مرتضی خان نی داوود
#تبارشناسی
#رجال_یهودی در ایران
✍محمدمهدی شیرمحمدی
#مرتضی_خان_نی_داوود (م 1279 ه: ش تهران) در خانوادهای یهودی زاده شد.
مرتضی در مدرسه آلیانس، اولین مدرسه انجمن آلیانس جهانی اسرائیلی در ایران، تحصیل میکرد که در سال ۱۲۷۹ در تهران تأسیس شد.
نام «#نیداوود» حاصل قانون ثبت احوال و صدور شناسنامه بود که بر اساس آن هر ایرانی باید یک نام خانوادگی میداشت. پدر مرتضی، «بالاخان» با درویشخان که معلم مرتضی هم بود، صحبت کرد و درویشخان به وی گفت که بایستی نیداوود، نام یکی از آوازهای ایرانی را برای نام خانوادگی خود برگزیند، چرا که به زمینه یهودی آنها مربوط میشد. نیداوود از ترکیب نی و داوود ساخته میشود و بنابراین به معنی نی حضرت داوود است.
«بالاخان» نوازنده تنبک بود. او هریک از فرزندانش را به آموختن موسیقی با یکی از آلات آن، تشویق می کرد؛ مرتضی و برادرش، سلیمان، تار را برگزیدند. دیگر برادر آنها، موسی، ابتدا کمانچه و بعد ویولن را انتخاب کرد.
مرتضی در 7 سالگی نزد «میرزا حسینقلی» موسیقی را آغاز کرد و پس از درگذشت او، نزد «درویش خان» از بهترین شاگردان میرزا حسینقلی آن را ادامه داد. با فوت درویش خان، در 20 سالگی از وزارت فرهنگ، برای تاسیس مدرسه موسیقی مجوز گرفت و نام آن را «مدرسه درویش» گذارد. از مدرسه او قمرالملوک وزیری، ارسلان درگاهی و ملوک ضرابی، پا به عرصه موسیقی گذاشتند.
مرتضی خان، سال 1319 ه.ش. با گشایش رادیو ایران، به این سازمان پیوست و 10 سال در آن فعالیت مستمر داشت و در برنامه های موسیقی رادیو با هنرمندانی چون هجوی، علی اکبر شهنازی، ابوالحسن صبا، حبیب سماعی همراه بود و روی اشعار ملک الشعرای بهار، رهی معیری و پژمان بختیاری، برای خوانندگانی چون قمر الملوک، ملوک ضرابی، ابوالحسن بنان، ادیب خونساری، روح انگیز و جواد بدیع زاده، تصنیف می ساخت و گاه همراه با آنان تار می نواخت.
در سال 1350 ه.ش وزارت فرهنگ از او دعوت کرد تا از ردیف های موسیقی ایرانی، دستگاهها و گوشه ها به صورت نوار نمونه هایی ضبط کند. وی ردیف های موسیقی را در 297 نوار ضبط نمود. ابتدا دستگاه و ردیف را معرفی و سپس آنرا می نواخت. تهیه این دایره المعارف، یکسال و نیم به طول انجامید. از آثار او مرغ سحر، ماه من، مرغ حق و آتش دل، است. از دیگر ساخته های او پیش درآمد اصفهان است که آن را مرتضی حنانه، بازسازی و برای سریال «هزار دستان» اثر علی حاتمی اجرا کرده است.
کاسبی مرتضی نی داوود، فروشندگی بود و در خیابان فردوسی تهران، مغازه الکتریکی داشت.
مرتضی خان سال 1314 با «محترم آفاری» ازدواج کرد و ثمره آن دو دختر و یک پسر، بود. وی 9 مرداد 1369 در سانفرانسیسکو، درگذشت.
┈••✾🔹✾••┈•
✍ باغ اندیشه
https://eitaa.com/mohammadmahdishirmohammadi
•┈••✾🔹✾••┈•
ملا مراد آقالر
احیاگر حلقه یهودیان مشهد
✍محمدمهدی شیرمحمدی
#تبارشناسی
#رجال_یهودی در ایران
هاروا ملا «مردخای آقالر» (م 1850 مشهد) فرزند آرفائل. مشهور به ملامراد، 11سال پس از واقعه اله داد، به دنیا آمد.
اجداد او در اواسطه قرن هفدهم، از اسپانیا به ایران و کاشان کوچ کردند. در زمان نادرشاه افشار و تبدیل مشهد به پایتخت، آنان نیز در مشهد مقیم شدند. پدر او (آرفائل؛ از القاب یهودیان اسپانیایی الاصل کاشان) تاجر بود و پسرش مردخای را به مکتب خانه اسلامی فرستاد اما همانند دیگر یهودیان، او را در خانه با زبان عبری و تورات آشنا می ساخت و ملا مراد آقالر، همزمان با تحصیلات اسلامی، از جوانی، با یادگیری تلمود بابلی، توانست به مرجعیت کلیمیان دست یابد و به احیای دینی کلیمیان در مشهد بپردازد.
او ابتدا نیاش های هفتگی را از عبری به فارسی برگرداند تا یهودیانی که فرصت و امکان آموختن عبری را نداشتند، بتوانند با آئین خود ارتباط برقرار کنند. همچنین کارش را برای ترجمه مزامیر داود و دیگر متون آئینی، ادامه داد و ترجمه های خود را برای یهودیان دیگر شهرها مانند تهران، شیراز، اصفهان و حتی مشهدی های مقیم فلسطین نیز می فرستاد.
او همچنین در شرایط فقدان امکانات آموزشی برای یهودیان، تاکید می کرد که خانواده های کلیمی باید همزمان با فرستادن کودکان خود به مکتب خانه مسلمانان، برای آموزش آئین یهود به نسل بعد، همت کنند. آنها را تشویق می کرد که بعد از ظهر هر شبات (شنبه) در خانه های خود جلسات دیبره (آموزش) تورات برگزار کنند و دین یهود را به فرزندانشان بیاموزند.
با پیگیری های او، خانه های یهودیان به هم متصل شد و به ویژه آنان که خانه بزرگتری داشتند، به تأسیس «کنیسای خانگی» پرداختند تا بتوانند هر چه زودتر از «گئولا» (دوران عسرت) خارج شوند.
او برای حفظ یکپارچگی جامعه کلیمیان در مشهد، حداقل رعایت سه اصل را بین آنان تکلیف کرد؛ «منع ازدواج با خارج از دین»، «کفن و دفن یهودیان در قبرستان خودشان»، «انجام بریت میلا (ختنه) پسران در هشتمین روز تولد.»
ملا مراد، تاجر پوست، پارچه و ابریشم بود و ثروت خوبی هم بههم زد و توانست کنیسای بزرگی در مشهد بنا کند.
وی در 77 سالگی (سال 1927 م) مدیریت کنیسا و دفتر تجاری خود را در مشهد به پسر بزرگش هاراو «رافائل آقالر» (ملا رفیع) سپرد و از راه هندوستان که مستعمره انگلیسیها بود، به فلسطین رفت.
او در آستانه تأسیس رژیم اسرائیل، از تشکیل دهندگان «جامعه یهودیان مشهدی و ایرانی» در فلسطین بود. ملا مردخای آقالر، در 86 سالگی (1936 م) درگذشت. هم اکنون «هاراو مردخای آقالر» نبیره او در «بن براق» (بنی پراک) فلسطین حاخام است.
┈••✾🔹✾••┈•
✍ باغ اندیشه
https://eitaa.com/mohammadmahdishirmohammadi
•┈••✾🔹✾••┈•
داود آلیانس
پادشاه نساجی انگلستان
✍محمدمهدی شیرمحمدی
#تبارشناسی
#رجال_یهودی در ایران
#داود_آلیانس (م: 1311 ه.ش. محله درب زنجیر کاشان) پدرش الیاهو آلیانس، رنگرز الیاف پشم و کتان بود.
او ابتدا در مدرسه آقا یقوتییل تحصیل کرد. در 13 سالگی جهت کسب درآمد و ادامه تحصیل، راهی تهران شد. تا اواخر 1328 ه.ش در حجره ای در بازار تهران (کاروانسرا امیر) نزد الیاهو ستاره، از تجار پارچه شاگردی کرد.
پس از جنگ جهانی دوم و در سال 1950 م به منچستر انگلیس رفت. با وجود آنکه به زبان انگلیسی آشنایی کمی داشت به ارسال، نمونه پارچه به ایران پرداخت و با ارتباطی که با بازار ایران داشت، توانست بازار ایران را به کانون هدف تجاری خود تبدیل کند.
او پس از مدتی دریک کارخانه حوله بافی مشغول کار شد و چون صاحب کارخانه پیر بود، مدیر این کارخانه شد. اندکی بعد آن را اجاره کرد و سپس کارخانه را خرید و با ارسال کالا به ایران و دیگر کشورها، یک شرکت بزرگ سفارش کالا با نام N.BROWN تأسیس کرد. مدتی بعد شرکت «کوتز ویلا» را بنیان گذاشت.
آلیانس قبل از پایان قرن بیستم، بیش از 75 هزار کارگر و کارمند را در صدها کارخانه در بیش از 60 کشور جهان، استخدام خود در آورد. او فعالیت خود را از تولید، سفارش و ارسال کالا به بیمه، بانکداری، مهندسی و... توسعه داد و با خرید کارخانجات در آستانه ورشکستگی، و احیای آنها «پادشاه نساجی انگلستان» نامیده شد. در دهه 1980 م هنگامی که اعتصابات کارگری بر سراسر انگلستان حاکم بود، در کارخانه های او اعتصابی صورت نگرفت.
آلیانس از دهه 1970 به عنوان یک سیاستمدار لیبرال دمکرات هم مشهور شد و در سال 1980 م به دلیل خدمات خود به صنعت پارچه بافی انگلیس، از ملکه لقب «سر» عالی ترین رتبه بریتانیا را گرفت.
وی همچنین در سال 2004 با کسب لقب «لرد» از سوی حزب لیبرال دمکرات، به مجلس اعیان راه یافت. او اولین ایرانی بود که به عضویت مجلس لردهای انگلیس پذیرفته شده است. وی در اولین سخنرانی خود در مجلس لردها، خود را نمونه مهاجری توصیف کرد که در سال 1950 فقط با 14 پوند در جیب، وارد این کشور شد و تا آن زمان فقط میلیاردها پوند، به وزارت دارایی مالیات داده است. آلیانس، هرگز حاضر نبود کاری را به کسی محول کند که خود یا فرزندش از انجام آن ناتوان باشند. او به جای ثروت اندوزی، همواره با شتاب در جهت توسعه فعالیت شبکه اقتصادی خود می پرداخت.
داود آلیانس اوایل 1960 م با دختر دایی خود «آلما ژوزفی» ازدواج کرد. اما 7 سال بعد از او جدا شد و در سال 1987 دوباره با دختری از خانواده ثروتمند «ساسون» به نام «هما ساسون» ازدواج کرد. ماحصل این پیوند، یک پسر بود که البته این ازدواج هم با شکست روبرو شد.
لرد داود آلیانس در دولت سید محمد خاتمی و در دهه 1380 ه.ش به تجدید بنای زیارتگاه «موشه هلوی» در کاشان پرداخت و با 50 هزار دلار به انجمن کلیمیان تهران داد تا با نظارت «آقاجان شادی» بنای مناسبی برای خدمت رسانی به زائران کلیمی این زیارتگاه فراهم شود.
نام آلیانس به عنوان فعال در مشارکت انسان دوستانه برای بازسازی شهر زلزله زده «بم» نیز ذکر شده است. او از چند دانشگاه، دکترای افتخاری دارد و به جهت خدمات خود به صنایع بریتانیا، در سال 1984 م لقب CBE (فرماندهی در نظام بریتانیا) و در سال 1989 لقب شوالیه (Knight Hood) و سرانجام در سال 2004 لقب لرد آلیانس منچستر (Lord Alliance of Manchester) گرفت.
آلیانس، در دوران بازنشستگی، کماکان مشاور فعالیت اقتصادی بود و پسر جوانش، کار او را ادامه می دهد.
داود آلیانس، در اواسطه 2015 .م زندگینامه خود را در قالب کتابی به نام «A BAZAAR LIFE» منتشر کرد و پس از مدتی ترجمه فارسی آن را هم با نام «بچه کاشی» زیر چاپ برد.
┈••✾🔹✾••┈•
✍ باغ اندیشه
https://eitaa.com/mohammadmahdishirmohammadi
•┈••✾🔹✾••┈•
کتیبه
آرامگاه موشه هلوی
که با سرمایه #داود_آلیانس و همت #آقاجان_شادی و شهرداری کاشان تجدید بنا شده است.
#تبارشناسی
#رجال_یهودی در ایران
•┈••✾🔹✾••┈•
✍ باغ اندیشه
محمدمهدی شیرمحمدی
https://eitaa.com/mohammadmahdishirmohammadi
•┈••✾🔹✾••┈•
از چپ:
لرد دیوید آلیانس یا داود کاشی
هما ساسون، همسر آلیانس
مارگارت تاچر، نخست وزیر اسبق انگلیس
#تبارشناسی
#رجال_یهودی در ایران
پستهای بعدی را هم بخوانید
•┈••✾🔹✾••┈•
✍ باغ اندیشه
محمدمهدی شیرمحمدی
https://eitaa.com/mohammadmahdishirmohammadi
•┈••✾🔹✾••┈•
#موسی_کرمانیان
از رهبران صهیونیست در ایران
#تبارشناسی
#رجال_یهودی در ایران
پستهای بعدی را هم بخوانید
•┈••✾🔹✾••┈•
✍ باغ اندیشه
محمدمهدی شیرمحمدی
https://eitaa.com/mohammadmahdishirmohammadi
#موسی_کرمانیان
بنیانگذار انجمن یهودیان ایرانی آمریکا
#تبارشناسی
#رجال_یهودی در ایران
پستهای بعدی را هم بخوانید
•┈••✾🔹✾••┈•
✍ باغ اندیشه
محمدمهدی شیرمحمدی
https://eitaa.com/mohammadmahdishirmohammadi
#موسی_کرمانیان
نفر دوم از سمت راست
در پنجمین کنگره جهانی یهود
بروکسل 1966 میلادی
#تبارشناسی
#رجال_یهودی در ایران
پستهای بعدی را هم بخوانید
•┈••✾🔹✾••┈•
✍ باغ اندیشه
محمدمهدی شیرمحمدی
https://eitaa.com/mohammadmahdishirmohammadi
#موسی_کرمانیان
و همسرش #عزیزه_حاخامی
#تبارشناسی
#رجال_یهودی در ایران
پستهای بعدی را هم بخوانید
•┈••✾🔹✾••┈•
✍ باغ اندیشه
محمدمهدی شیرمحمدی
https://eitaa.com/mohammadmahdishirmohammadi
•┈••✾🔹✾••┈•
باغ اندیشه-محمدمهدی شیرمحمدی
#موسی_کرمانیان بنیانگذار انجمن یهودیان ایرانی آمریکا #تبارشناسی #رجال_یهودی در ایران پستهای بعدی ر
#موسی_کرمانیان
از رهبران صهیونیست در ایران
✍ محمدمهدی شیرمحمدی
#تبارشناسی
#رجال_یهودی در ایران
موسی کرمانیان (م: 1301 ه.ش محله عودلاجان تهران) فرزند شموئیل و شاه جهان. در مدرسه آلیانس و سپس دبیرستان ایرانشهر، تحصیل کرد و سپس از دانشگاه تهران، لیسانس علوم سیاسی گرفت. در بحبوبه جنگ جهانی دوم، پدرش بر اثر تیفوس درگذشت. این بیماری با مهجرت یهودیان لهستانی در تهران، شیوع یافته بود. پس از آن، موسی به عنوان فرزند ارشد، تأمین معاش مادر و 9 خواهر و برادر کوچکتر را عهده دار شد و با کمک دائی خود به شغل آزاد، از جمله مقاطعه کاری و بعد واردات لوازم کشاورزی مشغول شد و درآمد خوبی کسب کرد و در سال 1327 ه.ش با «عزیزه حاخامی» ازدواج کرد که ماحصل آن یک دختر و دو پسر بود. پسرش «سام کرمانیان» راه پدر را در تجارات، دنبال نموده و رئیس کل فدراسیون یهودیان ایرانی و عضو چند کمیته فدراسیون یهودیان آمریکایی در لس آنجلس است.
کرمانیان، فعالیت فرهنگی و اجتماعی را از جوانی آغاز کرد و بنیانگذار «باشگاه برادران» بود که جلسات آن در سالن دبیرستان کوروش در خیابان شیخ هادی، کوچه هاتف برگزار می گردید. او مطالبی برای مجله (ایسرائل) به سردبیری دکتر «رحیم کهن» می نوشت و چندی بعد مجله «عالم یهود» را بنا نهاد و خود سردبیر آن شد. بعد از حادثه تیراندازی «میر فخرائی» به محمدرضا شاه (11 بهمن 1327) که کلیه سازمانها و احزاب منحل شدند، باشگاه برادران نیز منحل شد. کرمانیان، پس از چندسال، با همکاری «منوچهر امیدوار»، «کانون کوروش کبیر» را برای فعالیت فرهنگی جوانان کلیمی تأسیس کرد. در پوشش این کانون، بعدها، نهادهای دیگری هم در تهران و دیگر شهرهای ایران برای سازماندهی یهویان تشکیل شد. او برای توسعه شبکه سازی به کلیه شهرها و دهات یهودی نشین ایران سفر کرد و سلسله مقالات «یهودیان ایران» را در نشریه های کلیمیان نوشت. وی در کنار میرزا «موسی خان طوب»، دکتر «آقاجان طوب»، «نجات اله رعنان»، دکتر «حبیب لوی»، حاج «حبیب القانیان»، «ابراهیم موره»، «یوسف کهن»، «سلیمان حییم»، حاخام «یدیدیا شوفط»، «جمشید کشفی»، به عنوان یکی از رهبران جوان کلیمیان ایران، با جوامع یهودیان جهان مرتبط شد. وی با یهودیان کشورهای عربی، به ویژه یهودیان عراقی ارتباط وثیقی داشت. دو دوره، در سالهای 1340 تا 1350 عضو فعال انجمن کلیمیان تهران بود و به عنوان سفیر و نماینده کلیمیان ایران در کنگره های جهانی یهودیان شرکت می جست و به عنوان یکی از اعضای اصلی هیئت اجرائی کنگره جهانی یهود انتخاب شد.
کرمانیان، نقش مهمی از تقویت رژیم اسرائیل و انتقال سرمایه های اقتصادی و فرهنگی ایران به این رژیم داشت و این نقش حتی از چشم ساواک هم دور نبود. او همراه با دیگر رهبران و سرمایهداران یهودی، امکانات خود را در خدمت مطامع سران رژیم صهیونیستی قرار میدادند. ساواک در سندی درباره آنها می نویسد: «در حدود تاریخ ۳۶/۱۰/۱۸ عدهای از سرمایهداران یهود[ایران] تبعۀ اسرائیل در ایران [...] کلیه وجوه نقدی خود را پس از تبدیل به دلار به بانکهای آمریکا منتقل کردهاند.»
ساواک در گزارش دیگری او و دوستانش را «عامل دولت اسرائیل» یاد می کند: «دولت اسرائیل فعالیت دامنهداری را برای انتقال سرمایه ایرانیان یهودی به این کشور آغاز کرده است. عوامل دولت اسرائیل در ایران [در این ارتباط] افراد ذیل هستند: ۱- صیون القانیان، تاجر معروف. ۲- داود القانیان، تاجر معروف. ۳- موسی کرمانیان، رئیس آژانس یهود.* ۴- رفائیل شادی، مدیر بیمه ایران.» بنگاههای اسرائیلی نیز در این راستا نقش اساسی ایفا میکردند:«اکثر فعالیتهای سرمایهگذاری ایرانیان یهودی توسط بنگاههای اسرائیلی زیر انجام میگیرد: ۱- بنگاه انوسترز در اورشلیم.[...] ۲- بنگاه ایریس در تلآویو. ۳- بنگاه امین در تلآویو.» (احمدی، عبدالرحمان: ساواک و دستگاه اطلاعاتی اسرائیل. تهران. مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی؛ صص ۵۴ تا ۵۸)
کرمانیان قبل از انقلاب اسلامی به اروپا رفت و با همسرش، در سال 1980 به فرزندانشان که در آمریکا مقیم بودند، ملحق و در «لس آنجلس» مقیم شد و برای تسهیل مهاجرت ایرانیان یهودی، در گرفتن ویزا و اقامت در امریکا، با همکاری شخصیت های سرشناس ایرانیان یهودی در لس آنجلس و نیویورک، انجمنی ترتیب داد و به نمایندگی از این انجمن، در کاخ سفید با معاون رئیس جمهور وقت (جیمی کارتر) و دیگر مقامات این کشور، تسهیلاتی درباره ویزا و سکونت ایرانیان یهودی را فراهم کرد. بنابراین او نخستین کسی بود که یک سازمان متشکل برای ایرانیان یهودی تشکیل داد. اما همان سال سال 1980 و در 58 سالگی بر اثر عارضه قلبی درگذشت و به وصیت خود، در فلسطین دفن شد. او در نظر داشت خاطرات و اسناد خود را در قالب کتابی بانام «از سر چال تا لس آنجلس» به زیر چاپ ببرد، که ناکام ماند.
•┈••✾🔹✾••┈•
✍ باغ اندیشه
https://eitaa.com/mohammadmahdishirmohammadi
•┈••✾🔹✾••┈•
#سام_کرمانیان
فرزند #موسی_کرمانیان
و #عزیزه_حاخامی
وی پس از پدرش از رهبران انجمن یهودیان ایرانی آمریکا است.
سام، از مدافعان برخوردهای سخت رژیم صهیونیستی با ایران است و برای پیگیری این هدف، سفرهایی به تلآویو و مصاحبههای متعددی هم دارد که در اینترنت قابل دسترسی است.
#تبارشناسی
#رجال_یهودی در ایران
پستهای بعدی را هم بخوانید
•┈••✾🔹✾••┈•
✍ باغ اندیشه
محمدمهدی شیرمحمدی
https://eitaa.com/mohammadmahdishirmohammadi
•┈••✾🔹✾••┈•