نکته تفسیری صفحه ۶۰۴:
(سوره ی توحید). یگانگی خدا:
شاید نخستین سوره ای که هر یک از ما در کودکی از حفظ کرده ایم، سوره ی توحید باشد؛ سوره ای که در عین کوتاهی، بسیار پرمحتوا و باارزش است، و بدین سبب باید همگان از پدر و مادر و معلّم خویش برای آموختن آن به خود سپاسگزار باشیم. بر اساس روایات فراوانی که از پیامبر و امامان گرامی به ما رسیده، خواندن این سوره، ثواب خواندن یک سوم قرآن را دارد، و نیز خواندن آن پس از هر نماز، باعث خیر و برکتِ دنیا و آخرت و آمرزش گناهان خواهد شد. در حدیثی از امام صادق علیه السلام می خوانیم:
«کسی که یک روز و شب بر او بگذرد و نمازهای پنجگانه را بخواند و در آن سوره ی توحید را نخواند، به او گفته می شود: «ای بنده ی خدا، تو از نمازگزاران[حقیقی] نیستی».»
از این رو مجتهدان گفته اند که مکروه است انسان در هیچیک از نمازهای یک شبانه روز، سوره ی توحید را نخواند، و نیز مستحب است که در تمام نمازها، در رکعت یکم، سوره ی قدر، و در رکعت دوم، سوره ی توحید خوانده شود[1].
شاید یکی از علل اصلی اهمّیت فراوان سوره ی توحید این باشد که بحثی کوتاه و در عین حال کامل در باره ی توحید و یکتاپرستی و معرّفی خداوند در آن آمده است. در این سوره، با این چهار آیه روبه رو هستیم که هر یک مطلب مهمّی را بازگو می کند:
آیه ی 1: قُل هُوَ اللهُ أَحَد: «أَحَد» به معنای «یکتایی است که دوّمی ندارد». آری، خداوند، یکتا و تک است و هیچ خدای دیگری در کنار او وجود ندارد. بر خلاف آنچه بسیاری از ادیان ساختگیِ گذشته و حال ادّعا می کنند که در کنار خدا، خدایان دیگری در اداره ی جهان فعّالیت می کنند، دین اسلام، خدا را یکتا و تک می داند و برای او «دومی» تصوّر نمی کند.
آیه ی 2: اَللهُ الصَّمَد: «صَمَد» به معنای «شخص بزرگ و سروریست که همه ی موجودات در نیازهایشان به او رو می کنند». آیه ی 15 سوره ی فاطر می فرماید: «ای مردم، شما [همگی] نیازمند خدا هستید و او بی نیاز و ستوده است.»
آیه ی 3: لَم یَلِد وَ لَم یولَد: بر خلاف آنچه مشرکان و بت پرستان می پنداشتند که فرشتگان دختران خدا هستند، و نیز بر خلاف آنچه یهودیان و مسیحیان می پنداشتند که خدا فرزندی دارد، این آیه با صراحت بیان می کند که خدا نه فرزندی به دنیا آورده و نه از پدر و مادری به دنیا آمده است. او ازلی و ابدیست؛ همیشه وجود داشته و همیشه خواهد بود.
آیه ی 4: وَ لَم یَکُن لَه{ کُفواً اَحَد: واژه ی «کُفو» به معنای «همتا، مثل و مانند و نظیر» است. آری، خداوند هیچ همتا و مانندی ندارد و هیچ کس و هیچ چیز را نمی توان بدو تشبیه کرد؛ چنانکه خودش در آیه ی 11 سوره ی شوری می فرماید: «هیچ چیزی مانند او نیست.» توجّه به این حقیقت، پیوسته به انسان یادآوری می کند که هیچ کس و هیچ چیزی را با خدا مقایسه نکند و خدا را شبیه هیچ کس و هیچ چیز نداند. حقیقت این است که ما از «کیفیّت و چیستی» خدا هیچ اطّلاعی نداریم و درکِ ما به آن حد نمی رسد. به همین سبب است که قرآن و اهلبیت، ما را به تفکّر در «نشانه های خدا» در عالم هستی دعوت کرده اند تا بدین طریق، به وجود او و علم و قدرت بیپایانش پی ببریم.[2]و[3]
[1] - ر.ک به رساله های توضیحالمسائل، احکام قرائت نماز، مسائل پایانی
[2] - ر.ک به بحارالانوار، ج3، ص257
[3] - در نگارش این متن از تفسیر نمونه و حواشی لغوی، ادبی آقای دکتر مستفید، ذیل سورة مبارکة توحید استفاده شده است.
#تلاوتروزانهیکصفحهقرآن🕊
🎙کانال جامع سخنرانی های اساتید انقلابی 📚👇
https://eitaa.com/joinchat/713097223C7b3c57cedf
📌 #نشر_مطالب_صدقه_جاریه_است