🌺 حدیث اخلاقی جلسه ۱۷: «معنای جواد در خالق و مخلوق» 📜 روایت ابتدای درس خارج مقام معظّم رهبری (حفظه‌الله) 🌕 في الكافي، [عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي اَلْجَهْمِ عَنْ مُوسَى بْنِ بَكْرٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ سُلَيْمَانَ قَالَ:] سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا اَلْحَسَنِ اَلْأَوَّلَ (عَلَيْهِ‌اَلسَّلاَمُ) وَ هُوَ فِي اَلطَّوَافِ؛ فَقَالَ لَهُ: أَخْبِرْنِي عَنِ اَلْجَوَادِ؟ «فَقَالَ: إِنَّ لِكَلاَمِكَ وَجْهَيْنِ؛ فَإِنْ كُنْتَ تَسْأَلُ عَنِ اَلْمَخْلُوقِ، فَإِنَّ اَلْجَوَادَ اَلَّذِي يُؤَدِّي مَا اِفْتَرَضَ اَللَّهُ عَلَيْهِ، وَ إِنْ كُنْتَ تَسْأَلُ عَنِ اَلْخَالِقِ، فَهُوَ اَلْجَوَادُ، إِنْ أَعْطَى؛ وَ هُوَ اَلْجَوَادُ، إِنْ مَنَعَ؛ لِأَنَّهُ إِنْ أَعْطَاكَ أَعْطَاكَ مَا لَيْسَ لَكَ، وَ إِنْ مَنَعَكَ مَنَعَكَ مَا لَيْسَ لَكَ.» 🖊 شرح حدیث: 🍃 از حضرت امام کاظم (علیه‌السّلام) در مورد جواد سؤال شد. حضرت فرمودند: از این سؤال دو گونه ممکن است اراده کرده باشی. هر کدام جواب خاص خودش را دارد. 1⃣ اگر مراد تو این است که کدام انسانی را می‌شود جواد دانست؟ پاسخ این است: جواد کسی است که آن‌چه خدای متعال بر او واجب کرده است، آن را ادا کند. البته این حدّ ادنای جود است. حدّ اعلای جود، قطعاً از این بالاتر است؛ زیرا صدقاتی که بندگان صالح خدا، اولیاء، ائمه (علیهم‌السّلام) می‌دادند خیلی بیش از «ما افترض الله علیه» بود؛ یعنی اگر کسی «ما افترض الله علیه» را اداء نکرد، جواد نیست، هر چند خیلی بذل و بخشش و ولخرجی بکند، جواد بر او صدق نمی‌کند. 2⃣ امّا اگر اسم جواد را که از اسماء حسنای الهی است، آن را سؤال می‌کنی، 🍃 ذات اقدس الهی اگر عطا بکند، جواد است، اگر منع هم بکند و ندهد جواد است. 🍃 جود در مورد ذات اقدس پروردگار متوقّف به این نیست که به بنده‌اش چیزی عطا بکند. بلکه عطاء هم نکند، جواد است؛ زیرا اگر به تو چیزی را عطا کند، بدون طلبکاری، بدون استحقاق، این نعم گوناگون را به تو داده است، و اگر ندهد نیز جودِ او در جای خود باقی است؛ چون آن‌چه به تو نداده است، آن چیزی است که متعلّق به تو نبوده، و مال تو نبوده است. 🍃 پس بنابراین، جوادٌ إن اعطاک، و جوادٌ إن مَنَعک. 📚 الشّافی (تلخیص کتب اربعه)؛ جلد ۱، صفحه ۵۴۷؛ فیض کاشانی 📆 ۸ بهمن ۱۳۸۷ (جلسه ۲۵۸ مکاسب محرّمه).