✡️ مانکجی و فراماسونری 1️⃣ بخش مهمی از کارنامهٔ مانکجی در ایران به تأسیس #فراماسونری اختصاص دارد. 2️⃣ نقش مانکجی در این ماجرا تاکنون مورد غفلت کامل بوده است و تمامی محقّقین، اولین نهاد فراماسونری ایران را، که به #فراموشخانه معروف است، با نام #میرزا_ملکم‌خان می‌شناسند! 3️⃣ نقش ملکم در فعالیت فراموشخانه مورد تردید نیست، ولی مسئله پیچیده‌تر است. در واقع، #مانکجی نقش اصلی را در تأسیس فراموشخانه داشت و ملکم دستیار او بود. 4️⃣ به‌عبارت دیگر، همان‌طور که در زمان انقلاب مشروطه، سازمان فراماسونری بیداری ایران در پیرامون #اردشیر_ریپورتر شکل گرفت، فراموشخانه هم در پیرامون مانکجی تکوین یافت. 5️⃣ توجه کنیم که به‌طور رسمی رئیس فراموشخانه، یا استاد اعظم، یکی از پسران فتحعلی‌شاه به‌نام #جلال‌الدین_میرزا بود. ملکم نیز در کنار برخی از رجال عصر ناصری در این انجمن مخفی عضویت داشت. ✍️ استاد عبدالله شهبازی ✅ اندیشکده مطالعات یهود: 🇮🇷👉 @jscenter