#تفسیر_آیات_دعایی #قرآن #دعا
#رمضان_ماه_قرآن_و_نیایش
#پست_۵
رَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً ۚ إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ
[راسخین در علم می گویند:] پروردگارا! دل هایمان را پس از آنکه هدایتمان فرمودی منحرف مکن، و از سوی خود رحمتی برما ببخش؛ زیرا تو بسیار بخشنده ای.(آلعمران/۸)
#راسخين در علم در مقام #دعا گويند:
رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا: پروردگارا، دلهاى ما را به واگذاشتن از دين حق بسوى پيروى باطل مايل مساز
بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنا: بعد از آنكه هدايت فرمودى ما را به ارشاد و تكميل عقل و حواس و ارسال رسل و انزال كتب.
#توضیح: چون در #قرآن مجيد لفظ «ازاغه» وارد شده، بعضى موارد آن #محكم و بعضى #متشابه باشد و بنابر حديث سابق، بايد متشابه را به محكم رد كرد. و «سيد رضى» در تفسير خود نيز همين قسمت را بيان فرمايد كه: اين آيه از متشابهات است، زيرا به #ظاهر_آیه لازم آيد خداى تعالى گمراه و منحرف سازد بندگان را از ايمان، و حال آنكه به دلائل محكمه متقنه ثابت شده تنزّه ذات سبحانى از آن؛ زيرا قبيح و نقض غرض، و صدور آن از خداى تعالى #محال است. و نيز چگونه منحرف سازد و حال آنكه ارشاد و دعوت و امر به ايمان و نهى از كفر و ضلالت فرموده. پس واجب آيد به حكم عقل كه ما را گمراه ننمايد از آنچه امر فرموده. بنابراين معنى آيه شريفه را از آيه ديگر اقتباس كنيم، چنانچه فرمايد: فَلَمَّا زاغُوا أَزاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ، صحت كلام منوط است به اينكه #زيغ_اول، غير دوم باشد و الا لغو و بىفايده خواهد بود. پس اول منسوب به #قوم، و دوم منسوب به #خدا و بايد فعلى باشد مناسب هر يك. اما نسبت به قوم، ميل كردن است از ايمان به كفر و از حق به باطل به #سوء_اختيار خود. اما نسبت به خداى تعالى، ميل دادن است بر سبيل #جزاء. و شك نيست كه اول، ناشايسته و #معصيت؛ و دوم، شايسته و #عقوبت باشد.
#تبصره: بعد از تحقق اين توضیح یا مقدمه، آيه شريفه به يكى از وجوه تفسير شود:
1- ثابت بدار ما را به الطاف خود و زياد فرما ما را از عصمت و توفيق خود، تا منحرف نشويم از حق بعد از آنكه هدايت فرمودى ما را، تا آنكه باشيم ما از منحرف شدگان.
2- پروردگارا بعد از آنكه ما را به الطاف خود هدايت فرمودى به ايمان، و به مدد و توفيق و تسهيل سبيل و بيان و نصب ادلّه و ازاحه علت، ما را بر دين حق و صراط قويم مستقيم گردانيدى، آن را از ما سلب مفرما تا از نهج حق منحرف نشويم و به جهت دوام الطافى كه قلوب ما مستقيم است، از نهج حق به باطل ميل نكنيم.
3- ابو الحسن قاضى القضاة گويد: هر كه سؤال نمايد از پروردگار و بجا نياورد به اوامرى را، البته دلالت ندارد مسئلت او بر صدور آن فعل از حق تعالى؛ پس معنى آيه آنكه: شديد مفرما محنت تكليف را كه مؤدى شود به انحراف قلوب ما، بعد از هدايت.
4- مراد آنكه پروردگارا #منحرف_مساز قلوب ما را از ثواب و رحمت خود كه به ايمان و شرح صدر حاصل گردد، به ضدّ آن از عقاب و نقمت كه به سبب كفر و ضيق صدر استحقاق يابد.
تتمه: چون #طبع انسانى مايل به #شهوات و لذات است و غالبا #طاعت و عبادت حق، ناملايم طبع باشد و نفس امّاره و شياطين انسى و جنى وسوسه نمايند، و ممكن است شخص را بتدريج از هدايت و صراط مستقيم منحرف سازند، بنابراين لازم است استمداد از حضرت احديّت در ثبات و استقامت و حفظ از ضلالت و غوايت.
«عياشى» از #حضرت_صادق عليه السّلام روايت نموده فرمود: #زياد كنيد #گفتن رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنا (الخ) را، و مأمون نشويد از زيغ و ميل قلب به باطل( تفسير عيّاشى، ج1، ص 164، ح 9 _و نیز_ تفسير صافى، ج1، ص 320).
وَ هَبْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً: و بخشش فرما ما را از جانب خود، لطفى كه به واسطه آن مرتبه زلفى و درجه عليا را نزد تو حاصل نموده، به رستگارى و نيكبختى خوشوقت گرديم و توفيقى بر #ثبات و #استقامت_در_دين كه محض رحمت و رحمت محض است. تا از تشكيكات و شبهات مستخلص شده بر صراط مستقيم راسخ و ثابت شويم كه به هيچوجه شائبه انحراف به آن راه نيابد، زيرا ثبات در ايمان نيست مگر به لطف و عنايت تو.
إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ: بدرستى كه ذات يگانه تو #عطاكننده_هر_درخواست مىباشد.
تفسير اثنی عشرى، ج2، ص: ۲۱_۲۳
•┈••✿🌸✿••┈•
@moeze1
•┈••✿🌸✿••┈•