ابْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا عَلَيْهِ السَّلامُ :
« عَلَيْنَا إِلْقَاءُ الْأُصُولِ إِلَيْكُمْ وَ عَلَيْكُمُ التَّفَرُّع »
📚 سرائر : ۳/۵۷۵
🔹وظیفه أئمه اهل بیت(علیهم السلام)إلقاء اصول و قواعد کلیه است، رسالت مخاطبان هم استنتاج از آن ها.
❓اما این قواعد چه گستره ای دارد؟
حتی مضیق ترین دیدگاه ها هم چارچوب وسیعی به اندازه کل فقه را برای آن ها معرفی می کنند.
🔅پس قیام به تنقیح «قواعد فقهیه» از «جواهر» کتب فقهی و «رسائل» اصولی، وظیفه خردورزانی است که «کشف غطاء» از مبهمات شریعت و طی «مناهج وصول» به «معالم دین» را پیشه ی خود ساخته اند.
غوص در «بحر فوائد» و رسیدن به آن «خزائن» ممکن نیست مگر با عنایت ذات الهی (جل اسمه)؛ محتاج دعای خیر شماییم.
@ghavaed
📚 مهم ترین کتب قواعد فقهیه عبارتند از :
1⃣ القواعد و الفوائد/شهید اول (رحمه الله)
- اولین تصنیف علمای شیعه در این موضوع
- ترکیبی از قواعد فقهی و ادبی
2⃣ نضد القواعد الفقهیة/فاضل مقداد (رحمه الله)
- حاصل تنضید (مرتب کردن) کتاب شهید اول (رحمه الله) است؛ مرحوم فاضل مقداد قواعد فقهیه و ادبی آن کتاب را تفکیک و مرتب کردند.
3⃣ تمهید القواعد الأصولیة و العربیة/شهید ثانی (رحمه الله)
4⃣ القواعد الستة عشر/شیخ جعفر کاشف الغطاء (رحمه الله)
5⃣ الأصول الأصلیةوالقواعدالشرعیة/سید عبدالله شبر (رحمه الله)
6⃣ عوائد الأیام من مهمات أدلة الأحکام/ملا احمد نراقی (رحمه الله)
- اولین کتابی که بحث «ولایت فقیه» به صورت مفصل در آن بحث شده.
7⃣ العناوین الفقهیة/مراغی (رحمه الله)
- غالبا به فرمایشات مرحوم نراقی عنایت دارد.
8⃣ مناطات الأحکام فی القواعد الفقهیة/ملا نظر علی طالقانی (رحمه الله)
9⃣ مستقصی قواعد المدارک و منتهی ضوابط الفوائد/ملاحبیب الله کاشانی (رحمه الله)
- حاوی ۵۰۰ قاعده فقهیه
🔟 تحریر المجلة/شیخ محمدحسین کاشف الغطاء (رحمه الله)
1⃣1⃣ القواعد الفقهیة/سید محمدحسن بجنوردی (رحمه الله)
- تقریبا مفصل ترین تالیف در این حیطه است.
2⃣1⃣ القواعد الفقهیة/آیت الله فاضل لنکرانی (رحمه الله)
3⃣1⃣ القواعد الفقهیة/آیت الله مکارم شیرازی (دامت برکاته)
#تاریخچه
@ghavaed
🗃مصادر قواعد فقهی همان منابع استنباط مسائل فقهی اند، برای مثال:
- قواعد «لا حرج» و «نفی سبیل» مأخوذ از قرآن کریم هستند.
- قواعد «لا ضرر» و «لا تعاد» مستنبط از روایات شریفند.
- مدرک قاعده «اختلال نظام» حکم عقل است.
- قاعده «مشروعیت عبادات صبی» مستفاد از این بحث اصولی است که «هل الأمر بالأمر بالشیء،أمر بذلک الشیء؟»
- قاعده «ما یضمن» مستفاد از دو قاعده «اقدام» و «ضمان ید» است.
- منبع قاعده «حجیت اقرار عقلاء» و قاعده «ید»، سیره و بنای عقلاست.
- قاعده «سوق المسلمین» برآمده از سیره متشرعه است.
- دلیل بر قاعده «اشتراک الأحکام» هم اجماع و اتفاق می باشد.
📚تحقیق و مطالعه:
القواعد الفقهیة/آیت الله فاضل لنکرانی (ره)
مبانی الفقه الفعال/حجت الاسلام و المسلمین سیفی مازندرانی
#مصادر_استنباط
@ghavaed