⚡️جریان فتح‌الله گولن در سه راهی تصوف، اسلام اجتماعی و اسلام سیاسی ✍️ به قلم: مجید مرادی 🔹 روز گذشته فتح‌الله گولن (۱۹۳۸-۲۰۲۴) از رهبران جنبش صوفیانه و اجتماعی اسلام معاصر در ترکیه و آسیای میانه و غرب چشم بر جهان فرو بست. 🔸 برای ایرانیانی که آشنایی کمتری با او دارند، با یک تمثیل می‌توان او را آمیزه‌ای از الگوی مرحوم راشد در بعد تربیتی و مرحوم کرباسچیان در بعد آموزشی و مرحوم طالقانی در بعد اجتماعی دانست که در آخرین دهه عمرش، هوس در دست گرفتن دولت و قدرت به سرش زد اما در این قمار هر آن‌چه را در ترکیه در شش دهه اندوخته بود، باخت.‌ 🔺 فتح‌الله در دهه پنجاه قرن بیستم، امام جماعت ادرنه شد. او تحت تأثیر آموزه‌های صوفیانه بدیع الزمان سعید نورسی قرار گرفت‌ و کوشید در رویاروی نظام لائیک از موجودیت اسلام دفاع کند تا یک مسلمان ترک بتواند در فضایی صلح آمیز به شعاير دینی‌‌ اش عمل کند. 💠 جریان کمالیسم که در پی اروپایی سازی ترکیه بود اسلام را غیرقابل لائیک شدن دید و برای مدنیت و ترقی راه چاره را در سرکوب سازمان یافته دین می‌جست.  🔺نخستین واکنش اسلام‌باوران ترکیه به جریان کمالیسم عقب‌نشینی و کناره‌گیری از حوزه عمومی بود، اما رفته رفته به سوی همزیستی و مذاکره و سازش روی آوردند. 🔺اسلام‌گرایان با مشاهده رفتار سرکوب‌گرانه دولت لائیک کمالیسم با اقلیت‌های ارمنی و یونانی و مسیحی و کرد راه آشتی را در پیش گرفتند. نماد این مرحله نورسی است. به موازات تاکتیکی که اسلام‌گرایان با پرهیز از خشونت گرایی در پیش گرفتند، اصول شش‌گانه لائیسیزم آتاتورک ( ناسیونالیسم، سکولاریسم، جمهوری، دولت، اصلاح و توده‌گرایی) در اقلیم ترکیه پا نگرفت. 🔻 با شکست کمالیسم، فضا برای اسلام‌گرایان اجتماعی بازتر شد و نماد این مرحله، فتح‌الله گولن است. او در دهه شصت و هفتاد از دموکراسی و سکولاریسم به عنوان بنیاد دولت مدرن یاد می کند و در مقابل جریان لائیسیزم که در پی دین‌زدایی بود از سکولاریسم که در پی تفکیک حوزه دین از دولت بود حمایت می‌کند. ✅ تغییر گام به گامی که گولن به عنوان راهبرد اسلام‌گرایی برگزید در ۱۹۹۷ در اعتماد ملت به اسلام‌گرایان حزب فضیلت اربکان و در سال ۲۰۰۳ در اعتماد به حزب عدالت و توسعه اردوغان به ثمر نشست.‌ 🔺اسلام‌گرایی امروز ترکیه هم محصول جنبش نورسی است و هم محصول جنبش آموزشی و تربیتی گولن. هر چند در دهه پایانی حیات گولن، کودتای ۲۰۱۶ ترکیه رابطه او را با فرزندان معنوی سابقش تیره کرد.‌ گولن متهم به رهبری این کودتاست و طرفداران او پس از کودتا به شدت سرکوب شدند. 🔹 با این حال زندگی فکری و سیاسی گولن شایسته بازخوانی ست. جنبش تصوف مآب نورسی در سیر تکاملی اش به جنبش آموزشی و تربیتی گولن رسید تا بنیاد اجتماعی اسلام‌گرایی چنان مستحکم شود که هنگامی که اسلام گرایان سیاسی به قدرت رسیدند توانستند با چنین ذخیره اجتماعی ای بیش از دو دهه قدرت را در کف خود نگاه دارند. اسلام گرایی سیاسی در ترکیه ریشه در جان‌ها یا تجربه فردی صوفیانه نورسی در تکایا و‌ خانقاه‌ها و تجربه اجتماعی و تربیتی گولن در مدارس و مساجد دارد و سیری منطقی را پیموده تا بدین جا رسیده است.

⚡️ برشی از آرای فتح‌الله گولن: «اگر روزی تمام شرافت، آبرو و میهن و بلکه تمام مقدسات ما بر سر میز مذاکره قرار داده شود، این کار نتیجه دردناک ولی واقعیِ عقب‌نشینی‌هایی است که اولین بار انجام شده است. 📚 منبع: محمد فتح الله گولن، جهاد، روح و حقیقت آن در اسلام (ص ١٢٦) مترجم صادق آینه پور، انتشارات احسان. ✍ پانوشت: با توجه به تفسیر غیرهمگون جریان های اسلامی از مفهوم جهاد و دامنه آن، پیشنهاد بررسی تطبیقی جهاد و راه های تحقق آن در جهان معاصر از منظر سید قطب (اسلام سیاسی)، فتح الله گولن (اسلام سنتی) و ابومحمد مقدسی (اسلام سلفی تکفیری) از پژوهش های مغفول و مورد تاکید است.

 ⚡️درباره تشکیل دولت سایه ی فتح الله گولن در ترکیه ✍ به قلم: محمد علی دستمالی 🔹 گولن، معمار تشکیلات قوی، پیچیده، منظم و هدفمند «جنبش خدمت» بود که در تمام ارگان‌های سیاسی، اقتصادی، نظامی، امنیتی و قضایی ترکیه و در ۱۲۲ کشور جهان، دارای مدارس، آموزشگاه‌ها، خانه فرهنگ و کادرهای توانمند و ماهر بود. 🔸 گولن، با یک مشی و رویکرد عملگرایانه و لحاظ نمودن مصلحت، تحفظ اطلاعاتی، استفاده از پوشش‌های مختلف و همچنین تخلفات و استفاده‌ی ابزاری از نهادها، توانست کل ترکیه را مانند یک انگشتر در اختیار بگیرد. او هزاران کادر پرورش داد که با نفوذ و سرقت اطلاعات کنکور و آزمون‌های استخدامی، نهادهای مختلف کشور را در اختیار گرفتند و عملا یک دولت پنهان به وجود آورد که نظم تشکیلاتی به مراتب سریع‌تر و قوی‌تر از دولت رسمی داشت! 🎓 بین همه‌ی کشورهای جهان اسلام، تنها ایران و عربستان سعودی بودند که راه به مدارس و شاگردان گولن ندادند. 🔹 «روزنامه‌ی زمان» به عنوان مهمترین ارگان رسانه‌ای تشکیلات فتح الله گولن، هر روز یک میلیون نسخه به زبان ترکی و بیش از سیصد هزار نسخه به زبان‌های انگلیسی، آلمانی و عربی منتشر می‌کرد و شبکه‌های تلویزیونی، خبرگزاری‌ها و نهادهای فرهنگی جماعت گولن، پیشرفته‌ترین تجهیزات مخابراتی و رسانه‌ای جهان را در اختیار گرفته بودند و اغلب شبکه‌های تلویزیونی ترکیه و حتی کشورهای منطقه، تجهیزات مورد نیاز خود را از گروه گولن، اجاره می‌گرفتند! 💠 در بُعد بین الملل نیز، چندین شرکت پیمانکاری و عمرانی گولن در کشورهای مختلف فعال بودند و در بسیاری از کشورهای جهان، ثروتمندان، سیاستمداران، اشراف و خانواده‌های قدرتمند، خود را به در و دیوار می‌زدند تا فرزندانشان را به مدارس تحت مدیریت شاگردان خواجه فتح الله بفرستند! چرا که کیفیت تدریس در این مدارس در حد بالایی بود، نظم و سازماندهی شگرفی داشتند و ممکن نبود کسی در این مدارس تحصیل کند و نتواند در مناصب و مشاغل مهم و حساس، جایی برای خود پیدا نکند. 🔹گولنی ها نه تنها پولی از دولت نمی‌گرفتند بلکه در بسیاری از موارد، امکانات گرانقیمت و موثر خود را در اختیار حزب حاکم می‌گذاشتند و با توجه به روابط گسترده‌ی بین‌المللی، بارها در عرصه‌ی دیپلماسی، تجارت خارجی و حوزه‌های اطلاعاتی نیز به دولت کمک کردند. اما این پول عظیم از کجا تامین می‌شد؟ 1⃣ اول این که مهمترین منبع مالی برای تامین هزینه‌های شبکه‌ عظیم گولن، اعانه مردمی بود. نه تنها خود گولن، بلکه چند تن از شاگردان او، چنان تاثیر کلام شگرفی داشتند که وقتی در مساجد و محافل دینی میکروفون به دست می‌گرفتند و درباره‌ی «عصر سعادت»، «ضرروت بازسازی جامعه بر اساس الگوهای حضرت رسوال اکرم (ص)» و بی‌ارزش بودن دنیای فانی حرف می‌زدند، سیلی از پول از جانب مردم روانه می‌شد و همه حاضر بودند کمک کنند. 2⃣ دومین منبع درآمد گروه گولن، سود کلان پروژه‌های دولتی عظیمی بود که اجرای آنها بر اساس ساخت و پاخت، به شاگردان گولن داده می‌شد. 3⃣ سومین منبع عظیم درآمدهای گولن، صدها موسسه تقویتی کنکور در سراسر ترکیه بود که اساسا چراغ اول اختلافات اردوغان و گولن نیز در همین جا برافروخته شد. 4⃣ چهارم این که، نظم مالی عجیبی بر دستگاه گولن حکمفرما بود و تمام اعانه‌های جمع آوری شده در مسیرهایی سرمایه گذاری شد که خیلی زود وارد چرخه‌ی پولسازی شدند و گولن با این درآمدهای مداوم در کشورهای مختلف جهان، موسسات آموزشی و فرهنگی بزرگی تاسیس کرد که خود موسسات مزبور هم، از محل درآمدهایشان نه تنها هزینه‌های جاری را تامین می‌کردند بلکه درآمدهای تازه ایجاد می‌کردند. پس از کودتای سال ۲۰۱۶ میلادی، وزارت دادگستری ترکیه، نزدیک به ۱۴ هزار ساختمان و ملک و مستغلات گرانقیمتی را مصادره کرد که همگی متعلق به شاگردان گولن بودند. ❓مهمترین سوال درباره‌ گولن این است که هدف و غایت اصلی‌اش چه بود؟ آیا او واقعا می‌خواست یک بار دیگر شرایط زیستی و اجتماعی دوران صدر اسلام و مقطع تاریخی موسوم به «عصر سعادت» را بازسازی کند و عدالت بگستراند؟ خیر! واقعیت این است که گولن، بعدها حتی در تفکرات دینی خود، به حیطه‌های تلفیقی رفت و پس از دیدار با پاپ، خاخام‌های یهودی، بوداییان و سران دیگر ادیان، به دنبال یک تز نوین و نوعی از اسلام امتزاجی بود که الگوی دینی جدیدی را به جهانیان عرضه کند. اما در راس و کانون این دین و مرام جدید و این باشگاه و شبه اتحادیه‌ی جهانی، نقشی خاص برای ترکیه و زبان ترکی تعریف شده بود! به عبارتی روشن، گولن، الگوی خاصی از یک امپراتوری جدید را در ذهن خود و شاگردانش ساخته بود که به مراتب، گسترده‌تر از قلمروی

⚡️ مروری به تحول فکری دکتر عبدالکریم سروش دربارهٔ مهدویت و دموکراسی ✍ به قلم: احمد سواری  عبدالکریم سروش در پیامی تصویری اخیرش، ضمن محکوم کردن جنایات اخیر رژیم غاصب اسرائیل، از ناکارآمدی «ازدحام نفوس» و «اجتماع عقول» سخن گفته و خواستار تعجیل در «ظهور» شده است و در انتهای پیام تصویری خود می‌گوید: «آدمی گاهی فکر می‌کند منجیانی که ادیان وعده داده‌اند باید ظهور کنند…» در این یادداشت خواندنی، که در سایت دین آنلاین منتشر شد، مروری به تحول فکری عبدالکریم سروش در موضوع مهدویت و دموکراسی شده است. مطالعه کامل⬅️↙️ https://www.dinonline.com/43956/%d8%b9%d8%a8%d8%af%d8%a7%d9%84%da%a9%d8%b1%db%8c%d9%85-%d8%b3%d8%b1%d9%88%d8%b4-%d9%85%d9%87%d8%af%d9%88%db%8c%d8%aa-%d8%af%d9%85%d9%88%da%a9%d8%b1%d8%a7%d8%b3%db%8c/ 🏷 #اسلام_روشنفکری #اسلام_دگراندیشی #عبدالکریم_سروش #مهدویت #دموکراسی #احمد_سواری

⚡️ ادعای شهادت سید هاشم صفی الدین ارتش اسرائیل در اطلاعیه ای اعلام کرد که سید هاشم صفی‌الدین جانشین احتمالی شهید سید حسن نصرالله را سه هفته پیش هدف قرار داده و وی را کشته شده است. ارگان رسانه ای حزب‌الله لبنان تاکنون نسبت به این ادعا واکنشی نشان نداده است. 🏷 #اسلام_سیاسی #عقلانیت_سیاسی #اعتدال_سیاسی #حزب_الله #لبنان

📸 عکس و مکث ⚡️بوسیدن دستان قرضاوی (پدر معنوی سابق اخوان المسلمین) توسط مجاهد شهید یحیی السنوار 💠 چند ماه قبل هم شهید اسماعیل هنیه، دستان محمد الحسن الددو (مفتی قطر و از عالمان متنفذ و طرفدار اخوان المسلمین) را بوسیده بود‌. این در حالی است که برخی از سلفیه و نوسلفیه و مشخصا البانی تقبیل الید را جایز نمی دانند.

⚡️ السیسی در دیدار با پزشکیان: 🔹نه به عنوان یک عالم سیاسی، بلکه در وهله اول به عنوان یک مسلمان باور دارم که باید با تفاهم و گسترش دوستی امور خود را به پیش ببریم و از همین رو در تمام سال‌هایی که روابط ما دچار مشکل است، حتی یکبار علیه جمهوری اسلامی ایران موضعی اتخاذ نکرده‌ام. به نظرم شما باید تلاش کنید تصویر نادرستی را که در ۴۰ سال گذشته از ایران در منطقه و جهان ارائه شده است، اصلاح کنید. ✍ پانوشت: بجا بود که رئیس جمهور محترم ایران در پاسخ به السیسی می گفت: من هم نه به عنوان یک مسلمان، بلکه بعنوان یک انسان تفاهم و گسترش دوستی و گفت و گو را پیشه می کردم و رفتار مناسبی با اخوانیون را سرلوحه خود قرار دادم و مرشدان اخوان را در بدترین شرایط در زندان محبوس نمی کردم و چهره ای نادرست از مصر به عنوان سرکوبگر اسلام سیاسی نمایش نمی دادم. این سخنان السیسی از دال مرکزی تفکر اسلام سکولار منبعث شده است و با خطوط اصلی اسلام سیاسی تعارض ماهوی دارد. از این رو، پیشنهاد می شود دیپلمات های ایرانی ضمن هوشیاری و عدم شتابزدگی در تعامل با مصر بی گدار به آب نزنند و با کشاندن سطح مناسبات ایران و مصر در سطح صرفا روابط علمی، فرهنگی، اقتصادی و گردشگری ارتباط برقرار کنند. همچنین پیشنهاد می شود سردمداران اسلام سنتی که از حاشیه مواضع سیاسی دور هستند و در سالهای اخیر اظهار نظرهای سیاسی نداشته اند به ارتباط پایدار جامعه الازهر و حوزه علمیه قم پرداخته و با دغدغه های سنتی علمایی، احیای رویکرد تقریب، احیا تراث و منش مرحوم آیت الله بروجردی (ره) مناسبات خود با الازهر را ارتقا بخشند و عقب ماندگی ما در رابطه با الازهر را بهبود بخشند.... چنین باد. 🏷 #اسلام_سیاسی #اسلام_سکولار #اسلام_سنتی #الازهر #ایران #مصر

⚡️به بهانه انتشار ترجمه ای فاخر از «شروط النهضه» مالک بن نبی [مشهور به ابن خلدون معاصر] 💥 شروط النهضه؛ پر ارجاع ترین و تاثیرگذارترین کتاب جهان اسلام ✍ به قلم: سید علی بطحائی 📚 بالاخره بعد از گذشت ۷۶ سال از انتشار کتاب سترگ «شروط النهضه» به زبان فرانسوی و ۶۴ سال از انتشار آن به زبان عربی، مخاطبان فارسی زبان برای نخستین بار در آبان‌ماه ۱۴۰۳ کتاب مشهور مالک بن نبی الجزایری را با ترجمه انتقادی دکتر محمد سلطانیه استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی را روی پیشخوان کتابفروشی ها خواهند دید. 📚 مالک بن نبی (متوفی ۱۳۹۳ق؛ ۱۳۵۲خورشیدی) که به گفته بسیاری پس از ابن خلدون (م۸۰۸ ق) منقح ترین اندیشه های تمدنی و ساختارمندترین متدولوژی مواجه با غرب را دارد و توجه به نسخه های noاو به عنوان یک روشنفکر اصیل و دغدغه مند، بخشی از خلاء عقب ماندگی جهان اسلام از غرب را جبران خواهد کرد. به همین مناسبت در یادداشت پیش رو به نکاتی در مورد این اثر و توجه به آرای مالک بن نبی و ضرورت به روز رسانی اندیشه های او خواهیم پرداخت. 1⃣ یکم: مالک بن نبی روشنفکر الجزایری، دقیقا در بهترین زمان تاریخ اروپا این کتاب را نوشته است. از منظر «تاریخ نگاران اندیشه اروپا» مثل آیزیا برلین ایتالیایی الاصل، دوران بین جنگ جهانی اول و دوم، بهترین زمان شکوفایی تاریخ اندیشه در اروپاست که عقلانیت و عبور از پوزتیویسم (الوضعیه) در اروپا نضج و افراط گری ها کاهش یافته است. شروط النهضه دقیقا در چنین دوران و در پاریس نوشته شده است. ارجاعات بی نظیر مالک بن نبی به آثار نیچه آلمانی، دورکیم فرانسوی و نقدهای جانانه به امانوئل کانت پوزتیویست و زخم هایی که وطنش از استعمار فرانسه (بعنوان نخستین نقطه تلاقی جهان اسلام با غرب) خورده قوام تفکر او را در این اثر نمایانده است. 2⃣ دوم: شروط النهضه کتاب راهنمای بسیاری از نواندیشان جهان اسلام بوده و به عبارتی سایتیشن بالایی در جهان عرب دارد. در تک عبارتی از جودت سعید (مشهور به گاندی جهان اسلام) آمده که چهل مرتبه این کتاب را خوانده که هفت مرتبه آن مطالعه سطر به سطر آن بوده و تصریح می کند که با خواندن آن «تولد فکری تازه ای» یافتم!!! 3⃣ سوم: رنسانس فکری، خیزش تمدنی و استقلال فکری جهان اسلام در مواجه با غرب و بازسازی تفکر دینی، شاکله این اثر است. مالک بن نبی، بصورت محسوس در صدد ارائه نسخه ای عملیاتی برای پیشرفت است که عقب ماندگی جهان اسلام از غرب را جبران کند. از سوی دیگر، این کتاب پیوستی بین المللی دارد و تجویزهایش برای دنیای ادیان و انسانیت نیز راهگشاست. مالک با بررسی دقیق تاریخ اسلام و با رویکرد تحلیل فلسفه تاریخی، انحطاط تمدن اسلام را به دلیل تکیه بیش از حد بر قدرت نظامی و غفلت مسلمانان از قدرت تمدنی خود می داند. 4⃣ چهارم: تعریف جامع و مانع مالک بن نبی از تمدن، شرایط مهم برای پیشرفت یک تمدن (انسان، نهادهای سازمانی و محیط)، مسئولیت های فردی و اجتماعی، نقش دین و ضرورت همگرایی اجتماعی بایسته های پیشرفت و حرکت تمدن اسلامی نسخه پیشنهادی او هستند که مو به مو آنها را شرح داده است. وی در اختلاف منش سیدجمال الدین اسدآبادی و شاگردش شیخ محمد عبده، منش عبده را که اصلاح فرهنگی، آموزش و تعلیم و اصلاح الازهر را پسندیده و بر همین اساس به سه عنصر انسان، خاک و زمان به عنوان عناصر ثلاثه خیزش انسان به سمت متمدن شدن پرداخته است. 🔚 النهایه: مدیریت کانال علمی- تخصصی مسلمنا، ضمن تبریک به متولیان پژوهشگاه مطالعات تقریبی بخاطر انتشار ترجمه ای دقیق، روان، فاخر و انتقادی از این اثر، پیشنهاد نگارش رساله های دکتری و سطح چهار حوزه، پایان نامه های ارشد و سطح سه حوزه و مقالات دانشجویی درباره نسخه متمایز مالک بن نبی و به روز رسانی آن در احیای مفاهیم تمدنی، اخلاقی و دینی را مورد تاکید قرار می دهد. 📚 عنوان کتاب: بازخوانی انتقادی شروط خیزش تمدنی جهان اسلام، مالک بن نبی، محمد سلطانیه، مجمع جهانی تقریب مذاهب، ۱۹۹ صفحه، پاییز ۱۴۰۳، ۱۵۰ هزارتومان. 🏷 #اسلام_روشنفکری #شروط_النهضه #مالک_النبی #پیشنهاد_پژوهش