💥 فرایند پنجمرحلهای تمدنسازی
💠 استاد سید محمدمهدی میرباقری:
«از نگاه رهبر معظم انقلاب، انقلاب اسلامی برای ایجاد یک دوران جدید و رسیدن به اهداف ملی و جهانیاش باید پنج مرحله را پشت سر بگذارد تا این تکانه در جهان ایجاد شود و جامعۀ جهانی را برای عصر ظهور بیدار و آماده کند؛ این پنج مرحله عبارتاند از: انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعۀ اسلامی و تمدّن اسلامی.¹
دو مرحلۀ انقلاب اسلامی و نظام اسلامی طی شده است و هیچکدام از اینها بر اساسِ گرتهبرداری و الگوبرداری از نظامهای موجود و انقلابات موجود نبوده است.
1⃣ «انقلاب اسلامی» الگوبرداری از غرب نبود. ما الگوی انقلاب کبیر فرانسه یا اکتبر روسیه، و مبارزات پارلمانتاریستی یا مبارزات مسلحانه را دنبال نکردیم. امام(ره) یک شیوۀ جدیدی از انقلاب را ایجاد کردند که سابقه نداشت... .
2⃣ «نظام اسلامی» هم که در چهارچوب قانون اساسی شکل گرفته، الگوبرداری از غرب نیست. گرچه در قانون اساسی جمهوریت با ولایت فقیه جمع شده است، اما این یک الگوی جدید و یک منظومۀ جدید است... .
3⃣ مرحلۀ بعدی این است که به «دولت اسلامی» برسیم. دولت اسلامی یعنی رفتار و اخلاق حاکمان و دولتمردان و همچنین تدبیر و ادارۀ کشور و ساختارهایی که برای ادارۀ کشور درست میشود و برنامهها و نقشههایی که دولتها اِعمال و عملیاتی میکنند، باید اسلامی شود. برای تحقق دولت اسلامی، به یک عقبهای نیاز است که آن عقبه را هم خودِ رهبری طراحی کردهاند. اول اینکه تفقه دینی ما باید ارتقاء پیدا کند و عقلانیت دینی ما رشد کند و به ظرفیتی برسد که از آن، ادارۀ حکومت و مدیریت پیشرفت اجتماعی به دست بیاید. دوم اینکه به تولید علم انسانی دینی نیاز داریم. ایشان با صدای بلند فرمودند که علوم انسانی غرب مبتنی بر فلسفۀ مادی است. پس با آن علوم نمیشود دولت اسلامی ساخت و کشور را اسلامی اداره کرد. پشتوانۀ دیگرِ آن، الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی است. اینها عقبههایی هستند که باید تولید شوند. رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی در دهههای اخیر بر همین امر تمرکز کردند و زیرساختهای تفقه در مقیاس اداره، و تولید علم دینی، و طراحی الگوی پیشرفت ایرانی اسلامی را فراهم کردند و لذا ما در آستانۀ حرکت بهسمتِ دولت اسلامی هستیم.
4⃣ و 5⃣ بعد از این مرحله باید «جامعه اسلامی» ساخته شود. طبیعتاً وقتی نظام ما نظام اسلامی بود و مجموعۀ تدابیر سیاسی و فرهنگی و اقتصادی برای راهبریِ یک امّت، اسلامی بود، آنگاه خروجیِ این دولت و امّت اسلامی، «تمدّن اسلامی» خواهد شد؛ یعنی تعیناتِ قابلِ ارزیابی و مشاهدۀ آنها همان تمدّن اسلامی میشود و به عنوانِ یک الگو در مقابلِ جهانیان و در مقابلِ تمدّن رقیب قرار میگیرد.
این یک افقِ دستیافتنی از آرمان عصر ظهور است. مبنای ایشان این است که اگر انقلاب اسلامی بخواهد جامعۀ بشری را بهسمتِ ظهور حرکت دهد و یک آگاهیبخشی انجام دهد و تحرکی در جامعۀ جهانی ایجاد کند، باید الگوی مناسبی را پیشِ روی بشر قرار دهد؛ انقلاب اسلامی، هم باید تمدّن رقیب را نفی کند و با آن درگیر باشد و هم یک الگوی مناسبی ارائه کند که این الگو، محورِ تمایلِ جامعۀ جهانی بهسمتِ جامعۀ دینی و عصر جدید و گرایش بهسمتِ ایدۀ جمع بین دین و دنیا گردد و مقدمۀ حرکت بهسمتِ ظهور باشد. این تحلیل ایشان است.
البته بعضی میگویند ما برای حرکت بهسمتِ ظهور نمیتوانیم تمدّنسازی کنیم؛ سازندگی در مقیاس تمدّن را منکر هستند و میگویند ما فقط میتوانیم خودمان را حفظ کنیم یا حداکثر میتوانیم با نظم جهانی مبارزه کنیم، اما نمیتوانیم الگویی بسازیم.
رهبر انقلاب بر این باورند که تمدّنسازیْ مابهالنّزاع و مقیاس درگیری اسلام و غرب است و در دسترسِ ماست؛ این تمدّن بعد از تشکیل دولت اسلامی و جامعۀ اسلامی شکل میگیرد.
1. http://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=3517
(منبع: #کتاب_عصر_جدید)
☑️ @mirbaqeri_ir
💥 در بیانیه گام دوم، «فرایند پنجمرحلهای تمدنسازی»، در «دو گام» خلاصه شده است.
💠 استاد سید محمدمهدی میرباقری:
"رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم، آن پنج مرحله تمدنسازی را در دو گام خلاصه کردهاند.
گام اول، چهل سال گذشته است که در آن، گویا دو و نیم مرحله پیشروی شده است:
1. انقلاب اسلامی؛
2. نظام اسلامی؛
3. زیرساختهای دستیابی به دولت اسلامی.
لذا با اینکه در بیانیههای دیگر میفرمودند «راه پیش رو، دشوارتر از گذشته است»، بیان ایشان در این مرحله این است که شاید مسیر پیش رو آسانتر از گذشته باشد. گویا زیرساختهایش فراهم شده و ظرفیتهای مختلفی از قبیلِ شکلگیری جبهۀ مقاومت، تغییر موازنۀ قدرت و پیشروی در مقیاس جامعۀ جهانی، تربیت نیروی انسانی گسترده، رشد معنویت و اخلاق، پیشرفتهای داخلی در زمینههای مختلف و... شکل گرفته است؛ البته اینها به آسانی هم به دست نیامده است.
اینها مقدوراتی است که در چلۀ دوم برای حرکت بهسمتِ دولت اسلامی و جامعۀ اسلامی و تمدّن اسلامی در اختیار داریم."
(منبع: #کتاب_عصر_جدید)
☑️ @mirbaqeri_ir
💥 بیانیۀ گام دوم میتواند جلوی خطاهای محاسباتی را بگیرد.
💠 استاد سید محمدمهدی میرباقری:
«متأسفانه بسیاری از تحلیلهایی که الآن در جبهۀ غربگراها نسبت به انقلاب اسلامی وجود دارد، بهنوعی تحریف انقلاب اسلامی است که نسبت به وضعیت کنونی و آیندۀ انقلاب اسلامی ایجاد یأس و سرخوردگی میکنند و موجب پیدایش #خطای_محاسباتی میشوند. این تحلیلها تحتتأثیر ادبیات مدرن و عقلانیت مدرن هستند و انقلاب اسلامی را با ملاک قرار دادنِ آرمانها و شاخصهای غربی میسنجند.
غربِ مدرن برای خودش آرمانهایی دارد و شاخصهایی برای ارزیابی پیشرفت خودش بهسمتِ آن آرمانها تولید کرده است؛ بعضیها میخواهند با همان آرمانها و شاخصها، انقلاب اسلامی را خوانش و ارزیابی کنند و طبیعتاً به نظرشان میآید که ما پیشرفت نداشتهایم و لذا دچار خطای محاسباتی میشوند و نگاه کاملاً انتقادی و گاهی براندازانه پیدا میکنند. چه آنها که تابع منطق دیالکتیک هستند و دیالکتیکی فکر میکنند، و چه حتی کسانی که بر اساسِ منطق نئولیبرالها فکر میکنند، چنین نگاهی به انقلاب اسلامی دارند.
متأسفانه این خطای محاسباتی، در بسیاری مواقع، از بدنۀ کارشناسیِ لیبرال یا کارشناسیِ متأثر از اندیشههای سوسیالیستی و مارکسیستی، به ذهن و عمل تصمیمگیران نظام هم نفوذ کرده است و آنها را به خطای در تصمیم کشانده است. بخشی از این خطای محاسباتی که منتهی به خطای در تصمیم شده است را میتوانیم در دوران پس از #مذاکره ببینیم. اگر خوب دقت کنیم، این نوع تصمیمها و حتی گفتمانها، ناشی از خطای محاسباتی است.
اگر #بیانیه_گام_دوم را مبنا قرار دهیم و این گفتمان را بر کشور حاکم کنیم، میتوانیم جلوی این نوع خطاهای محاسباتی و خطاهای در تصمیمگیری را که آفت انقلاب اسلامی است، بگیریم».
(منبع: #کتاب_عصر_جدید)
☑️ @mirbaqeri_ir
💥 یک «منظومۀ فکری»، بیانیۀ گام دوم را پشتیبانی میکند. آن منظومۀ فکری باید کشف و تنظیم شود.
💠 استاد سید محمدمهدی میرباقری:
«بیانیۀ گام دوم گرانبار از یکسری مبانیِ پیشینی است و یک عقبهٔ پنهانی دارد که مطوی در این بیانیه است؛
آن مبانی و آن عقبه، فراوری شده و با ادبیاتِ مؤلفِ متن، در این بیانیه جاری شده است. آن عقبه، یک نظام اندیشه و #نظام_فکری است که از تبیین توحید ـ توحید نظری و توحید عملی ـ شروع میشود و به تحلیل نظام آفرینش و حرکتِ نظام آفرینش بهسمتِ غایتِ مطلوبِ الهی و تحلیل حرکت تکاملی تاریخ میرسد.
این نظام فکری دربردارندۀ یک نظریۀ اجتماعی و نظریۀ پیشرفت و ریزنظریههای دیگری از قبیلِ کرامت، آزادی، عدالت، امنیت، استقلال، و.. است. این نظام تفکر، بیانیۀ گام دوم را پشتیبانی میکند و کاملاً پیداست که مؤلف متن، دارای نگرش خاصی در این موضوعات بوده است.
با یک تتبعِ دقیق میتوان این منظومۀ معرفتی را کشف و بازخوانی و تنظیم کرد.»
(منبع: #کتاب_عصر_جدید)
☑️ @mirbaqeri_ir
💥 تحلیلهای تقلیلگرایانه و سادهانگارانه از بیانیۀ گام دوم، عاملِ از دست رفتنِ جایگاهِ حقیقیِ این سند میشود.
💠 استاد سید محمدمهدی میرباقری:
«نباید خوانشهایی که بیانیه را #تحریف میکنند، مبنا و محور قرار گیرند و باید جلوی گسترش آنها گرفته شود. مقصودم از اینکه جلوی این خوانشها گرفته شود این نیست که با جبر و قهر اجتماعی جلوی آنها را بگیریم، بلکه مقصودم این است که اگر ما خوانشهای صحیح در مقیاس بیانیه داشته باشیم، بهخودیخودْ آن خوانشها منزوی میشوند.
روشنفکری غربزده و روشنفکران غربگرا، چه با ادبیات مارکسیستی و چه با ادبیات نئولیبرالها، ممکن است بیانیه را خوانش کنند و بیانیه را تحریف کنند؛ حتی ممکن است سازوکارهایی که در بیانیه پیشبینی شده است را باز با ادبیات مدرن و گفتمان تجدّد خوانش کنند؛ مثلاً ممکن مفهوم و کلیدواژه #عدالت_اجتماعی را متناسب با عدالت سوسیالیستی یا عدالت مکتب رفاه معنا کنند. اینها غلط است.
علاوه بر جلوگیری از تحریف این بیانیه، باید جلوی #تقلیلگرایی در این سند را هم بگیریم. این هم نکتۀ بسیار مهمی است؛ چرا که در خوانشهایی که در این سند اتفاق میافتد، بعضی خوانشها تقلیلگرایانه هستند، و نگاههای سطحی به سند دارند و آن را سادهانگارانه تحلیل میکنند. این نگاههای سطحی و تقلیلگرایانه و سادهانگارانه، عامل از دست رفتنِ جایگاه حقیقیِ این سند میشود.»
(منبع: #کتاب_عصر_جدید)
☑️ @mirbaqeri_ir
💥تفاوت نظریۀ «نظام انقلابی» با «استعجال»
💥 وقتی شما بهسمتِ آرمانهای تاریخی حرکت میکنید، صبرتان هم باید تاریخی باشد و طراحیتان هم باید تاریخی باشد.
💥 بعضیها خربزهکار هستند و اصلاً حاضر نیستند درخت گردو بکارند، میخواهند الآن بکارند و پاییز هم برداشت کنند و بخورند، حوصله ندارند درخت گردو بکارند که چند دهه یا چند قرن بماند و نسلهای آینده از ثمرهاش بهره ببرند.
💠 استاد سید محمدمهدی میرباقری:
«رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی در بیانیۀ گام دوم میخواهند در ذیل نظریۀ #نظام_انقلابی، ادامۀ انقلابیگری را تئوریزه کنند و در عین حال، با افراط مخالف هستند. افراط یعنی خطی که اصول اساسی اسلام و راهبری جامعۀ دینی را مورد توجه قرار نمیدهد و شرح صدر و حوصله ندارد و بهدنبالِ #دولت_مستعجل است.
جریان افراطی نمیخواهد زیرساختها را درست کند تا عدالت محقق شود. این افراطیگریها گاهی از کسانی سر میزند که احیاناً روحیۀ انقلابی دارند و علتش این است که بهدنبالِ دولت مستعجل هستند. از این برخوردها با ائمه(ع) هم صورت میگرفته است. ائمۀ اطهار(ع) به هیچ وجه دنبال دولت مستعجل نبودند اما عدهای ائمه(ع) را تخطئه میکردند، چون خیال میکردند «انقلابیگری یعنی بهدنبالِ دولت مستعجل بودن». میخواستند آن کاری را که تحققش به یک مسیر طولانیِ تاریخی احتیاج دارد و باید در یک #فرایندِ_تاریخی طراحی و مدیریت شود، در زمان کوتاه فراهم کنند؛ میخواستند بدون اینکه موانع بنیادین آن را از بین ببرند و زیرساختهای اساسی آن را ایجاد کنند، به چنین چیزی دست بیابند. چنین چیزی در این زمانِ کوتاه دستیافتنی نیست و اگر هم به دست بیاید، آن امرِ پایدار و مطلوب نخواهد بود. ما باید متوجه باشیم که در خوانش انقلابی از اسلام، مبتلا به این آفت نشویم و این اتفاق نیفتد.
بنابراین، نگاه سطحی به مسئله و ندیدن مناسبات جدیِ حرکت بهسمتِ عدالت اسلامی، ممکن است ما را دچار #استعجال کند و این استعجال، بهنوعی، موجب شود که ما از راه صواب فاصله بگیریم. این نکتۀ مهمی است.
وقتی شما بهسمتِ #آرمانهای_تاریخی حرکت میکنید، صبرتان هم باید تاریخی باشد و طراحیتان هم باید تاریخی باشد و استقامت شما در راه باید تاریخی باشد؛ اگر عجله کنید و شتابِ بیجا به خرج دهید، هم ضربه میخورید و هم به اصل کار ضربه میزنید. طبیعتاً شتاب و استعجال در هر موضوعی، متناسب با مقیاسِ آن موضوع است. استعجال در ظهور این است که آن امری که باید تمامِ زیرساختهایش در جامعۀ بشری ایجاد شود و مسائل تکوینیاش حلوفصل شود، توقع داشته باشید که زود محقق شود؛ ظهور، تنزّلِ یک حقیقتی از عالم غیب در عالم ماست که عالم ما را به یک جهان دیگری تبدیل میکند و کأنّه جهان ما به عالم قدس نزدیک میشود؛ این امر عظیم، #شرایط_تاریخی خاص خودش را میخواهد؛ یک #موانع_تاریخی برای این امر وجود دارد که باید رفع شود و یک بسترهای تکوینی باید فراهم گردد.
ما اگر میخواهیم کارهای بزرگ را سامان بدهیم، باید بزرگ فکر کنیم. تدابیر بزرگْ زمانِ مناسبِ خودش را میخواهد، در عین اینکه نباید فرصتها را از دست داد. فرصتسوزی غلط است ولی توجه نکردن به مقیاس کار و زمانِ متناسب با کار هم، جزو آفتها است. بعضیها #خربزهکار هستند و اصلاً حاضر نیستند درخت گردو بکارند، میخواهند الآن بکارند و پاییز هم برداشت کنند و بخورند، حوصله ندارند درخت گردو بکارند که چند دهه یا چند قرن بماند و نسلهای آینده از ثمرهاش بهره ببرند؛ طبیعتاً کاشت درخت گردو، یک حوصله و شرح صدر و بزرگاندیشی نیاز دارد.
در مقیاس اصلاحات اجتماعی هم همینطور است. عجله کردن و کارهای کوچک را جایگزین کارهای بزرگ کردن، «انقلابیگری» نیست.»
(منبع: #کتاب_عصر_جدید)
☑️ @mirbaqeri_ir
💥 معنای عبارتِ «انقلاب آماده تصحیح خطاهای خویش است»، چیست؟
💠 استاد سید محمدمهدی میرباقری:
"رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانیۀ گام دوم فرمودهاند «انقلاب آماده تصحیح خطاهای خویش است».
طبیعی است که در ادارۀ کشور خطا اتفاق میافتد و ما حتماً باید خطاهای خودمان را، هم بفهمیم و هم اصلاح کنیم؛ منتها #خوانش_ما_از_خطاهای_خودمان نباید با ادبیات غرب و مدرن باشد. به هیچ وجه، الگوها و شابلونهای آنها را بر انقلاب اسلامی نمیگذاریم و با آن الگوها انقلاب اسلامی را تراز نمیکنیم؛ اگر الگوهای رقیب را اصل قرار دهیم، بهمعنای رفعِید از انقلاب اسلامی است.
بعضیها که از این تعبیر خوششان آمده است، خیال میکنند که ما میخواهیم انقلاب اسلامی را با شاخصهای مدرن بازخوانی و ارزیابی کنیم و بگوییم «ما خطا کردیم که با نظام جهانی درگیر شدیم و باید توبهنامه بنویسیم!». ما نمیخواهیم #توبهنامه بنویسیم. آنهایی که مبتلا به #خطای_محاسباتی شدهاند، توبهنامه نوشتند، و از مبانی انقلاب اسلامی عدول کردند و آرمانهای انقلاب اسلامی را نادیده گرفتند. ارزیابیِ صحیح و فهم خطاهایی که اتفاق افتاده، غیر از گرفتار شدن در خطای محاسباتی است. اگر خودمان را با الگوی رقیب ارزیابی کنیم، دچار خطای محاسباتی میشویم؛ چون نه ظرفیت خودمان را میفهمیم و نه آرمان خودمان را درک میکنیم.
پس، مقصود از اصلاح خطاها این نیست که دچار خطای محاسباتی شویم و منفعل شویم و با ترازو و شاغول غربی، انقلاب اسلامی را تراز کنیم؛ این، اشتباه است. 👈 ما اگر آسیبشناسی میکنیم، این کار را بر اساسِ شاخصهای متناسب با انقلاب اسلامی و حرکت بهسمتِ تمدّن اسلامی ارزیابی میکنیم، به این صورت که اگر ما میخواستیم بهسمتِ تمدّن اسلامی برویم، آن عدالت اسلامی اکنون باید به چه نقطهای میرسید و در چهل سالگیِ انقلاب اسلامی، چقدر عقب هستیم و چرا عقب هستیم؛ اتفاقاً ریشۀ بسیاری از اشتباهات ما تصمیمگیری و تصمیمسازی بر اساسِ عقلانیت مدرن و علوم انسانیِ سکولار بوده است. یعنی کاملاً نقطۀ مقابل آسیبشناسی انفعالی حرکت میکنیم و بهجایِ اینکه الگوهای مدرن را مبنا قرار دهیم، به این نتیجه میرسیم که علت عقبماندگی ما در پیشرفت بهسمتِ تمدّن اسلامی در این دههها عمدتاً این بوده است که الگوهای رقیب را به کار گرفتهایم؛ حالا دانسته و از سرِ اضطرار، یا ندانسته و ناآگاهانه.
بنابراین، شناخت عیوب و اصلاح خطاها و نقطهضعفها یک اصل اساسی و مسلّم است که هم در حرکت فرد و تهذیب نفس و هم در تکامل اجتماعی باید مورد توجه قرار بگیرد؛ منتها با نگاه صحیح و اسلامی. این نکته از مواردی است که نباید بگذاریم خوانش ناصحیح از آن صورت گیرد.»
(منبع: #کتاب_عصر_جدید)
☑️ @mirbaqeri_ir
💥 در علم و پژوهش، باید #رویکردِ_بیانیۀ_گام_دوم را مبنای «عمل» قرار دهیم و #اجماع درست کنیم.
💠 استاد سید محمّدمهدی میرباقری:
«اگر با تمدّن غرب، درگیری تمدّنی داریم، بخشی از آن، درگیریِ علمی است؛ ما این عرصه را نمیتوانیم با شعارزدگی تدارک کنیم.
ما اگر به علم دست نیابیم، تحتِ تسخیر و سلطۀ آنها قرار میگیریم. این مسئله شوخیبردار نیست! «العِلمُ سُلطانٌ». رهبر معظم انقلاب در این عرصه بهدرستی قائلاند که ما باید قلّههای علم را فتح کنیم و #مرزهای_دانش را پشت سر بگذاریم و به سمتی برویم که مثلاً در نیم قرنِ آینده زبان فارسی به زبان علمیِ حاکم بر جهان تبدیل شود. در آن صورت، غربیها هستند که باید زبان فارسی یاد بگیرند تا به علم روز برسند.
پس، ما باید دانشهای پایه و دانشهای طبیعی را #بومیسازی کنیم و آیندۀ علم را در اختیار بگیریم. در حوزۀ علوم انسانی هم قلّهای که دنبال میکنیم تولید علم انسانی اسلامی است.
به نظر من، دیدگاه رهبر بزرگوار انقلاب دربارۀ عرصۀ علم و پژوهش باید تبیین شود و #همان_را_مبنای_عمل_قرار_دهیم.
ممکن است کسی بهلحاظِ مباحث نظری، نظریۀ متفاوتی داشته باشد، اما باید بر محور این بیانیه، اجماع درست شود و همه بپذیرند که در این چهارچوب پیش بروند؛ هم آن کسی که قائل به جهتداری علومِ طبیعی است، در عمل، از مبنای خودش باید عدول کند و بهسمتِ این بیانیه بیاید، و چه آن کسی که قائل به بومیسازیِ علم طبیعی هم نیست باید بپذیرد که علوم طبیعی را بومیسازی کنیم.»
(منبع: #کتاب_عصر_جدید)
☑️ @mirbaqeri_ir
در محضر آیتالله میرباقری
🔴 نشر «تمدن نوین اسلامی» منتشر کرد: #کتاب_عصر_جدید (خوانشی از مفاهیم و راهبردهای #بیانیۀ_گام_دوم)
📣 #کتاب_عصر_جدید در آستانۀ چاپِ سوم قرار گرفت
◀️ با استقبال گستردۀ مخاطبان در همین چند روز،
«کتاب عصر جدید (خوانشی از مفاهیم و راهبردهای #بیانیه_گام_دوم)»
اثر #آیتالله_میرباقری،
در آستانۀ چاپ سوم قرار گرفت.
☑️ @mirbaqeri_ir