سوال فقهی: به چه دلیل شما حبوه در ارث را قبول ندارید؟!
(حبوه یعنی اموال شخصی خاص پدر مانند انگشتر، قرآن ، شمشیر...که پس از مرگ او فقط به پسر بزرگش می رسد.)
✅پاسخ : دلیل زیادی دارد یک بخشش مربوط به ضعف بعضی از روایات است و بخشی مربوط به وجود مخالفت علنی آنها با متن صریح قرآن است و بخشی ساخته خاندانی است که پدر بزرگشان از ارادتمندان انس ابن مالک ناصبی بوده و در مواردی گویا سازندگان روایات حبوه خودشان فرزند بزرگ بوده می خواسته اموال خاص پدر خود را تصاحب کند. در برخی موارد روایات حبوه بیشتر بر نفی حبوه دلالت دارد. و حبوه تا اواخر قرن دوم بین مسلمین مطرح نبوده بعلاوه محتوای روایات امثال ربعی ابن عبدالله کاملا مختلف است بعید نیست که خود ایشان پسر بزرگ خاندان خود بوده باشند. بعلاوه او محبوب القلوب علمای اهل سنت هم بوده است. حاصل اینکه حبوه دارای منافع برای فرزندان بزرگ بوده انگیزه آنها برای نشر آن بیشتر بوده و می دانیم این حکم ناقض عمومات و اطلاقات قرآن و تزریق امتیاز بین وراّث است و قابل اعتماد نیست و باید بعموم قرآن تمسک کنیم . بعلاوه در صدها جلسه اهلبیت بحث ارث را مطلق مطرح فرموده اند و سخنی از حبوه نبوده است. پس چون حبوه متضمن منافعی برای راویانی که خود فرزند بزرگ خانواده بوده اند بوده لذا احتمال جعل ، روایات آنرا از اعتبار می اندازد. و اجماع هم در مذهب اهلبیت از ادله احکام نیست ادله همان کتاب الله و عترتی است و بس و شما می توانید بگوئید این اموال از ارث اهلبیت به فرزند بزرگشان نرسیده و الا متواترا نقل می شده است. و اگر درباره رسیدن انگشتر امام صادق به امام کاظم مطلبی نقل شده خود آن دلیل بر عکس بیشتر دلالت دارد که فرصت توضیح نیست.
ایتا......................👇👇👇
https://eitaa.com/meshkat_ahlebeit
سلام علیکم
خدمت فاضل زنجانی وفقکم الله
آیا صبی تکلیف دارد؟
وآیا در این باره روایت معتبری وارد شده؟
پاسخ :
سلام علیکم
روایت رفع القلم عن ثلاث الصبی حتی یحتلم کافی است که معتبر است.
ایتا......................👇👇👇
https://eitaa.com/meshkat_ahlebeit
با سلام و عرض ارادت؛
مطالب پرباری بود ، بنده در مقام و جایگاهی نیستم که اظهار نظری در مطالب عنوان شده عرض نمایم اما من باب تلمذ در محضر عالی همانطوریکه دیروز صحبت شد بله اعتقاد بنده هم اینست این موضوع(حبوه) به نظر خلاف اصل عدالت و اصل فروضات شرعی باشد چرا که تکلیف ارث در کتاب الله روشن شده است اما سوالی که برایم مطرح میشود اینکه در قانون مدنی ما که از قوانین عامه و آمره است این موضوع در ماده 915 با این بیان که"انگشتری که میت معمولا استعمال می کرده و همچنین قرآن و رختهای شخصی و شمشیر او به پسر بزرگ او می رسد بدون اینکه از حصه او از این حیث چیزی کسر شود مشروط بر اینکه ترکه میت منحصر به این اموال نباشد." آمده وقانونگذار هم تاکید بر این امر دارد لکن مشروط نموده به اینکه ترکه میت منحصر به این اموال نباشد یعنی در صورت انحصاری بودن اموال مذکور این ماده اعمال نخواهد شد.
حال تکلیف چیست؟
اگرمطلقا به حبوه عمل نشود مغایر با قانون مارالذکر خواهد بود که رعایت آن برای عموم لازم الاجراست.
و از سویی بعضی ها این موضوع را مطرح می نمایند فلسفه وجودی حبوه بر این است که چون پسر قائم مقام پدر بوده و قضای نماز و روزه پدر بر ذمه پسر بزرگ است در واقع این امتیاز از این حیث باشد.
در پایان ضمن تشکر مجدد از مطالب ارسالی از ارشادات حضرتعالی در این خصوص بهره مند خواهم شد.
✅پاسخ :
سلام علیکم جنابعالی لطف دارید اما توضیح: اولا بقای نماز و روزه قضاء بر گردن میّت امر دائمی و لاینفک نیست . شاید نصف انسانها نماز و روزه قضا نداشته باشند در این فاقدین نماز و روزه قضا این ارتباط بین حبوه و قضا قطع می شود و پسر بزرگ بی جا حبوه برده ، و اگر پاسخ داده شود رابطه حبوه و قضا از نوع حکمت است و نه علت که همیشه دائر مدار یکدیگر باشند .
پاسخ ما این است اتفاقا روایات موجود تصریح می کند علت است و نه حکمت. ثانیا: روایتهائی وجود دارد راوی واحد محتوای خبر را دو جور نقل کرده که نافی یکدیگرند که در تفسیر جریان گنج یتیمان در سوره کهف آمده.
ثالثا: در بخشی از روایات اصلا امام حبوه را مطرح نکرده و سائل در قالب سوال از امام می پرسد و امام حبوه را مطرح می کند که به نظر می رسد پرسش و پاسخ ساختگی و ضمیمه است. رابعا : شرط کردن عدم انحصار ماترک در حبوه بیشتر در فتاوا حضور دارد و نه روایات ناقل حبوه ،
خامسا: مصادیق حبوه هم از 4 تا ، تا 7تا نوسان دارد و ثابت نیست.
سادسا : از 12 معصوم(ع) حبوه چند نفرشان به پسر بزرگشان رسیده ؟! سابعا :از اهلبیت(ع) در باب ارث در کتب فریقین حداقل صد روایت نقل شده چرا حبوه مطرح نشده جز در چند روایت؟!مسئله ای که حاکم بر کل کلیات ارث پدر است!
ثامنا: تکلیف اطلاق آیه للذکر مثل حظ الانثیین چه می شود؟!
تاسعا: چرا در کل مدت دو قرن اول اسلام خبری از اختصاص عملی و اجرائی حبوه در حق پسر بزرگ ها در عالم اسلام نیست؟!
عاشرا : در اعصار قدیم اسب و شمشیر چشم اموال یک پدر بود و هسته اصلی افتخار وراّث بوده چگونه همه مال پسر بزرگ باشد؟!
آیا این تزریق اختلاف بین ورّاث نیست؟! و یازدهمین اشکال این است که چرا در قاموس قرآن چنین حکمی نیست!!؟
ایتا......................👇👇👇
https://eitaa.com/meshkat_ahlebeit
استدراک:
در پاسخ به سوالی درباره حبوه باید بعنوان مطلب دوازدهم عرض کنم چون بنده در قم نیستم و کتب فقهی در اختیار ندارم اگر حافظه ام خطا نکرده باشد حتی یک روایت معتبره نداریم که تصریح کند حبوه در قبال زحمت قضای نماز و روزه قضای پدر است.!
این تعبیر در کلام فقها است و باز اگر حافظه ام درست حفظ کرده باشد خود بنده در وبلاگم سالها پیش ثابت کردم انحصار تکلیف نماز و روزه قضای پدر بر پسر بزرگ هم دارای خدشه است بلکه بر گردن هر یک از وراّث نزدیک است ولو برادر بزرگتر باشد .
بگذریم از این که در این عمر نه چندان طولانی خودمان خانواده های زیادی را دیدیم و داریم به محض مرگ پدر ، پسر بزرگ فرزندان کوچک پدر را طوری استثمار کرده است که در مدت کوتاهی پسر بزرگ سرمایه دار شده و پسران کوچک فطریه دریافت می کردند و دریافت می کنند و مطلب دیگر این است اگر ملاک مرکب باشد یعنی در هر زمان مرکب پدر مال پسر بزرگ باشد باید امروز ماشین شاسی بلند سه میلیاردی پدر فقط مال پسر بزرگ باشد !! که مصداق بارز امتیاز و ظلم است.
✳️ پس می شود احتمال بسیار قوی داد حبوه ساخته پسر بزرگهای جامعه بی خبر قدیم باشد تا گوهر ارث پدر را بالا بکشند.
ایتا......................👇👇👇
https://eitaa.com/meshkat_ahlebeit
نماز و روزه میت
سوال : مشهور بین فقها این است که فرموده اند پس از مرگ پدر، قضای روزه او برعهده پسر ارشد (درقیدحیات)، می باشد، حسب شنیده ها مطلع شدم که حضرتعالی نظر دیگری دارید، اگر امکان دارد توضیح بفرمایید.
پاسخ : آنچه از روایات استفاده می شود دال بر این است که اساساً مسئله اصلی، بحث قضای نماز و روزه ی «میت» است ، چه میت پدر باشد چه غیر پدر(عمو، دایی، برادر زاده و همسر و فرزند و...). پدر فقط یکی از مصادیق مسئله مورد بحث است. هر کس به جهت ارث، به متوفی نزدیک تر است، نماز و روزه ی قضای متوفی، بر عهده اوست و در صورت تعدد وارثین یک طبقه، تکلیف متوجه فرد بزرگتر خواهد بود.
چنانچه وراث از یک طبقه ، مرکب از زن و مرد باشند، با وجود مرد ها ، تکلیف متوجه زن ها نخواهد شد؛ مگر اینکه کل وراث آن طبقه، زن باشند که در اینصورت آنکه بزرگتر است نماز و روزه قضا، بر عهده او خواهد بود.
ایتا......................👇👇👇
https://eitaa.com/meshkat_ahlebeit
نماز و روزه قطب نشینان
سؤال: در عروه کتاب صوم، باب 12، مسئله 10 درخصوص نماز و روزه قطبنشینان 4 فتوا احتمال داده است:
1- تبعیت از نقاط متعارف
2- سقوط تکلیف نماز و روزه
3- سقوط روزه و 17 رکعت نماز در طول 6 ماه
4- تبعیت از وطن اصلی.
آقای خوئی در این خصوص فرموده اند که به مناطق معتدل مهاجرت کند. و طبق نظر آقای شبیری در تقریرات صوم، جلد 6، صفحه 191 می تواند از هر نقطه ای تبعیت کند.
به نظر شما کدام صحیح است؟
پاسخ: هیچکدام. باید تابع درجه عرضی جغرافیایی خود باشد، اما در آن نقطه ای که در تیرماه حداقل شب را دارند و در دی ماه حداقل روز را دارند. و در این امر جای تردید و بحث نیست.
ایتا......................👇👇👇
https://eitaa.com/meshkat_ahlebeit
استاد سلام
مسئله اختصاص پسر بزرگ به ارث ویژه یعنی اینکه شمشیر ، انگشتر، لباس ، مرکب پدر به پسر بزرگ می رسد و شما رد کردید مطلب مهمی است و توضیح بیشتر نیاز دارد.
✅پاسخ: سلام علیکم
اولا: قاعده این است و این بوده که پسر بزرگ و خود پدر بیشتر حق فرزندان کوچک را مد نظر داشته باشند اما بالعکس در این مسئله ، بهترین ارثیه را پسر بزرگ به خودش اختصاص می دهد و خبری از مراعات حال وراّث ضعیف نیست و نوعی ضعیف کشی است.
ثانیا: طبق این حکم حبوه ، اگر تمام ارثیه و ماترک عبارت از مصادیق حبوه باشد بعلاوه یک فرش ، و وارثین هم ده نفر پسر باشند باید مطابق این روایات و فتاوای ، پسر بزرگ اسب ، لباس ، شمشیر ، جهاز شتر و انگشتر و تسبیح پدر و یک دهم فرش را ببرد و 9 یتیم و صغیر باقی مانده هر کدام بجرم صغیر بودن فقط یک دهم قالی را ببرد . این ظلم نیست جناب ؟!
پسر بزرگ باید مواظب حال فرزندان کوچک باشد که قادر به کار نیستند و خود او که تمام حیل تولید را بلد است !! نه این که خودش به تنهائی 50 درصد اموال را ببرد و ایتام صغیر را بخدا بسپارد . اگر این تقسیم ظلم نیست پس ظلم چیست!؟
ثالثا : ربعی ابن عبدالله که در قالب شیعه رابط سنی ها بوده بطوری که هم شیعه او را قبول کرده و هم اهل سنت بر سرش قسم می خورده اند در یک روایت ارث غلامین در سوره کهف را طلا معرفی کرده در روایت دیگر غیر طلا .
آیا این تناقض دلیل کذب بودن اصل روایت نیست که یکدیگر را تکذیب می کنند؟!
رابعا : در روایت علی ابن اسباط می گوید امام رضا(ع) فرمود کنز در بحث غلامین در سوره کهف به پسر بزرگ رسید اما قرآن می فرماید به هر دو میرسید . این هم کذب این روایت .
خامسا : در یک روایت ربعی زره پدر هم جزء حبوه است و در روایت دیگرش نیامده و باز در یکی کتب پدر هم آمده در دیگری نیامده و در یکی رحله و راحله آمده در دیگری نیامده ! این اختلاف متن آیا موجب ضعف روایت نیست؟!
سادسا : قرآن کریم تصریح کرده ارث یک گنج بوده روایت می گوید نصیحت بوده ، و در هر دو پاسخ سوال حبوه پس از طرح سوال بوده و امام از حبوه نام نبرده و
سابعا : هیچ معصومی از حبوه نام نبرده و این نامگذاری هم مال مرحوم شیخ مفید بوده است. !
❎پس , از اساس در مکتب اهلبیت مسئله حبوه زیر سوالات بالا است و مستلزم امتیاز و ظلم است.
ایتا......................👇👇👇
https://eitaa.com/meshkat_ahlebeit
سوال
سلام جناب آقای موسوی! این همه روایات دال بر حبوه را با وجود این همه فتوای با چه جرئتی نفی می کنید!!؟
✅پاسخ: با جرئت مرحوم سید مرتضی علم الهدای که روایات حبوه را روایات آحاد خوانده است.
ایتا......................👇👇👇
https://eitaa.com/meshkat_ahlebeit
سوال :
سلام محضر استاد گرامی
برخورد امام علی صلوات الله علیه در دوران حکومتش با فاحشه خانه ها و قمارخانه و شرابخانه ها و بی حجابی ها چگونه بود؟
✅پاسخ :
سلام در آن عصر هنوز مراکز فساد شکل متسلسل و سازمان یافته نداشته .
امام علیه السلام با صِرف عمل کردن بصورت کامل به اسلام بتدریج مراکز ابتدایی فساد منحل می شدند. بعلاوه مسئله حجاب نه مشکل بود و نه زمینه عرضه برای بی حجابی وجود داشت.
ایتا......................👇👇👇
https://eitaa.com/meshkat_ahlebeit
سوال اقتصادی دارم : مبلغی پول دارم آیا در شرایط فعلی صلاح می دانید در بورس سرمایه گذاری کنم؟
✅پاسخ : شاید بورس در شرایط فعلی صلاح مملکت باشد اما توجه کنید وقتی یک نفر در یک ماه سی میلیون در بورس قرار می دهد و بلا فاصله 300 میلیون می برد این یعنی اینکه ممکن است عکسش هم اتفاق بیفتد یعنی300 میلیون سرمایه گذاری کند ولی همه از بین برود بماند سی میلیون . وقتی سود سریع بدست آید ممکن است سریع هم از بین برود. چون سوال می کنیم مگر در کشور چه معجزه ای رخ داده که در یک ماه سود ده برابر شده است آیا ما زیرک تر از دیگران هستیم؟!
پس سود سریع یعنی امکان نابودی سریع هم هست، مگر چه شده همه می بینند از بورس سود میبرند مگر این شرکتهای در حال احتضار چه معجزه ای کردند که در یک ماه ده برابر سرمایه من سود دادند؟آسمان سوراخ شده و سود ریخته ؟! از زمین برکات فواره زده ؟!
نه خیر آقا هیچ اتفاقی نیفتاده هر سود سریع الحصولی حضیض سریع الافولی هم بدنبال دارد. بلی کار خوبی شده که پول را از دست مردم خارج کرده اند دیگر پولی برای خرید نیست از فردا بتدریج احتمال سقوط قیمتها وجود دارد و این نتیجه خوبی برای دولت و سپس برای عموم است اما نه برای سهام بورسیها .
ایتا......................👇👇👇
https://eitaa.com/meshkat_ahlebeit
شبکه اجتهاد: حجتالاسلام والمسلمین سید حسین موسوی زنجانی از محققان حوزه علمیه قم میگوید: در فقه موجود شاید بیش از ۴۹۹ آیه از قرآن جریان ندارد؛ بقیه ۶۰۰۰ آیهای که میماند، وظیفه کیست که به مردم یاد دهد؟
او میافزاید: تاریخ هجرت، ربطی به تولد اسلام ندارد؛ هجرت، هیچ ربطی به تولد خود دین ندارد. تاریخ هجرت برای ثبت حوادث است که فلانی کی متولد شد و چه زمانی از دنیا رفت و بس!
هیچ دین و کتاب آسمانی ایی نسخ نشده بلکه به شکل قرآن و جامعتر نازل شده اند. قرآن فرموده (مصدق لمابین یدیه و عندهم التورات)، نفرموده ناسخا.
برنامه اجتهادی برای استنباط فقه اجتماعی نداریم/ ملاک را رها کرده و به ظاهر چسبیدهایم
مسئول امور فرهنگی زندانیان سیاسی در ابتدای انقلاب معتقد است: احکام، به مثابه لباسند و موضوعات، به مثابه تن انسان؛ مجتهد هم همان خیاط است و باید اول شکل بدن را بشناسد و به تناسب اندازه بدن، لباس بدوزد. ما در حوزه علمیه بیشتر حکم میخوانیم و دائم لباس میدوزیم آن هم برای بدنی که اندازه اش را نداریم. دردی که بعضا ما به امروزه به آن مبتلا هستیم این است که چه بسا عقل را کنار گذاشته ایم و هر وقت عقل ابراز وجود میکند که من میفهمم که حکم شما درست نیست، سریع به عقل پاسخ میدهیم: ساکت باش که حکمی که ما صادر کرده ایم، تعبد است. فقها باید با توجه به عقل، قرآن و احادیث صحیح، مبنا، معیار و ملاک را به مردم دهند.
این مولف میافزاید: در حوزههای علمیه کلاسی به نام کلاس تورات و تورات شناسی نداریم و به همین دلیل این حوزه امکان تحول ندارد؛ حوزهای که انجیل شناس نباشد، متحول نمیشود.
این کارشناس دینی و تاریخی با تاکید بر لزوم زمان شناسی فقها میگوید: چرا علما وقتی خطبه نماز جمعه میخوانند، شمشیر یک متریشان تبدیل شده به ژ-۳ ولی ملاکهای صدور حکمشان، همان ملاکهای ابتدای اسلام است؟!
ایتا......................👇👇👇
https://eitaa.com/meshkat_ahlebeit
سلام
سوال
مگر هر مصیبت نتیجه اعمال خودمان نیست پس چرا در این خدا به خودش نسبت داده؟
التغابن
مَا أَصَابَ مِن مُّصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَمَن يُؤْمِن بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
و در آیه دیگر به خودِ ما نسبت داده میشود
النساء
مَّا أَصَابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ وَمَا أَصَابَكَ مِن سَيِّئَةٍ فَمِن نَّفْسِكَ وَأَرْسَلْنَاكَ لِلنَّاسِ رَسُولًا وَكَفَىٰ بِاللَّهِ شَهِيدًا
پاسخ :
سلام علیک اگر به نظام ساز نظر کنیم مال خدا است و اگر به عامل نظر کنیم مال ما است.
اولی به اولی دومی به دومی نظر دارد.
یعنی وقتی به کسی نعمت برسد مطابق قانون خدا رسیده و با اذن خدا است. و اگر کسی گرفتار شده باز مطابق نظام اللهی است . که مقتضای آیه اول است. و اگر کسی به بهشت برود محصول زحمت خود را بدست آورده و اگر بجهنم رفته جزای عمل خود را دریافته کرده است.
ایتا......................👇👇👇
https://eitaa.com/meshkat_ahlebeit