✖️وجهه مذهبی ها در سینمای ایران!! «تیپ» تثبیت شده‌ی مردان مذهبی‌/انقلابی در سینمای ایران عموما نمایش‌دهنده «خشونت» یا «ریاکاری» است. مردانی خشن و بی‌منطق که عامل و تشدیدکننده بحران‌اند و تحت عنوان «غیرت» یا «ایدئولوژی» هر خشونتی را توجیه می‌کنند. کاراکتر مذهبی در سینمای ایران یا خانم‌باز است؛ مانند شریفی‌نیا در دوجین فیلم شبیه «دنیا» و ... یا تندرو و خشن؛ از گروه‌های فشار در سینمای دهه هشتاد؛ «مکس»، «نان، عشق، موتور هزار»، «آواز قو» تا «عصبانی نیستم» در دهه نود، تا خشونت خانوادگی در «خانه پدری» و... «تیپ‌سازی» و تثبیت یک تصویر ذهنی مشخص از یک طیف یکی از مهمترین تاثیرات بلندمدت فرهنگی-اجتماعی سینماست و یکی از موفق‌ترین تیپ‌سازی‌های سینمای بعد از انقلاب هم تثبیت شمایل مذهبی/انقلابی. مخاطب ایرانی از جوان انقلابی/حزب‌اللهی/بسیجی تصویری جز ایست‌بازرسی، گشت ارشاد یا چماق‌دار به یاد می‌آورد؟ . حالا مهمترین ویژگی «گاندو» همین ارائه «شمایل»ی واقعی و هم‌دلی‌برانگیز از تیپ «جوان انقلابی» است. تصویر «محمد»(وحید رهبانی) در گاندو خلاف جریان تصویری است که سال‌ها در سینما و تلویزیون ایران از کاراکتر مذهبی ارائه شده است. در اینجا «محمد» به جای اینکه خود عامل بحران/تنش باشد، قهرمان است و عامل حل مسئله. او منطقی است، شجاع است و متخصص. البته بخش زیادی از جذابیت کاراکتر از دل بازی بی‌تکلف، روان و بی‌اغراق «وحید رهبانی» می‌آید و نه از دل متن یا کارگردانی. «محمد» به دلیل گستره‌ی مخاطبان «گاندو» حالا تبدیل به «شمایل» و «تیپ» جوان مذهبی/انقلابی شده است که حاکمیت/سیستم را نمایندگی می‌کند و این دستاورد کمی نیست. و گمان می‌کنم انتخابش برای «شیشلیک» مهدویان هم دقیقا برای استفاده از این پیش‌زمینه ذهنی مخاطب بوده است. استفاده از او به عنوان نماینده سیستم؛ این‌بار اما برخلاف #گاندو و مطابق کلیشه‌ی قدیمی به عنوان یک ریاکار. حالا اما سازندگان و حامیان «گاندو»، بدون در نظر گرفتن ابعاد فرهنگی و اجتماعی چنین محصولی، در فرامتن‌ها و حاشیه‌های رسانه‌ای نیز اثر خود را در حد محصولی تبلیغاتی برای استفاده روزمره سیاسی تقلیل می‌دهند و نمی‌دانند که چندسال بعد، مخاطب عام اساسا متوجه هیچکدام از دلالت‌های سیاسی روز «گاندو» نخواهد شد، اما اثر همچنان زنده است و کار خواهد کرد و موضوع با اهمیت همین بازنمایی است که از سیستم و قهرمان‌هایش ارائه می‌دهد، نه طعنه‌هایی که به دولت مستقر می‌زند. کار مهم «گاندو» همین تیپ‌سازی است، تقلیل آن به یک ابزار سیاسی روزمره ظلم به محصول است. #گاندو #وحید_رهبانی ✍ امیر ابیلی @masafe_akhar