#مسجد_در_آینه_ثقلین #واژگان_جانشین_مسجد #قرآن_کریم 💠واژگان جانشین "مسجد" در قرآن کریم 🔹در برخی آیات قرآن هر چند از واژه مسجد استفاده نشده، ولی از واژگان جانشین آن که در معنا دلالت بر مفهوم مسجد دارند، استفاده شده است. این کلمات نظر به موقعیت سخن و اقتضای مقام تخاطب، جانشین مسجد شده‌اند و می‌توان از آن‌‏ها برای شناخت مؤلفه‌‏های معنایی مسجد بهره برد. 🔹واژگان جانشین مسجد را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: دسته نخست، کلماتی هستند که برابر نهاد کامل مفهوم مسجد هستند و دسته دوم، واژگانی هستند که به بخشی از مفهوم معنایی یا سازه معماری مسجد اشاره دارند و نوعی رابطه جزء به کل میان آن‏ها وجود دارد. 🔹از کلمات دسته اول می‌توان به "صومعه، بِیَع، صلوات، بیت و ارض مقدس" اشاره کرد که در حقیقت اشاره به مفهوم مسجد در ادیان پیش از اسلام دارند. 🔹سه کلمه نخست جانشین تام مسجد در معنای اسلامی آن هستند و در آیه «وَ لَوْ لَا دَفْعُ اللهِ النَّاسَ بَعْضَهُم بِبَعْضٍ لهَّدِّمَتْ صَوَامِعُ وَ بِیَعٌ وَ صَلَوَاتٌ وَ مَسَاجِدُ یُذْكَرُ فِیهَا اسْمُ اللهِ كَثِیرًا ...حج/40»، پیش از واژه مساجد قرار گرفته‌‏اند. در اینکه مقصود از این مکان‌‏های سه گانه چیست، میان مفسران اختلاف نظر وجود دارد که بنا به رأیی که فخر رازی آن را با استناد به حسن بصری گزارش کرده است، این سه نام برای مسجد هستند و هر یک از حیثی به مسجد اطلاق می‏شوند. 🔹از آنچه بیان شد به دست می‌آید که صومعه، دیر و کنیسه، همان مسجد در ادیان پیشین بوده و از عطف آن‏ها بر یکدیگر، اشتراک آن‏ها در مؤلفه هایی معنایی چون تقدس مکان، اختصاص به ذکر و عبادت را فهمید، هر چند این اشتراک به معنای عین یا مثل هم بودن این مکان‏ها از نظر معماری و آداب و احکام نیست. البته مکان های اختصاص یافته به عبادت الهی در ادیان آسمانی شرایط طهارت و اصول عبادت مشترکی دارند. 📚مسجد در آینه ثقلین، جلد ۱، ص ۴۰ ➖➖➖➖➖ 🕌 روابــط عــمــومــی مـرکـز رســیدگی به امـور مـساجد خراسان جنوبی