در اندیشه حضرت علی(ع) هیچ خطری برای جامعه اسلامی، همچون خطر بر سر کار آمدن افراد فاقد اهلیت یا کم صلاحیت نیست. آن حضرت در نامه ای به مصریان که به مالک اشتر فرستاد، هنگامی که او را به حکومت آن سرزمین گمارد، چنین هشدار داده است: «من بیم آن دارم که نابخردان و نابکاران زمام امور این ملت را به دست آرند و مال خدا را دست به دست گردانند و بندگان او را بردگان خود گیرند و با صالحان به دشمنی برخیزند و فاسقان را حزب خود قرار دهند» (نهج البلاغه: نامه 62). از نگاه آنحضرت اگر حساسیت مردم نسبت به صفات و شروط لازم برای زمامداران کاسته شود یا بی رنگ گردد، آنگاه هر بی صلاحیت و فاقد اهلیتی می تواند در رده های مدیریتی قرار گرفته و تباهی ها به بار آورد. امام علی(ع) چنین هشدار داده اند: «بی گمان مردمان هلاک شدند آن گاه که پیشوایان هدایت و پیشوایان کفر را یکسان شمردند و گفتند: هر که به جای پیامبر(ص) نشست، چه نیکوکار باشد و چه بدکار اطاعت او واجب است پس بدین سبب هلاک شدند» (دلشاد تهرانی، 1377، ص99-100). آنچه از فرمایشات مولا در نهج البلاغه بدست می آید ویژگیهای مدیران حکومت بر سه دسته قابل تقسیم بندی است : ویژگیهای تخصصی - ویژگیهای ارزشی - ویژگیهای مکتبی

ویژگیهای تخصصی مدیران از دیدگاه امیرالمؤمنین علی «علیه السلام » 1 - علم و دانش تخصصی مرتبط : حضرت در خطبه 172 نهج البلاغه می فرمایند: «ای مردم همانا سزاوارترین مردم به این امر (خلافت و زمامداری) کسی است که تواناترین آنها بر اجرای امور و داناترین به فرمان خداوند در فهم مسائل باشد»

ویژگیهای تخصصی مدیران از دیدگاه امیرالمؤمنین علی «علیه السلام » 2 - تجربه کاری : از موثرترین خصوصیات یک مدیر موفق داشتن تجربه کاری کافی می باشد . مدیر مجرب نابسامانی های موجود در سازمان خود را سامان می بخشد ولی مدیر بی تجربه تا بخواهد از طریق آزمون و خطا مشکلات را حل کند کلی بر مشکلات و نابسامانی های موجود اضافه می شود . امام علی(ع) در نامه به مالک اشتر می فرماید: «افراد با تجربه را به عنوان کارگزار انتخاب نما» . ( قوچانی، 1374، ص 82 )

میلاد امیر حق و عدالت حضرت علی «علیه السلام» مبارکباد.

ویژگیهای تخصصی مدیران از دیدگاه امیرالمؤمنین علی «علیه السلام » 3 - حسن تدبیر : به بیان امیرالمومنین(ع) در غررالحکم چهار چیز دلیل برگشت روزگار و اوضاع و احوال دولت ها و حکومت ها عبارتند از : بدی تدبیر - زشتی تبذیر - کمی عبرت گرفتن - بسیار مغرور شدن . همچنین آن حضرت فرموده اند: «صلاح و سازمان زندگی تدبیر است » ( دلشاد تهرانی، 1377، ص 255-256 )

ویژگیهای تخصصی مدیران از دیدگاه امیرالمؤمنین علی «علیه السلام » 4- سعه صدر : هر مدیری باید بداند که در مسیر انجام وظیفه سازمانی با نارسایی ها و مقاومتها و موانع بسیاری مواجه خواهد شد و فشارهای منتقدین و متخلفین و منحرفین بر روند مدیریت وی سایه خواهد افکند لذا اگر حوصله و بردباری و همت بلند داشته باشد می تواند از پس مشکلات برآید اما اگر فاقد این خصوصیات باشد بر تنشها و اصطکاک ها خواهد افزود و فرصت طلایی خدمت را صرف پاسخگویی کاذب و برخوردهای عصبی با مخاطبین خواهد کرد و یا مجبور به تغییر رویه و کوتاه آمدن از مواضعش خواهد گردید . امام علیه السّلام در حکمت 176 نهج البلاغه می فرمایند: آلَةُ الرِّئاسَةِ سِعَةُ الصَّدرِ ؛ سعه صدر، ابزار ریاست است .

میلاد امیر حق و عدالت حضرت علی «علیه السلام» بر تمام شیعیان و محبان آن حضرت مبارکباد .

ویژگیهای تخصصی مدیران از دیدگاه امیرالمؤمنین علی «علیه السلام » 5 - حسن سابقه : امام علی(ع) سوابق کاری افراد را در گزینش مدیران دقیقاً مورد توجه قرار می دادند . آن حضرت، کسانی را که قبلاً در حکومت ظلم و طاغوت دارای منصبی بوده اند و در گناهکاری شریک بوده اند، جهت تصدی جایگاه های مدیریتی شایسته نمی دانند و در نامه 53 به مالک اشتر فرموده اند: «بدترین وزیران تو کسانی اند که وزیران والیان بدکار پیش از تو بوده اند و با آنان در گناهان همکاری کرده اند مبادا اینان صاحبان اسرار تو باشند زیرا که یاران گنهکاران و برادران ستمکارانند، تو می توانی به جای آنان بهتر از آنها را بیابی، کسانی که نظریات و نفوذ آنها را دارند ولی وزر و وبال آنها را ندارند و با ستمکاران و گنهکاران همکاری نکرده اند. این مردان پاکدامن هزینه کمتری بر تو تحمیل می کنند و نسبت به تو مهربان ترند و با بیگانه کم الفت ترند، آنها را مخصوصان جلسه های سری و انجمن های علنی خود قرار ده».

ویژگیهای تخصصی مدیران از دیدگاه امیرالمؤمنین علی «علیه السلام » 6 - نظم و انضباط در امور : امام علی(ع) در بخشی از عهدنامه خود به مالک اشتر می فرماید: «کار هر روز را همان روز انجام بده، زیرا هر روز کاری مخصوص به خود دارد» (خدمتی، 1381، ص 33). همچنین آن حضرت در وصیت خود قبل از شهادتشان می فرمایند: «سفارش می کنم شما را به تقوی و نظم در امور».

ویژگیهای تخصصی مدیران از دیدگاه امیرالمؤمنین علی «علیه السلام » 7 - شایستگی و کفایت : امیرالمؤمنین در نامه به مالک اشتر، یکی از شرایط واگذاری مسئولیت ها را «کفایت» می دانند و می فرمایند: «ای مالک در به کارگیری کارمندان و کارگزارانی که باید زیر نظر تو کار کنند هیچ گونه واسطه و شفاعتی را نپذیر مگر شفاعت «کفایت» و امانت را» (خسروی، 1378، ص 41-42).

صدای ناقوس در کلام علی «ع» ...

ویژگیهای تخصصی مدیران از دیدگاه امیرالمؤمنین علی «علیه السلام » 8 - داشتن پشتکار و دوری از تنبلی : سستی در انجام دادن امور موجب زیر پا گذاشتن حق و عدم اجرای به موقع کارها و تضییع حقوق مردمان است. کندی در کارها فرصت های خیر و غیر قابل بازگشت را از بین می برد و به هیچ وجه نباید در گردش امور سستی و کندی و کاهلی راه یابد و این امر باید با دقت های لازم عجین و همراه شود. امیرالمومنین علی(ع) چنین سفارش کرده اند: «در کارهای خود بر افراد سست و تنبل تکیه مکن» (دلشاد تهرانی، 1377، ص 372-375).