🔰 تمشک تیغدار | آنتون چخوف
به «مدرس هشت» بپیوندید 👇👇
https://eitaa.com/joinchat/3396796779Ce195c412a0
مَدرَس/ ۸
💠 تطور مضمون | ترک کعبه [ یادم است برای بسیاری از مضامین ولایی مثل لیله المبیت، دست مولا در غدیر، ت
من این بیت را امروز شنیدم...
چون در مدح حضرت صدیقه سلام الله علیها بود از نظرم پنهان مانده بود.
و عجب بیتی هم هست:
کجا زنی به مقام تو نُه فلک دارد؟
ز شهد توست اگر کعبه هم ترک دارد!
#سید_حسین_سیدی
21.14M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
💠 شعر رضوی | استاد رستگار
• این بیت استاد بی شک نمونه ای بدیع از فرم است.
تاخر نهاد، واج آرایی، ایهام تبادر، ابژه نو و...
کوچک شده ست تا ز تو فیضی برد بزرگ
در روضه ات ز روزنه تابد گر آفتاب
• فهرست کانال:
https://eitaa.com/madras8/216
👈 مدرس هشت | عضویت 👉
• در فرهنگ ژاپن کلمهای وجود دارد که شگفتانگیز است: "ایکیگای".
مفهوم این کلمه این است: «دلیلی که صبح ها برای آن برمیخیزم»
نگاه کنید به خودتان، چرا امروز از خواب بیدار شدم، دلیلش را پیدا کنید، برایش راه بروید، نفس بکشید و زندگی کنید.
📕 ایکیگای/ هکتور گارسیا
به «مدرس هشت» بپیوندید 👇👇
https://eitaa.com/joinchat/3396796779Ce195c412a0
💠 #فرم در شعر ولایی
[ چو گردباد در این شهر دربه در گردی
خدا نکرده از این در اگر جدات کنند ]
• خیلی ها استاد غفورزاده ( شفق ) را شاعری می دانند که در شعر، بیش از فرم، به محتوا پرداخته و اساسا رسالت شعر شیعی ( هیئت ) را بیشتر از فرم، محتوای آن می دانند...
من در تقابل این نظر، ابیاتی را از استاد شفق و اساتید حال حاضر یادداشت کرده ام که در کنار محتوا، کاملا فرمیک و ساختگرا هستند.
می توانم ساعت ها در باب فرمِ شعر شیعی صحبت کنم اما سعی می کنم بسیار گزیده و خلاصه اینجا چیزی یادداشت کنم.
اگر از من بپرسند چه چیزی دعبل را دعبل کرده، پیشتر از آن جریان معروف قصیده «مدارس آیات»، میگویم فرم!
ما سه کارکرد واژدستوری داریم (م.هلیدی):
• اندیشگانی
• بینافردی
• متنی
این سه را در تشریح فرمیک یک بیت رضوی از استاد توضیح می دهم:
۱) مسند ما در فعل اسنادی، دربهدر شدن است یا مثل گردباد شدن؟ به تعبیر دیگر، کلمه شهر را به تسکین بخوانیم یا کسره اضافه؟ و نکته دیگر، اگر در هیئت ترکیب باشد، کلمه «گرد» فعل اسنادی صیرورت است یا تشبیه به گرد و ذره؟
آیا اصلا «گردی» فعل اسنادی ست؟ آیا نمی تواند معنای چرخیدن و گردیدن داشته باشد و فعل غیر اسنادی باشد؟
این چند لایه بودن کلام و خوانش های گونهگون، یعنی همان فرم در لایه اول واژدستور. لایه بینافردی هم به نقش فاعل می پردازد که مجالی نیست سخن بگویم.
۲) در لایه بافت، اگر به موسیقی بیت دقت کنید، به علت تکرار موسیقی درونی _َ ر، شاهد بافت های مستقل لفظی هستیم...
در
این
شهرِ در
به
در
گر
دی....
نکر
ده از این در
اگر
و آخرین ضربه را قافیه می زند که از قضا واژۀ «جدا» هست و تناسب با پاره ها و لخت ها و به نوعی بافت دارد.
✍️ مسعود یوسف پور
[ کارگاه فرم ادامه خواهد داشت...]
به «مدرس هشت» بپیوندید 👇👇
https://eitaa.com/joinchat/3396796779Ce195c412a0
💠 #کارگاه_فرم | بخش دوم
[ در خلوتِ خیالِ خود از خویشتن بپرس
از ما «رضا» رضاست، در این قطعه از بهشت؟]
• در مورد استاد شفق و فرمیک بودن سرودههای ایشان پیشتر بیتی را مثال زدم...
بیتی که حالا پیش روی شماست، بیت پانزدهم از غزلی نوزده بیتیست. غزلی که با ردیف «در این قطعه بهشت» و قافیه الف، به نظر میرسد دچار اطناب ردیف شود و نمیشود!
جرجانی در نظریه نظم، بلاغت را در واژه نمیداند، در بافت کلی اثر آن را ساری میداند و از این رو، تک تک کلمات، آواها و معانی تا بیت چهاردهم، لطیف و آسمانی چیده شده است.
در بیت پانزده ناگاه ورق برمیگردد...درست وقتی که ذهن مخاطب دچار همین اطناب ردیف میشود! لحن ردیف از اخبار به انشای طلبی تغییر میکند.
این تفاوت اما تنها در ردیف نیست بلکه واج آرایی «خ» بعنوان حرفی که برعکس تمام دایره واژگانی غزل، لین نیست! خود تفاوتی بلاغی و درست است.
از حافظ:
• خیال خال تو با خود به خاک خواهم برد
ببینید چه امر عظیمی را میخواهد بیان کند که سختی و مرارتش را در جان واژه و تکرار واج «خ» تسری داده.
این سختی از جنس سختی همین پرسش استاد شفق است.
تکرار لفظ رضا، علاوه بر جناس تام؛ کاری میکند که هربار این نام مبارک را بیاورند، این بیت و پرسش در ذهن شما نقش ببندد...
✍️ مسعود یوسف پور
به «مدرس هشت» بپیوندید 👇👇
https://eitaa.com/joinchat/3396796779Ce195c412a0
💠 #جایگاه_زن | نزار قبانی
قبانی در شعری، بسیار موجز و عذب، سوالی را در لباس یک واج آرایی بسیار دقیق مطرح می کند که:
• وَلکن لا أحدَ یَعرفُ لِماذا لایوجَدُ باِلشّطرنجِ ملکةٌ
وَ یوجَدُ مَلِکٌ فقط؟
• و اما هیچ کس نمی داند چرا در شطرنج، ملکه ای نیست و تنها شاه وجود دارد...
این تکرار واج لام که خود بر تاکید جنبه پرسشی دلالت دارد، سوالی ست که ممکن است برای کسی صورت وقوع نپذیرفته باشد و قبانی در واقع از یک امرِ پذیرفته، در جهت اعتلای مضمونی و محتوایی استفاده می کند. شعر همین است! عنتره وقتی برای اولین بار لفظ شعر را در معلقه بکار بست که:
هل غادر الشعراء من متردمی...
مقاییس می گوید به این جهت است که شاعر هیچ امری را بدون موشکافی رها نمی کند!
قبانی نیز از دل مضامین یا تصاویر قدیم، روی به صورت جدید و نحو بی نظیری می آورد.
جوابی می دهد خواندنی، کوبنده و قاطع که یقه ام را تا کنون رها نکرده...
می گوید:
• لأنَّ المرأةَ لاتُصلِحُ أن تَکون لُعبةً!
• چون زن بازیچه نیست!
✍️ مسعود یوسف پور
به «مدرس هشت» بپیوندید 👇👇
https://eitaa.com/joinchat/3396796779Ce195c412a0
💠 نقد ادبی_شهودی ( ذوقی )
• در دوره اسلامیین، چهار تن از شعرا پیش ربیعه بن حذار می روند تا بگوید بهترینشان کدام است، چنین نقدی کرد:
تو ای زبرقان بن بدر! شعرت به گوشتی نیم پخته مانَد! نه چنانی که بتوان خورد و نه چندان خام که بتوان فروگذاشت.
ای عمرو بن اهتم! شعرت به سرمه می ماند! چشم را خنک کند و طراوت بخشد، لکن چون زیاده بنگری چشم را ببازد!
ای مُخَبّل السعدی! شعرت زین دو فروتر و از بسیارانی فراتر است.
و اما تو ای عبده بن طبیب! شعرت به مشکی می ماند که درزهایش بسته بودی که آب بیرون نتراود.
🔰 تاریخ النقد الادبی عند العرب | ص ۱۳
به «مدرس هشت» بپیوندید 👇👇
https://eitaa.com/joinchat/3396796779Ce195c412a0
💠 ارزش کلمه | مجید نفیسی
• در نظر شاعر یا داستاننویس، کلمات اعتباری کمتر از اشیاء ندارند و به همین جهت دارای «ارزش طبیعی» هستند. قصد آنها از چیدن شعر یا داستان،استعمال کلمات نیست، وجود خود کلمات است.
[ آن عینک برای چشمِ ضعیف استعمال میشود و آن صندلی برای نشستن.]
اما ادبیات صورتی انسانی دارد. استبداد است اگر یک انسان همچون عینک و صندلی به کار گرفته شود، و ادبیات مانند بشر همیشه وقتی که استعمال شده است و موجودیت آن -موجودیتی در کنار موجودیتهای دیگر- نادیده گرفته شده، یله رفته است.
🔰شعر بهعنوان یک ساخت | مجید نفیسی
به «مدرس هشت» بپیوندید 👇👇
https://eitaa.com/joinchat/3396796779Ce195c412a0
💠 #تنقیح (بازنگری)
• آلن اکرت در مقاله ی فهرستی از اشکالات، به نوعی از تنقیح اشاره می کند که من پیشترها از مرحوم حسینی راوش شنیده بودم و در شعر بهره جستم:
[ پنجاه کلمه نخست داستان خود را روی یک ورق کاغذ سفید بنویسید و روز بعد نگاهی سریع به آن بیندازید. به همان طریق که خواننده ضمن ورق زدن مجله این کار را میکند. اگر کلمات شما را به خود جلب نمیکند و فقط باعث تأسف میشوند، چیز بیشتری در آن وجود ندارد و بهتر است فورا آن را عوض کنید. شاید تعداد خوانندگان بالقوّهای که طی پنجاه کلمه نخست داستان از دست میروند، بیشتر از هر قسمت دیگر داستان باشد.]
به «مدرس هشت» بپیوندید 👇👇
https://eitaa.com/joinchat/3396796779Ce195c412a0
💠 #مضمون
• خودمان را کشتیم که بگوییم مضمون اصلا آفرینش اثر نیست! دکتر خرمشاهی آفرینش اثر را محال میداند!
مضمون، آوردن تصویر جدید نیست!
مضمون فرم است! فرم!
برای رسیدن به فرم، باید زبان شناسی دانست، هلیدی و رقیه حسن و چامسکی و امثالهم را خواند، ساختار بلد بود، اقوال همه را بررسی کرد و....
جز مستشرقین که بحمدلله اسمشان فقط بر حجم مقالات افزوده، باید مکاتب را شناخت. باید این را دانست که مضمون در هندی به علّت تضعیف زبان، سه ساحت پیدا کرده...
[ ولی من بعد از پنج سال یک پیشنهاد بهتر دارم! ]
قرآن بخوانیم!
قرآن همه ی فرم است!
چیزی که امیرالمومنین علیه السلام به پدر فرزدق گفت: به او قرآن بیاموز!
اگر بگویند در باب زیبایی شناسی لفظی قرآن پنج دقیقه صحبت کن، یاد نداریم!
مگر مروی نیست که ظاهرهُ أنیق؟
همه چیز در قرآن است.
و مسئلۀ مهم امروز یعنی فرم، خاستگاهی جز قرآن ندارد!
اولین نگاه فرمیک به آیه، بررسی ساختار آن از حیث اطناب و ایجاز است.
بعد لایه هایی مثل موسیقی، تامّلات زبانی، شکل نوشتاری، تناسبات، معانی و بیان، مخاطب شناسی و بعد از آن موتیف، سیر روایی و...
فرم تا جایی دقّت دارد که آلبوغبیش در مقاله فرم حافظ، به غزل شاه شمشاد قدان از منظر نوشتاری پرداخته است. مثلا گ و ک در مصرع دوم و یا نوع ردیف که گویی نون آن هم در تقابل با شاه می افتد.
✍️ مسعود یوسف پور
👈 «مَدرَس هشت» پایگاه شعر ولایی
https://eitaa.com/joinchat/3396796779Ce195c412a0