«پدافند» از ترکیب دو واژهٔ «پد» و «آفند» ساخته شدهاست. پد یا همان پاد پیشوندی است که از «پَتی» ایرانی باستان و «پاد» فارسی میانه در معنای ضد بهجا ماندهاست. در «پادزهر» نیز، که از واژههای فارسی میانهٔ زرتشتی است، به همین معنی است. پیشوند پاد بهصورت مرده در واژههایی مانند پاداش و پاسخ دیده میشود.
آفند هم در معنای جنگ و پیکار و دشمنی در اشعار شاعرانی چون #فردوسی آمدهاست:
دلیر و جهانسوز و پرخاشخر
ندارد جز آفند کار دگر
بنابراین، پدافند بهمعنی ضدجنگ است. فرهنگستان سوم این واژه را، که از ساختههای انجمن فرهنگ ارتش است، در واژههای حوزهٔ نظامی حفظ کرده است. برخی از ترکیبهای مصوب این واژه عبارتاند از:
پدافندغیرعامل: passive defense
پدافند زیستی: biological defense
رایاپدافند: cyber defense
پدافند پرتوی: radiological defense
گروه واژه گزینی فرهنگستان
#غلط_ننویسیم
👳 @mollanasreddin 👳
❤️ نکاتِستان
🟧 «اِسفالت»
یا
«آسفالت»؟
🟪 آسفالت واژهای فرانسوی (asphalte) است که حرف اول آن با (a) شروع میشود.
بنا بر این، آسفالت درست است؛ نه اِسفالت (با کسرۀ الف):
⛔ خیابان ما را اِسفالت کردند. (نادرست)
✅ خیابان ما را آسفالت کردند. (درست)
#غلط_ننویسیم
👳 @mollanasreddin 👳
چند کلمهی (تقریبا) همآوا اما با املاهای متفاوت.✨
🔮|× عرض: پهنا، بیان کردن
🔮|× ارض: زمین، قلمرو
🔮|× ارز: پول، ارزش
☘|× افراط: زیادهروی در کاری
☘|× تفریط: کوتاهی در کاری، تلف کردن مال
🔥|× سرا: خانه، کاشانه، کوشک
🔥|× ثری: تراب، خاک، زمین، طین
#غلط_ننویسیم
👳 @mollanasreddin 👳
❤️ یک
نکتهٔ ویرایشی
🟧«یا ابن امیر المؤمنین»
یا
«یا بن امیر المؤمنین»؟
✅ در رسم الخط زبان عربی هر گاه کلمهٔ «اِبْن»، به معنای «پسر»، پس از حرف ندای «یا»، به معنای «اِی»، قرار بگیرد، همزهٔ «اِبْن» حذف میشود:
⛔️ یا "ابن" امیر المؤمنین
✅ یا "بن" امیر المؤمنین
🍊 هنگام خطاب به امام حسن و امام حسین -علیهما السلام- که پسران حضرت امیر المؤمنین -علیه السلام- هستند، «یا بن امیرالمؤمنین» میگفتند و میگویند؛ یعنی «ای پسر امیر المؤمنین».
noshamim
#غلط_ننویسیم
👳 @mollanasreddin 👳
در اهمیت کوتاهنویسی👆
هر کلمه باید هدفی داشته باشد....
نوشتن خوب یعنی رساندن مفهوم بدون حاشیهروی، نه اینکه جزئیات را حذف کنیم، بلکه هر واژه را در جای درست خودش به کار ببریم.
✍️ چگونه در نوشتن از این اصل استفاده کنیم؟
▫️پس از نوشتن، متن را بازبینی کنید و کلماتی را که نقشی ندارند، حذف کنید.
▫️هر جمله را از نظر ضرورت واژهها بررسی کنید: آیا میتوان جمله را سادهتر و شفافتر نوشت؟
▫️جزئیات را فقط زمانی اضافه کنید که به درک بهتر متن یا ایجاد تصویر واضحتر کمک کنند، نه صرفاً برای طولانیتر شدن نوشته.
ktbsefid
#غلط_ننویسیم
👳 @mollanasreddin 👳
❤️ یک نکتهٔ
نگارشی-ویرایشی
🟧 هر گاه حرفهای «ب» و «ن» و «م» بر سر فعلهایی درآید که با حرف «الف» آغاز میشوند، حرف «الف» به حرف «ی» تبدیل میشود:
افکند👈بیفکند
افروخت👈بیفروخت
اندوخت👈بیندوخت
افزود👈بیفزود
افتاد👈نیفتاد
انداخت👈نینداخت
آزرد👈میازار
noshamim
#غلط_ننویسیم
👳 @mollanasreddin 👳
🍃 نکته ویرایشی
"هر"، "همه" و "هیچ" از صفتسازهای مبهم هستند.
کلمهای که بعد از این صفتسازها میآید اگر تکهجایی باشد، بدون فاصله یا با نیمفاصله میآید و اگر چندهجایی باشد، با یک فاصله میآید.
هرکس، هرگاه، همهکس، هیچجا، هیچکس
هر اندازه، هیچ کجا، همه کاره.
✿ بر بال اندیشه
#غلط_ننویسیم
👳 @mollanasreddin 👳
❤️ آموزش
ویرایش کارگاهی
🟧 تفاوت
«باید» و «بایست»
⛔️ متن ناویراسته
✓ مسائل کلان و راهبردی کشور "میبایست" به دور از تنش و رفتارهای سیاستزده و در فضایی آرام و منطقی، تدبیر و برنامهریزی شود.
✅ متن ویراسته
✓ مسائل کلان و راهبردی کشور "باید" به دور از تنش و رفتارهای سیاستزده و در فضایی آرام و منطقی، تدبیر و برنامهریزی شود.
🟨 نکته
این که کجا «باید» و «نباید» و کجا «بایست» و «نبایست» به کار میرود، به زمان فعل و جمله بستگی دارد.
🟣 «باید» و «نباید»
برای زمان «حال»
و
«بایست» و «نبایست»
برای زمان «گذشته»
به کار میروند.
#غلط_ننویسیم
👳 @mollanasreddin 👳
🔶کلمات و معادلهای فرهنگستان زبان فارسی
🔻کلمه 🔻معادل
کادر (cadre) پایوران (گروهی متشکل از افراد متخصص در یک زمینه)
واکمن (Walkman) پخش همراه
فلش تانک (flash tank) آبشویه
تیزر (teaser) آگهی تلویزیونی
مگنت (magnet) آهنربا
سوپراستار (superstar) اَبَرستاره
اولتیماتوم (ultimatum) اتمامِ حجت
هیتر (heater) اجاقک
اسپری (spray) افشانه
فیبر (fiber) الیاف
#غلط_ننویسیم
👳 @mollanasreddin 👳
🔶کلمات و معادلهای فرهنگستان زبان فارسی
🔻کلمه 🔻معادل
پوینت (point)
امتیاز
گلایدر (glider)
بادپَر
کانتینر (container)
بارگُنج
بورس (bourse)
بهابازار
کابل (cable)
بافه
توستر (toaster)
برشتهکن
چیپس (chips)
برگک
#غلط_ننویسیم
👳 @mollanasreddin 👳
❤️ چگونه
جذاب بنویسیم؟
🟨 استفاده از
«کلمات هموزن»
🟣 مطلبی (نظم یا نثر) که دارای وزن و ریتم و آهنگ باشد، با کیفیت بهتری در ذهن مینشیند و با کمیت بیشتری در حافظه میماند و روانتر نیز خوانده و بیشتر به کار گرفته میشود.
در نتیجه، نوشته را جذاب و خواننده را جذب میکند.
🍊 همان گونه که میبینیم اشعار حافظ و سعدی، به دلیل برخورداری از وزن و ریتم و آهنگ، بهتر در ذهنها نشسته و بیشتر به حافظهها سپرده شده است تا عبارات و جملات و مطالبی که فقط نثر هستند و دارای وزن و ریتم و آهنگ هم نیستند.
☘ به چند نمونهٔ استفاده از «کلمات هموزن» یا «عبارات وزندار» بنگریم:
✓ ۰۱ زیان «کمخوانی» کمتر از «کمخونی» نیست.
✓ ۰۲ فلج «اذهان» بدتر از فلج «اطفال» است.
✓ ۰۳ با کسی باش که تو را «بیاراید» و «بخنداند»؛ نه «بیازارد» و «برنجاند».
✓ ۰۴ از پاریز تا پاریس
(عنوان کتابی از محمدابراهیم باستانی پاریزی که سفرنامه است.)
✓ ۰۵ قبض آب و برق و تلفن
(به جای قبض تلفن و برق و آب)
✓ ۰۶ دل و جگر و قلوه
(به جای قلوه و جگر و دل)
noshamim
#غلط_ننویسیم
👳 @mollanasreddin 👳
❤️ آموزش
نویسندگی و ویراستاری
🟦 در نگارش فارسی، اصل بر استفاده از واژههای فارسی اصیل و مأنوس است.
بنا بر این، اگر واژهای اصالتاً فارسی اما نامأنوس باشد و پسند عرف و ذائقهٔ فارسیزبانان نباشد، در نویسندگی و ویراستاری از آن استفاده نمیکنیم.
مثلاً واژهٔ اصیل فارسی «آخشیج» برابر واژههای عربیِ «مخالف، ضد، نقیض» است؛ ولی چون نامأنوس و با عرف و ذائقهٔ فارسیزبانان ناسازگار است، آن را در نگارش و ویرایش به کار نمیبریم و از همان برابرهای عربی آن استفاده میکنیم.
🟣 اینک به چند واژهٔ جایگزین فارسی برای واژههای غیر فارسی بنگریم:
زوال 👈 فروپاشی
سابقه 👈 پیشینه
راسخ 👈 استوار
سایرین 👈 دیگران
ضمیمه 👈 پیوست
عدیده 👈 پرشمار
صدمه 👈 آسیب
تیراژ 👈 شمارگان
فاکس 👈 دورنگار
اس ام اس👈 پیامک
noshamim
#غلط_ننویسیم
👳 @mollanasreddin 👳