-به بهانهی سالمرگ متوکل عباسی ملعون
#منطق
#بنی_ﻋﺒﺎﺱ
#فلسفه
#نهضت_ترجمه
منطق ارسطو را حنین بن اسحاق ترجمه کرد و اکنون عین ترجمه موجود است. محققانی که به زبان یونانی آشنا هستند و ترجمه حنین ابن اسحاق را با سایر ترجمههای مقایسه کردهاند مدعی شدهاند که ترجمه حنین از دقیقترین ترجمههاست.(آشنایی با علوم اسلامی-منطق،مرتضی مطهری)
و اما حنین ابن اسحاق کیست؟
در بغداد زاده شد و در شام تحصیلات مقدماتی خود را انجام داد. در جوانی به بغداد بازگشت و در محضر یوحنا ابن ماسویه، پزشک و مترجم دربار هارون الرشید و مدیر بیت الحکمه، علم آموزی میکرد. از آنجا که بسیار باهوش بود اغلب با استاد به جدل میپرداخت که زیاده روی در اینکار باعث اخراج او شد.[۱]
سپس به یادگیری زبان یونانی پرداخت و به بصره نزد زبانشناس مشهور خلیل ابن احمد رفت.[۲]
در ۲۱۱ ق به بغداد بازگشت و به خدمت جبرئیل بن بختیشوع طبیب مأمون درآمد. به سفارش جبرئیل و یوحنا بن ماسویه، کتابهای جالینوس از جمله «اصناف الحمیات» و «کتاب فی القوی الطبیعة» را از یونانی به عربی ترجمه کرد.
در بغداد همزمان اقدام به مطالعه کتب پزشکی نموده و در علم طب متخصص شد.[۳]
سپس در دربار متوکل پزشکان مخصوص وی شده و به ریاست گروه اطبای بغداد منصوب شود.
بدستور متوکل گروهی برای ترجمه تشکیل شد و حنین به ریاست آن منصوب گردید و مترجمانی چون اصطفن بن بسیل و موسی بن خالد در این گروه همکاری داشتند.
کار ترجمه
حنین عضو دارالحکمه بغداد بود که مرکز ترجمه آثار علمی جهان بود. وی مهمترین مترجم نهضت ترجمه محسوب میشود که روش جدید مختص به خود داشته در اغلب ترجمهها توضیحات اضافه میکرده تا خواننده را بهتر متوجه موضوع کند.[۴]
او از کشورهای یونانیزبان دیدار کرد و دستنوشتهها را گرد آورد و در دورهٔ مأمون، سرپرستیِ آماده ساختن ترجمهها را بر عهده داشت.
حنین بن اسحاق مسیحی بود، واقعیتی که گواه آسانگیریِ در خور توجه دورهٔ خلفای عباسی است.[۵]
صفدی نقل کردهاست، که مأمون در مقابل هر ترجمهای که حنین انجام میداد، به مقدار وزن آن طلا پرداخت میکرد.[۶]
قاضی صاعد اندلسی میگوید: ترجمههای خوب و گرانسنگ حنین سبب شد تا بسیاری از مسائل و مشکلات کتابهای بقراط و جالینوس برای ما روشن گردد[۷]
ابن خلکان مینویسد: اگر ترجمههای حنین نبود بسیاری از علوم یونانی در منطقه خود مهجور مانده به دست ما نمیرسیدند[۸]
حتما عزیزان مطالعهای پیرامون ورود فلسفه و منطق به اسلام بخصوص در زمان بنی عباس و بخصوص در زمان مامون داشته باشید تا ببینید چگونه این عناوین در جهان اسلام رشد کرده است؟
منابع
۱. عیون الأنباء فی طبقات الأطباء نویسنده: ابن أبی أصیبعة جلد: 1 صفحه: 257.
۲. الاعلام للزرکلی نویسنده: الزرکلی، خیر الدین جلد: ۲ صفحه: ۲۸۷.
۳.عیون الأنباء فی طبقات الأطباء نویسنده: ابن أبی أصیبعة جلد: ۱ ص ۲۶۲.
۴. مجله تاریخ علم- پاییز و زمستان 1384 شماره 4 نویسنده :سید احمد هاشمی.
۵.تاریخ تمدن، هنری لوکاس، ترجمه ع. آذرنگ، جلد اول، فصل هیجدهم، صفحه 361
۶. الوافی بالوفیات نویسنده: الصفدی ج۱۳ ص۱۳۱.
۷. بنصاعد اندلسی، صاعد بن احمد، التعریف بطبقات الامم، ص۱۹۲.
۸.وفیات الأعیان نویسنده: ابن خلکان ج۲ص۲۱۷.
۹.الفهرست نویسنده: ابن الندیم جلد: 1 صفحه: 356.
۱۰. هدیة العارفین نویسنده: البابانی جلد: 1 صفحه: 339.
۱۱. حاله، عمر رضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۲۲۵.
@behareteqadat
۶ اردیبهشت ۱۴۰۲