🔊 صوت تدریس قاعده «حجیت اقرار العقلاء» استاد آیت الله العظمی سبحانی(دام ظله)

#قاعده_حجیّت_اقرار_عقلاء جلسه اول آیت الله العظمی سبحانی @qabasat

#قاعده_حجیّت_اقرار_عقلاء جلسه دوم آیت الله العظمی سبحانی @qabasat

#قاعده_حجیّت_اقرار_عقلاء جلسه سوم آیت الله العظمی سبحانی @qabasat

#قاعده_حجیّت_اقرار_عقلاء جلسه چهارم آیت الله العظمی سبحانی @qabasat

🔊 صوت تدریس قاعده «من ملک» استاد آیت الله العظمی سبحانی(دام ظله)

#قاعده_من_ملک_شیئا_ملک_الإقرار_به جلسه اول آیت الله العظمی سبحانی @qabasat

#قاعده_من_ملک_شیئا_ملک_الإقرار_به جلسه دوم آیت الله العظمی سبحانی @qabasat

#قاعده_من_ملک_شیئا_ملک_الإقرار_به جلسه سوم آیت الله العظمی سبحانی @qabasat

#قاعده_من_ملک_شیئا_ملک_الإقرار_به جلسه چهارم آیت الله العظمی سبحانی @qabasat

#قاعده_من_ملک_شیئا_ملک_الإقرار_به جلسه پنجم آیت الله العظمی سبحانی @qabasat

#قاعده_من_ملک_شیئا_ملک_الإقرار_به جلسه ششم آیت الله العظمی سبحانی @qabasat

🔅 قاعده «یَد» قاعده یَد را از ۱۰ جهت بررسی می کنیم: - مضمون قاعده - ید بر منافع - تفاوت با «علی الید» و «حجیت إخبار ذی الید» - مدرک قاعده - اماره یا أصل عملی بودن - اعتبار جهل به حالت سابقه در اماریت ید - عموم اماریت ید در حق صاحبش - سببیت ثبوتی یَد برای ملکیت - تعارض قاعده با امارات و اصول - تطبیقات قاعده #قاعده_ید @qabasat

#قاعده_پنجم 1⃣ مضمون قاعده استیلاء، سیطره و تسلط خارجی بالفعل شخص بر شیء به گونه ای که هرکدام از تصرفات متعارفه عقلایی که اراده می کند را در آن انجام می دهد، نشانه مالک بودن آن شخص نسبت به آن شیء است. اگر گروه یا جمعی هم بر شیء واحد چنین سیطره ای داشته باشند، ملکیت آن برای همگیشان ثابت می شود لذا فقهاء(رحمهم الله)فرموده اند:« إنّ تحقّق الیدین علی مال واحد یرجع إلی ثبوت ید واحدة تامة مستقلّة علی نصف ذلک المال، و الثلاث إلی الثلث و الأربع إلی الربع و هکذا. » تذکر: مرجع در تشخیص حصول این استیلاء عرف است و عرف آن را در موارد مختلف، متفاوت می بیند؛ مثلا استیلاء بر خانه به سکونت در آن است اما استیلاء بر زمین کشاورزی به کشت و زرع (و استیلاء بر لباس به پوشیدنش و ..). آنچه واضح است شرطیت بالفعل بودن تسلّط است و صرف تمکّن شخص از تحصیل چنین یَدی، باعث صدق «ذی الید» بودن نمی شود. 📚القواعد الفقهیه للبجنوردی: ۱/۱۳۳ تتمه: بنا بر پذیرش جریان استصحاب در شبهات مفهومیه می توان در مواردی که تحقق استیلاء محرَز نیست، به وسیله استصحاب عدم حکم به نبودش کرد. 📚الأنوار البهیه فی القواعد الفقهیه: ۴۹ #قاعده_ید @qabasat

«چرایی و مقدار میراث روایی از دست رفته» استاد سید محمد جواد شبیری(زید عزّه): ❓این سوال جدی مطرح است که چه مقدار از روایات به دست ما رسیده؟ 🔅مقایسه برخی از کتب موجود با مصادر موجود آن ها، می تواند پاسخی به شبهه مذکور باشد. مثلا شیخ صدوق در ابواب السفر کتاب الحج در من لا یحضر، از محاسن روایات زیادی را نقل کرده و ترتیب باب ها و عناوین آنها همگی مطابق محاسن است که نشان می دهد منبع فقیه در این ابواب، محاسن برقی است. یا کافی به خصوص در جلد پنجم و ششم از محاسن برقی بسیار نقل کرده گاه با تصریح به احمد بن محمد برقی و گاه بدون تصریح. در جلد اول کافی نیز از بصائر الدرجات روایات زیادی وجود دارد. - برای فهمیدن عامل گزینش و حذف روایات، می توان روایات موجود در کتبی مانند کافی را با مصادر اولیه آنها مقایسه کرد و دید چه میزان از روایات مصدر حذف شده و آیا بین موارد حذف شده نکته مشترکی وجود دارد؟ 💡با مقایسه به دست می آید در بیشتر موارد، مضامین تازه و جدید نقل شده و غالب موارد حذف شده دارای مضمونی تکراری بوده اند. مثلا در محاسن برقی، ۴۰ روایت در یک باب وجود دارد که در ۱۰ مضمون هستند. در کافی از ۴۰ روایت، ۲۰ روایت نقل شده است. این ۲۰ روایت نسبت به آن ۴۰ روایت، ۹ مضمون را نقل کرده است. بنابراین هر چند در کافی از نظر تعداد روایات ۵۰ درصد روایات مصدر اصلی (محاسن) نقل نشده است اما این ۵۰ درصد نقل شده، ۹۰ درصد مضامین روایات موجود در محاسن را منتقل کرده است. 📚https://eitaa.com/mobahathah_ir/228 #فائده @qabasat

#قاعده_پنجم 2⃣ ید بر منافع گاهی یَد تعلّق به أعیان می گیرد - مانند ماشین، منزل و لباس - و گاهی به منافع - مثل اینکه شخصی ساکن منزلی ست و می دانیم مالک آن نیست اما احتمال می دهیم به سبب اجاره مالک منافعش باشد - ؛ سوال این است که آیا أماریت یَد نسبت به هر دو مورد عمومیت دارد؟ محتمل است که قدر متیقن از سیره عقلاء را اثبات ملکیت عین بوسیله ید بدانیم و بگوییم چون استناد به ید برای اثبات ملکیت منافع (مستقلا از عین) مشکوک است، أماریتش در این موارد ثابت نمی باشد و حجت نیست. (این مطلب منافاتی هم با حمل فعل مُسلِم بر صحت ندارد) یکی از ثمرات این بحث در جایی ظاهر می شود که قصد داریم وارد خانه ای شویم که شخصی در آن ساکن است و مطمئنیم خودش صاحب خانه نیست اما اگر مالک منافع باشد قطعا راضی به تصرف ماست؛ در این صورت چون احتمال دارد سکونت آن شخص تنها از باب اباحه ی تصرف شخصی باشد به گونه ای که مجاز در إعطاء اذن تصرف به دیگران نیست، ورود ما هم ممنوع است مگر اینکه أماریت ید بر منافع برای اثبات ملکیت منافع را بپذیریم. 📚دروس تمهیدیه فی القواعد الفقهیه: ۱/۲۰۶ #قاعده_ید @qabasat

#قاعده_پنجم 3⃣ تفاوت با «حجیت إخبار ذی الید» مفاد قاعده یَد این است که نفس یَد - و لو بدون إخبار - أماره بر ملکیت صاحب آن است اما مضمون قاعده إخبار ذی الید این است که هرگاه شخصِ دارای تسلط و استیلاء بر شیء، خبری از حالتی در آن شیء بدهد - مثل طهارت یا نجاست - ، قولش حجت است. بنابراین دو قاعده از دو جهت متفاوتند: تفاوت از لحاظ دالّ: حجت در یک قاعده نفس یَد است ولی در دیگری إخبار به شرطی که همراه با یَد باشد. تفاوت از لحاظ مدلول: هدف یک قاعده کشف ملکیت است و دیگری أحوالی از شیء غیر از ملکیتش. 🔹تفاوت با «علی الید» اما تفاوت قاعده حاضر با قاعده علی الیَد هم این است که قاعده فعلی در پی کشف مالک بوسیله ید است(جعل أماریت برای یَد) ولی علی الید دنبال قرار دادن یَد به عنوان یکی از اسباب ضمان است. (علی الید ما أخذت حتی تودّیه) 📚دروس تمهیدیه فی القواعد الفقهیه: ۱/۱۸۹ #قاعده_ید @qabasat

«اولین انقلابی شیعه» امام خامنه ای(دام ظلّه): چون انقلاب شیعه از زهرا(سلام اللّه علیها) شروع شد، اول انقلابى شیعه فاطمه‌ی زهرا دختر پیغمبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) است. 📚 همرزمان حسین(علیه السّلام): ۲۹۳ #فائده @qabasat

#قاعده_پنجم 4⃣ مدرک قاعده الف) سیره عقلاء اصلی ترین مستند قاعده ید بی شک سیره عقلاست که اطلاق هم دارد. جری عملی عقلا بر این است که با شخص مستولی بر خانه معامله مالک می کنند: اگر قصد بیعش را داشته باشد از او می خرند، اگر آن را به دیگری هبه کند قبول می کنند و اگر اجازه تصرف به غیر دهد آن شخص تصرف می کند، در تمام این حالات هم مطالبه مدرک و بیّنه نمی کنند. ب)اجماع در دومین گام بر حجیت این قاعده ادعا اجماع هم شده اما چون در فرض ثبوت اجماع، تعبدی بودن آن محرز نیست و محتمل المدرک می باشد، حجت مستقلی نیست. 📚دروس تمهیدیه فی القواعد الفقهیه: ۱/۱۹۰ #قاعده_ید @qabasat

#قاعده_پنجم 4⃣ مدرک قاعده ج) روایات تعداد زیادی از روایات دلالت بر حجیت این قاعده دارند، بعضی از آن ها چنینند: - منها: رواية حفص بن غياث المرويّة في الكتب الثلاثة، عن أبي عبد الله عليه السّلام، و فيها: أ رأيت إذا رأيت شيئا في يد رجل أ يجوز لي أن أشهد أنّه له؟ قال عليه السّلام: «نعم». فقال الرجل: أشهد أنّه في يده و لا أشهد أنّه له فلعلّه لغيره؟ فقال أبو عبد اللّه عليه السّلام: «أ فيحلّ الشراء منه؟» قال: نعم، فقال أبو عبد اللّه عليه السّلام: «فلعلّه لغيره، فمن أين جاز لك أن تشتريه و يصير ملكا لك، ثمَّ تقول بعد الملك هو لي و تحلف عليه و لا يجوز أن تنسبه إلى من صار ملكه من قبله إليك»، ثمَّ قال أبو عبد اللّه عليه السّلام: «لو لم يجز هذا لم يقم للمسلمين سوق». - و منها: المروي عن الصادق عليه السّلام في حديث فدك: «إن مولانا أمير المؤمنين عليه السّلام قال لأبي بكر: أ تحكم فينا بخلاف حكم الله تعالى في المسلمين؟ قال: لا. قال: فإن كان في يد المسلمين شي‌ء يملكونه ادعيت أنا فيه من تسأل البيّنة؟ قال: إيّاك كنت أسأل البينة على ما تدّعيه على المسلمين. قال عليه السّلام: فإذا كان في يدي شي‌ء فادّعى فيه المسلمون تسألني البيّنة على ما في يدي و قد ملكته في حياة رسول الله صلّى اللّه عليه و آله و بعده و لم تسأل البيّنة على ما ادّعوا عليّ كما سألتني البيّنة على ما ادّعيت عليهم؟! إلى أن قال: و قد قال رسول اللّه صلى اللّه عليه و آله: «البيّنة على من ادّعى و اليمين على من أنكر». - و منها: رواية مسعدة بن صدقة عن أبي عبد اللّه عليه السّلام قال: سمعته يقول: «كلّ‌ شي‌ء هو لك حلال حتّى تعلم أنّه حرام بعينه فتدعه من قبل نفسك، و ذلك مثل الثوب عليك قد اشتريته و هو سرقة، و المملوك عندك لعلّه حرّ قد باع نفسه أو خدع فبيع قهرا، و امرأة تحتك و هي أختك أو رضيعتك، و الأشياء كلّها على هذا حتّى يستبين لك غير هذا، أو تقوم به البيّنة». - و منها: رواية حمزة بن حمران: أدخل السوق فأريد أن أشتري جارية تقول إنّي حرّة، فقال عليه السّلام: «اشترها، إلّا أن تكون لها بيّنة». - و منها: صحيحة العيص، عن مملوك ادّعى أنّه حرّ و لم يأت بيّنة على ذلك، أشتريه؟ قال: «نعم». - و منها: موثّقة يونس بن يعقوب، في المرأة تموت قبل الرجل أو رجل قبل المرأة، قال عليه السّلام: «ما كان من متاع النساء فهو للمرأة، و ما كان من متاع الرجال و النساء فهو بينهما، و من استولى على شي‌ء منه فهو له». - و منها: ما في الوسائل عن العباس بن هلال، عن أبي الحسن الرضا عليه السّلام ذكر أنّه لو أقضي إليه الحكم لأقرّ الناس على ما في أيديهم، و لم ينظر في شي‌ء إلّا بما حدث في سلطانه، و ذكر «أن النبي صلى اللّه عليه و آله لم ينظر في حدث أحدثوه و هم مشركون، و أنّ من أسلم أقر على ما في يده». 📚القواعد الفقهیه للبجنوردی: ۱/۱۳۵ #قاعده_ید @qabasat

#قاعده_پنجم 4⃣ مدرک قاعده ج) روایات در مورد تمسک به روایات دو نکته باید مد نظر باشد: اولا بسیاری از این روایات(یا تمام آن ها) اختصاص به مورد دارند و مطلق نیستند (بنابراین برای اثبات حجیت قاعده به صورت عام یا باید بتوان از آن ها الغاء خصوصیت کرد و یا مناطشان را به صورت قطعی تنقیح کرد.) ثانیا ظهور این روایات در ایجاد منشی جدید و تاسیس نیست بلکه مستفاد از آن ها ارشاد به سیره عقلاست. 📚دروس تمهیدیه فی القواعد الفقهیه: ۱/۱۹۰ د) (حکم عقل به قبح) اختلال نظام در آخرین استدلال هم گفته شده چون لازمه ی عدم‌ حجیت قاعده ید، ایجاد عسر و حرج شدید و بلکه اختلال نظام می باشد(که قبح عقلی دارد)، قاعده معتبر است؛ بیان امام(علیه السلام) در روایت حفص بن غیاث هم اشاره به همین مطلب دارد: «لو لم یجز هذا، لم یقم للمسلمین سوق». 📚القواعد الفقهیه للمکارم: ۱/۲۸۴ #قاعده_ید @qabasat

#قاعده_پنجم 5⃣ اماره یا أصل عملی بودن فهم أماره یا أصل عملی بودن این قاعده متوقف بر تعیین مدرک آن است: الف)اگر مستند قاعده اجماع یا روایات باشد اثبات اماریت ممکن نیست زیرا: 🔹اجماع تنها دلالت بر ترتیب آثار ملکیت دارد، اما نسبت به اثبات طریقیت ید اصلا متعرض نیست. 🔹روایات هم بر دو دسته عمده اند: - گروهی از آن ها(مانند روایت حفص و صحیحه عیص) دالّ بر جواز خرید/فروش و یا شهادت با استناد به وجود ید هستند، و این مفاد اختصاص به امارات ندارد بلکه با اصل بودن هم قابل جمع هست چون اصول تنزیلیه هم قابلیت جانشینی علم موضوعی(که در باب شهادت أخذ شده) را دارند.(پس تنها احتمال اصل غیر تنزیلی بودن منتفی می شود) - و گروه دوم(مانند موثقه یونس بن یعقوب) مفادشان عینا همان مطلب مستفاد از اجماع است - یعنی حکم به لزوم ترتیب آثار ملکیت - که سابقا گذشت أعم از اماره یا اصل بودن می باشد. ب) اما اگر مدرک قاعده بنا عقلاء باشد - که حق هم همین است - بدون شک قاعده ید از جمله أمارات است چون سیره عقلاء بر عمل به لوازم ید ناشی از تعبد صرف نیست بلکه ناشی از ظن نوعی است که به جهت «غلبه ی ملازمه ید با ملکیت» برایشان حاصل می شود. 📚القواعد الفقهیه للبجنوردی: ۱/۱۴۰ #قاعده_ید @qabasat

«لزوم تشکیل هسته‌های مقاومت جهانی» امام خمینی(قدّس سرّه): حوزه علمیه و دانشگاه باید چهارچوب‌های اصیل اسلام ناب محمدی را در اختیار تمامی اعضای بسیج قرار دهند. (و) باید بسیجیان جهان اسلام در فکر ایجاد حکومت بزرگ اسلامی باشند و این شدنی است؛ چرا که بسیج تنها منحصر به ایران اسلامی نیست، باید هسته‌های مقاومت را در تمامی جهان به وجود آورد و در مقابل شرق و غرب ایستاد. 📚 صحیفه امام/جلد ۲۱/صفحه ۱۹۵ #فائده @qabasat