❇️شرح دعای مکارم الاخلاق #امام_سجاد(ع) مرحوم آیت الله ممدوحی 🔶#فراز_اول : اللهم صل على محمد و آله، و بلغ بایمانى أکمل الایمان، و اجعل یقینى أفضل الیقین، و انته بنیتى الى أحسن النیات، و بعملى الى أحسن الأعمال . خدایا! بر حضرت محمد و خاندان او درود فرست و ایمان مرا به عالى ترین مرتبه ى ایمان و یقین مرا به بالترین درجه ى یقین و نیت مرا به بهترین نیت ها و عملم را به خالص ترین اعمال مبدل و نایل فرما . 🍃شرح : صلوات پیش از شروع هر فراز امام سجاد علیه السلام پیش از شروع در هر فراز، بر جد مکرم خود و خاندان معصوم او درود فرستاده است که شامل حال خود آن بزرگوار نیز مى شود و این شیوه ى همه ى امامان معصوم علیهم السلام است که ان شاء اﷲ در برخى از فرازهاى آینده به نکات جالب آن اشاره خواهیم کرد . این فراز مشتمل بر چهار درخواست است : ۱. (درخواست کامل ترین مرحله ى ایمان ): درخواست نخست امام علیه السلام ، همانا کامل ترین مرحله ى ایمان است . ایمان به معناى باور راستین قلبى به خدا و ملائکه وحى و پیامبر اکرم و امامان معصوم علیهم السلام است ، اگر چه برخى از متکلمان معناى ایمان را اعتقاد قلبى و عمل به ارکان اسلام دانسته اند ، ولى در حقیقت عمل به وظایف ، لازمه ى حتمى ایمان است، نه جزء ماهیت آن ، لذا در آیات بسیار عمل صالح بعد از ایمان ذکر شده است ؛ مانند : (والعصر، ان الانسان لفى خسر ، الا الذین آمنوا و عملوا الصالحات)؛ سوگند به زمانى که انسان در زیان است ، مگر کسانى که ایمان آورده و اعمال شایسته انجام دهند . این آیات نظایر بسیار دارد که همگى گویاى این نکته اند که اگر عمل صالح جزء ایمان بود ، لازم به ذکر نبود و مسلم است که فقدان یا نقص عمل ، دلیل عدم ایمان و یا ضعف آن است . ۲. (درخواست برترین مرتبه ى یقین) خواسته ى دوم ، تقاضاى برترین مرتبه ى یقین است . بعضى پنداشته اند که یقین ، باورى قطعى است که ایمان به نقیض آن به هیچ وجه محتمل نیست . بنابراین ، معنا ندارد که یقین را داراى مراتب مختلف بدانیم ، ولى حقیقت این است که علم الیقین یکى از مراتب یقین است و بالاتر از آن عین الیقین است و مرتبه ى بالاتر از آن حق الیقین است که عالى ترین مرتبه ى یقین به شمار مى رود . مثلا اگر دیدن دود دلیل بر آتش گرفتن ، علم الیقین به آتش باشد ، رؤیت خود آتش ، عین الیقین و در متن آتش سوختن حق الیقین خواهد بود . مراتب باور اولیا و صلحا نیز به همین ترتیب است . ۳.(طلب بهترین نیت ) درخواست سوم ، طلب بهترین نیت است و مرحوم »سید على خان« در شرح صحیفه ى خود فرموده است : »نیت همان میل باطنى به سوى غایت عمل است که آدمى را به منظور دستیابى به نتیجه ى مترتب بر عمل، به اقدام وادار مى سازد ؛ مثلا گرسنه براى رفع خلأ دستگاه گوارش به طرف غذا مى رود و شخص تشنه براى سیراب شدن، به دنبال آب مى رود ؛ چنان که نجات از حمله ى درنده موجب فرار مى گردد. در همه ى این موارد اگر میل باطنى به حصول نتیجه در کار نباشد ، فاعل هرگز به طرف آن عمل نمى شتابد. به دیگر سخن ، هیچ عملى بدون نیت قبلى امکان وقوع در خارج ندارد ». با این توضیح، تا حدودى معناى نیت روشن شد ، اما درباره ى تعبیر «احسن النیات« باید گفت : از آن جا که تمام حقیقت هر عمل قایم به نیت است ، بهترین نیت آن است که از هرگونه شائبه مبرا باشد ؛ بدین معنا که از هواهاى نفسانى تأثیر نپذیرفته و جز رضاى حضر حق – جل و علا – در آن دخیل و ملاك نباشد و این مقوله ، خود قابل شدت و ضعف است ؛ از این رو ، بایسته است انسان بهترین نیت ها و عالى ترین درجات آن را از خداوند سبحان بطلبد، چه مخلص با مخلص تفاوت بسیار دارد ؛ مخلص کسى است که فقط عملش به خاطر خدا انجام گرفته و خالص است ، ولى مخلص کسى است که افزون بر اعمال ، تمام وجودش خالى از استقلال به خود گردیده است و هر چه دارد به محبوب على الاطلاق واگذار کرده است و همین واگذارى کامل و مطلق – تا جایى که حتى نفس تفویض و تسلیم را نیز از خود نداند – مورد نظر امام معصوم علیه السلام است . @mamduhi_ir