✴️#علم_شناسی2 #تجربه_گرایی 🔸یکی از روشهای بسیار مهم و کارآمد در مطالعه و پژوهش های علمی، روش تجربی است. با اینکه بهره گیری از این روش در مطالعه طبیعت دارای سابقه زیادی است، لکن همزمان با #انقلاب_علمی(1543-1687)، انقلابی نیز در روش تجربی رخ داده است. 🔸 ظهور تجربه گرایی جدید در این دوره با عبور از تجربه گرایی ارسطوئی و نقد آن صورت میگیرد. در تجربه گرایی ارسطوئی اشیاء بر اساس "اصول اولیه" ای تبیین می شوند که ارتباط وثیقی با "ذات معقول" و "هدف" اشیاء دارد و در قالب یک استدلال قیاسی معتبر سامان داده می شوند. چنین تبیین هایی "ذات گرایانه" و "غایت شناختی" اند و به همین سبب، در چنین تبیین هایی، بهای اندکی به تجربه و آزمایش داده میشود و روابط منطقی اشیاء از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. 🔸🔸🔸 🔸در دوره جدید اقداماتی صورت گرفت که نگاه مذکور در تجربه گرایی رخت از میان بربست: 1️⃣گالیله با تاکید زیادی که بر تجربه و مشاهده مستقیم داشت، پژوهش های خود را معطوف بر چگونگی حرکت اشیاء و سبب آنها کرد، نه بر چرائی و هدف آنها. از این رو، با اقدامات او تبیین های #ذات_گرایانه و #غایت_شناختی جایگاه خود را در تبیین علمی از دست می دهند. 2️⃣از سوی دیگر، فرانسیس بیکن در برابر منطق قیاسی ارسطوئی، منطقی استقرائی را ارائه می دهد و بر این باور است که به سبب مشکلات موجود در روش قیاسیِ معتبر، این روش قانع کننده نبوده و نمی توان در علم از آن استفاده کرد. به جای روش قیاسی، باید از استدلال استقرائی سود جست. این روش گرچه به لحاظ منطقی معتبر نیست، لکن در عمل مفید و در شرایط معمولی متقاعدکننده است. 🔸🔸🔸 بنابراین، تجربه گرایی جدید با فراز و فرودهایی که تا به امروز در مطالعه علمی داشته و تفاسیر متعددی که از آن ارائه شده است، اولا مشاهده و آزمایش های تکرارپذیر در آن جایگاه ویژه ای دارد، ثانیا بر علل فاعلی و چگونگی تاکید دارد، نه بر ذات معقول و اهداف اشیاء که از دسترس حس و تجربه خارج اند و ثالثا قالب استدلال در تجربه گرایی قیاسی نیست. ____________________________ ⬅️اما آیا تجربه گرایی تنها روش مطالعه و پژوهش علمی است؟ ادامه دارد... 📝جواد قلی پور @meshkatnoor