🛑📢امام علی (علیه السلام) در حکمت ۱۷۸ نهج البلاغه، چه راهکاری را برای زدودن «کینه» از دل ها ارائه می نماید؟ 🔹#امام_علی (عليه السلام) در حکمت ۱۷۸ #نهج_البلاغه راه پاك كردن سينه هاى مردم را از #نيات_سوء درباره يكديگر، نشان مى دهد و مى فرمايد: «اُحْصُدِ الشَّرَّ مِنْ صَدْرِ غَيرِكَ بِقَلْعِهِ مِنْ صَدْرِكَ». (#كينه و بدخواهىِ ديگران را از سينه خود دور كن، تا #بدخواهى نسبت به تو از سينه ديگران ريشه كن شود). بسيار مى شود كه افراد به دليل #سوء_ظن يا حسادت يا اصطكاك منافع، #نيات_سوئى درباره ديگران در دل مى پرورانند؛ چگونه مى توان آنها را از ميان برداشت؟ امام (عليه السلام) مى فرمايد: از خود شروع كن، ابتدا به #قلب_خويش مراجعه كن ببين آيا نيت سوئى درباره ديگران دارى يا نه؟ اگر دارى آن را از سينه‌ات پاك كن، چيزى نمى گذرد كه خواهى ديد سينه ديگران نيز از نيات سوء درباره تو پاك شده است. 🔹اين مطلب دو دليل دارد: نخست اين كه هرگاه انسان #نيات_بدى درباره ديگران داشته باشد، خواه ناخواه در چهره يا سخنان و افعالش نمايان مى شود و همين امر سبب مى گردد ديگران در برابر او موضعى مشابه بگيرند؛ اما هرگاه سخنان و چهره و اعمال كسى را از هرگونه بدخواهى پاك ديدند و آثار #محبت و #خيرخواهى در رفتار و گفتارشان نمايان گشت، آنها نيز موضع مشابهى خواهند گرفت‌. بنابراين انسان براى زدودن #كينه‌ها از سينه ها و بدخواهى ها و نيات سوء ديگران، بايد از خود شروع كند و اين يكى از اصول مهم روانشناسى است كه تا از خود شروع نكنى نبايد انتظارى از ديگران داشته باشى. 🔹ديگر اينكه #رابطه‌مرموزخاصى در ميان دل ها برقرار است و ضرب المثل معروف «دل به دل راه دارد» يك واقعيت است، گويى دل ها در پنهانى با هم سخن مى گويند و رابطه برقرار مى سازند. هنگامى كه #قلب كسى مملو از #بدخواهى به ديگران گردد، اين پيام به قلب آنها منتقل مى شود و آنها مقابله به مثل مى كنند. شايان توجه اينكه واژه «شرّ» مفهوم وسيعى دارد كه هر نيت سوء و كينه و عداوتى را فرا مى گيرد. در «شرح نهج البلاغه» ابن ابى الحديد تفسير ديگرى نيز براى اين كلام حكمت آميز ذكر شده است و آن اينكه منظور اميرالمؤمنين (عليه السلام) اين است كه مردم را به كار نيكى موعظه نكن و از كار بدى نهى منما، مگر اين كه قبلاً خودت آن كار نيك را انجام داده باشى و آن منكر را ترك كرده باشى؛ زيرا سخنان اندرز دهنده انسان ناپاك در دل ها اثر نمى كند. [۱] 🔹البته اين سخن يك واقعيت است، اما موافق منظور امام علی (عليه السلام) از گفتار حكيمانه بالا نيست؛ زيرا تعبير به «صدر» در دو جاى اين كلام حكمت آميز نشان مى دهد كه منظور، نيات سوء و كينه هاى درونى است نه افعال بيرونى. اين معنى نه تنها در رابطه انسانها با يكديگر، بلكه از يك نظر در رابطه انسان با خدا نيز صادق است، چنان كه در حديثى از امام صادق (عليه السلام) مى خوانيم: «مَنْ أرادَ أنْ يَعْرِفَ كَيْفَ مَنْزِلَتُهُ عِنْدَاللهِ فَلْيَعْرِفْ كَيْفَ مَنْزِلَةُ اللهِ عِنْدَهُ فَإِنَّ اللهَ يُنَزِّلُ الْعَبْدَ مِثْلَ ما يُنَزِّلُ الْعَبْدُ اللهَ مِنْ نَفْسِهِ». [۲] (هر كس مى خواهد بداند چه مقام و منزلتى نزد خدا دارد، به منزلت خداوند نزد خود بنگرد؛ زيرا خدا منزلت بنده را همان گونه قرار مى دهد كه بنده منزلت خدا را در دل و جان خود قرار داده است). 🔹در حديث جالبى از امام صادق (عليه السلام) مى خوانيم كه: «مردى خدمت آن حضرت عرض كرد: شخصى به من مى گويد من تو را دوست دارم، چگونه بدانم كه او راست مى گويد و واقعاً مرا دوست مى دارد؟ امام (عليه السلام) در پاسخ فرمود: «اِمْتَحِنْ قَلْبَكَ فَإنْ كُنْتَ تَوَدُّهُ فَإنَّهُ يَوَدُّكَ». [۳] (قلب خود را بيازماى، اگر تو او را دوست مى دارى، او هم تو را دوست مى دارد [قلوب با يكديگر راه دارند])». اين سخن را با حديث ديگرى از امام رضا (عليه السلام) درباره امام و پيروانش پايان مى دهيم: «يكى از ياران آن حضرت به نام «ابن جهم» عرضه داشت: فدايت شوم مى خواهم بدانم من نزد تو چگونه ام؟ امام (عليه السلام) در پاسخ فرمود: «أُنْظُرْ كَيْفَ أَنَا عِنْدَكَ». [۴] (نگاه كن ببين من در نزد تو چگونه ام)». پی نوشت‌ها؛ [۱] شرح نهج البلاغة، ابن أبی الحديد، مكتبة آية الله المرعشی النجفی، قم،‏ ۱۴۰۴ق، چ اول، ج ‏۱۸، ص ۴۱۱، ۱۸۰ [۲] بحار الأنوار، دار إحياء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، چ دوم، ج ‏۶۸، ص ۱۵۶، باب ۶۳ [۳] الكافی، كلينى، دار الكتب الإسلامية، ‏۱۴۰۷ق، چ ۴، ج ‏۲، ص ۶۵۲ [۴] الأمالی، مفيد، كنگره شيخ مفيد، ۱۴۱۳ق، چ ۱، ص ۲۴۰ 📕پيام امام امير المؤمنين(ع)‏، مكارم شيرازى، ناصر، دار الكتب الاسلاميه‏، تهران‏، ۱۳۸۶ش، چ اول‏، ج ۱۳، ص ۴۱۵ منبع: وبسایت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (بخش آئین رحمت) #کینه #سوء_نیت #سوء_ظن #بدخواهی