🌀 سه سطح اجتهاد
📝 استظهار، استنباط، استنطاق
👤 استاد سید منذر حکیم
🔹 سه سطح از اجتهاد و فقاهت وجود دارد: سطح اجتهاد استظهاری، سطح اجتهاد استنباطی، سطح اجتهاد استنطاقی.
در فقه متداول، استظهار و استنباط طی شده است؛ اما استنطاق را بايد تأسيس نمود.
🔸 سطح اول اجتهاد؛ #استظهار است، استظهار یعنی هر چه در آیات و روایات آمده است و از دلالت مطابقی يا تضمنی يا التزامی این آیات و روایات به دست میآید.
🔹 سطح دوم اجتهاد؛ #استنباط است؛ این پیچیدهتر است از آنچه که از ظهور آیات و روایات به دست میآيد و استظهار میشود. وقتی تمام کلیات فقهی منصوص و قواعد يا اصول استنباط از قرآن و سنت دانسته شد، یک فرع و مسالهای مطرح میشود؛ فقیه باید بتواند تشخیص دهد که این فرع و مساله مصداق کدامیک از این احكام كلی است که استظهار کرده است؛ البته باتوجه به ادله متعارض بايد به نتيجهاى روشن برسد؛ لذا گفته میشود استنباط رد الفروع الی الاصول است.
✅ سطح سوم اجتهاد كه مرحله بالاتر است؛ #استنطاق است که شهید صدر در تفسیر موضوعی خودش به آن پرداخته است. براى به دست آوردن حكم مسائل جدیدی که در آیات و روایات هیچ ذکری از آنها دیده نمیشود.
امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمودند: ذلکِ الْقُرْآنُ فاسْتنْطِقُوهُ؛ قرآن را به سخن بیاورید؛ یکی از دلایل بقا و جاودان بودن قرآن همین است که قابلیت پاسخگویی در همه عرصهها و زمینهها را دارد؛ اما به شرطی که با #روش_استنطاقی وارد شوید؛ چرا که آیات قرآن صریحا در این موضوع صحبت نکرده است.
🌐 روششناسی اجتهاد
@Manahejj