🎇🎇🌿🌹🌿🎇🎇
💠 نهج البلاغه #خطبه سوم (شقشقیه)# جلسه (۲۶) #تحلیلی از دوران خلافت خلفاء
🔶 مقدمه ای بر این خطبه :
اولین چیزی که در اینجا جلب نظر می کند ، نام این خطبه است .
چرا این خطبه 《 شقشقیه 》 نام گذاری شده است ؟
در گزارشی که در پایان این خطبه آمده است ، علت نام گذاری این بوده که در گرماگرم ایراد این سخنرانی ، وقتی حضرت به شدت مشغول صحبت بودند، مردی از اهل سواد ( از روستانشینان عراق) برخاست در مقابل آن حضرت و نامه ای بدست مولا دارد.
امیرالمؤمنين آن زمان خلیفه مسلمانان بودند و وظیفه خلیفه و رهبری ، رسیدگی به امور مردم است ؛ آن هم بدون کوچک ترین درنگ و بدون لحظه ای تأخیر . چون شاید لحظه ای تأخیر ، سبب ضایع شدن حقی از حقوق بندگان خدا بشود؛ لذا وقتی برمی خیزد و نامه را بدست حضرت می دهد، امیرالمؤمنین علیه السلام ، فوراً نامه را باز می کنندو شروع به مطالعه می کنند . جمعیت نشستند، منتظر اینکه سخنرانی حضرت به پایان برسد ، امام سخنرانی را قطع می کنند با اینکه این سخنرانی ، بسیار مهم بوده است که در ادامه خواهیم دید .
حضرت برای پاسخگویی به درخواست آن شخص سخنرانی خود را قطع می کنند . وقتی که قرائت نامه به پایان می رسد ، ابن عباس ، شاگرد نامدار امیرالمؤمنین ، که از شنیدن آن خطبه به وَجد آمده بود ، عرض می کند ، آقا جان ادامه بدهید و دنباله مطلب را بفرمایید . امام علیه السلام در پاسخ او می فرماید :
شِقْشِقَةٌ هَدَرَتْ ثُمَّ قَرَّتْ!
همین کلمه شقشقیه را که فرمودند ، بعداً به عنوان نام این خطبه درنظر گرفته می شود.
✳️ معنای شقشقه : گفته اند لهاة البعیر ( شتر هنگامی که در بیابان داغ و هوای گرم مدت زیادی راهپیمایی می کند و بسا سوار اورا می دَواند برای اینکه زودتر به مقصد برسد ، در اثر شدت تشنگی ، دهانش را باز می کند و زبانش را بیرون می آید ، علاوه بر زبان در قسمت انتهایی دهانش قطعه گوشتی وجود دارد که در اثر حرارت ، متورم و نمایان می شود . یک تکه گوشت سرخ و پر حرارت در انتهای دهانش که به لهاة البعیر معروف است .وقتی حضرت از این شرایط پیش آمده به شقشقه تعبیر می فرمایند یعنی تکه گوشتی که بیرون زده و آشکار شده . شخص تصور می کند قسمتی از ریه اوست و قسمتی از اَمعاء و اَحشاء اوست که بیرون آمده که معلوم است در اثر شدت فشار است . بعد که به او آب می رسانند آرام می گیرد و این حالت برطرف می شود.) امام علی علیه السلام فرمودند همین حالت برای من رخ داد . آن فشارهای گذشته که در طول بیست و چندسال تحمل کردم یک مرتبه اینگونه نمود کرد و وقتی این فرد نامه بدست من داد ، قرار گرفتم و بازگشتم به وضعیت فعلی خودم . پس ابن عباس انتظار نداشته باش آنطور ادامه بدهم . ابن عباس بسیار اظهار تأسف می کند و می گوید بر ازدست دادن هیچ موضوع و مسأله ای مثل این خطبه نیمه کاره تأسف نخوردم .علت تأسف ابن عباس به این خاطر است که این خطبه فوق العاده قَرّاء و زیباست .
متأسفانه افرادی با استناد به این خطبه خواسته اند در خود خطبه تشکیک کنند یا حتی در نهج البلاغه ؛ و علتش این است که در این خطبه شریفه امیرالمؤمنین علیه السلام ، مروری گذرا بر تاریخ ۲۵ ساله خلافت خلیفه اول ( بیش از ۲سال) و خلیفه دوم ( بیش از ۱۰ سال) و خلیفه سوم ( ۱۲ سال) داشتند. در واقع یک تحلیل سیاسی و اجتماعی .
به این خاطر که امیرالمؤمنین علیه السلام به سختی اینها را به محاکمه کشاندند ، طبیعی است که طرفداران ، علاقمندان و دوستداران آن سه خلیفه که ضمناً علی بن ابیطالب را به عنوان خلیفه چهارم قبول دارند، بخواهند تشکیک کنند و بگویند نه علی اینطور حرف نمی زند. این سخنان از علی بن ابیطالب نیست . این گونه بهانه تراشی و ایراد گرفتن کهنه و قدیمی شده . یک زمانی بحث روز بود ولی با تلاش هایی که دانشمندان شیعه و حتی برخی دانشمندان اهل سنت داشتند ثابت شده که این خطبه مربوط به امیرالمؤمنین علیه السلام است و اسناد تاریخی آن ذکر شده و مربوط به سید رضی نیست . سید رضی با اینکه ادیب و سخنوری توانا بوده ولی توانایی ارائه ی چنین چیزی را ندارد. ده ها نفر مثل سید رضی کنارهم بنشینند ، نمی توانندیک بخشی از این خطبه را تألیف نمایند. همچنین این خطبه در۲۲ سند تاریخی نقل شده است که بعضی از آنها قبل از سید رضی نقل شده است .بنابراین ساخته وپرداخته سید رضی نیست .
🔹ابن ابی الحدید معتزلی که اهل سنت است وشارح نهج البلاغه ، عین این خطبه را آورده است .
🔹محمدعبده استاد مُفتی اعظم مصر و شاگرد سید جمال الدین استاد الأزهر نیز این خطبه را در شرح نهج البلاغه اش عیناً ذکر می کند.
🔹اخیراً در کتاب فروشی های عربستان نهج البلاغه محمدعبده را گذاشتند که این خطبه درآن است .
✳️ زمان و مکان ارائه این خطبه :
زمان این خطبه با توجه به محتوای آن به نظر می آید که بعد از آن سه جنگ ( جمل و صفین و نهروان) بوده ، و چون آن سه جنگ در سالهای ۳۶ و۳۷ و ۳۸ هجری بوده ،
🎇🎇🌿🌹🌿🎇🎇
💠 نهج البلاغه #خطبه سوم (شقشقیه)# جلسه (۲۶) #تحلیلی از دوران خلافت خلفاء
🔶 مقدمه ای بر این خطبه :
اولین چیزی که در اینجا جلب نظر می کند ، نام این خطبه است .
چرا این خطبه 《 شقشقیه 》 نام گذاری شده است ؟
در گزارشی که در پایان این خطبه آمده است ، علت نام گذاری این بوده که در گرماگرم ایراد این سخنرانی ، وقتی حضرت به شدت مشغول صحبت بودند، مردی از اهل سواد ( از روستانشینان عراق) برخاست در مقابل آن حضرت و نامه ای بدست مولا دارد.
امیرالمؤمنين آن زمان خلیفه مسلمانان بودند و وظیفه خلیفه و رهبری ، رسیدگی به امور مردم است ؛ آن هم بدون کوچک ترین درنگ و بدون لحظه ای تأخیر . چون شاید لحظه ای تأخیر ، سبب ضایع شدن حقی از حقوق بندگان خدا بشود؛ لذا وقتی برمی خیزد و نامه را بدست حضرت می دهد، امیرالمؤمنین علیه السلام ، فوراً نامه را باز می کنندو شروع به مطالعه می کنند . جمعیت نشستند، منتظر اینکه سخنرانی حضرت به پایان برسد ، امام سخنرانی را قطع می کنند با اینکه این سخنرانی ، بسیار مهم بوده است که در ادامه خواهیم دید .
حضرت برای پاسخگویی به درخواست آن شخص سخنرانی خود را قطع می کنند . وقتی که قرائت نامه به پایان می رسد ، ابن عباس ، شاگرد نامدار امیرالمؤمنین ، که از شنیدن آن خطبه به وَجد آمده بود ، عرض می کند ، آقا جان ادامه بدهید و دنباله مطلب را بفرمایید . امام علیه السلام در پاسخ او می فرماید :
شِقْشِقَةٌ هَدَرَتْ ثُمَّ قَرَّتْ!
همین کلمه شقشقیه را که فرمودند ، بعداً به عنوان نام این خطبه درنظر گرفته می شود.
✳️ معنای شقشقه : گفته اند لهاة البعیر ( شتر هنگامی که در بیابان داغ و هوای گرم مدت زیادی راهپیمایی می کند و بسا سوار اورا می دَواند برای اینکه زودتر به مقصد برسد ، در اثر شدت تشنگی ، دهانش را باز می کند و زبانش را بیرون می آید ، علاوه بر زبان در قسمت انتهایی دهانش قطعه گوشتی وجود دارد که در اثر حرارت ، متورم و نمایان می شود . یک تکه گوشت سرخ و پر حرارت در انتهای دهانش که به لهاة البعیر معروف است .وقتی حضرت از این شرایط پیش آمده به شقشقه تعبیر می فرمایند یعنی تکه گوشتی که بیرون زده و آشکار شده . شخص تصور می کند قسمتی از ریه اوست و قسمتی از اَمعاء و اَحشاء اوست که بیرون آمده که معلوم است در اثر شدت فشار است . بعد که به او آب می رسانند آرام می گیرد و این حالت برطرف می شود.) امام علی علیه السلام فرمودند همین حالت برای من رخ داد . آن فشارهای گذشته که در طول بیست و چندسال تحمل کردم یک مرتبه اینگونه نمود کرد و وقتی این فرد نامه بدست من داد ، قرار گرفتم و بازگشتم به وضعیت فعلی خودم . پس ابن عباس انتظار نداشته باش آنطور ادامه بدهم . ابن عباس بسیار اظهار تأسف می کند و می گوید بر ازدست دادن هیچ موضوع و مسأله ای مثل این خطبه نیمه کاره تأسف نخوردم .علت تأسف ابن عباس به این خاطر است که این خطبه فوق العاده قَرّاء و زیباست .
متأسفانه افرادی با استناد به این خطبه خواسته اند در خود خطبه تشکیک کنند یا حتی در نهج البلاغه ؛ و علتش این است که در این خطبه شریفه امیرالمؤمنین علیه السلام ، مروری گذرا بر تاریخ ۲۵ ساله خلافت خلیفه اول ( بیش از ۲سال) و خلیفه دوم ( بیش از ۱۰ سال) و خلیفه سوم ( ۱۲ سال) داشتند. در واقع یک تحلیل سیاسی و اجتماعی .
به این خاطر که امیرالمؤمنین علیه السلام به سختی اینها را به محاکمه کشاندند ، طبیعی است که طرفداران ، علاقمندان و دوستداران آن سه خلیفه که ضمناً علی بن ابیطالب را به عنوان خلیفه چهارم قبول دارند، بخواهند تشکیک کنند و بگویند نه علی اینطور حرف نمی زند. این سخنان از علی بن ابیطالب نیست . این گونه بهانه تراشی و ایراد گرفتن کهنه و قدیمی شده . یک زمانی بحث روز بود ولی با تلاش هایی که دانشمندان شیعه و حتی برخی دانشمندان اهل سنت داشتند ثابت شده که این خطبه مربوط به امیرالمؤمنین علیه السلام است و اسناد تاریخی آن ذکر شده و مربوط به سید رضی نیست . سید رضی با اینکه ادیب و سخنوری توانا بوده ولی توانایی ارائه ی چنین چیزی را ندارد. ده ها نفر مثل سید رضی کنارهم بنشینند ، نمی توانندیک بخشی از این خطبه را تألیف نمایند. همچنین این خطبه در۲۲ سند تاریخی نقل شده است که بعضی از آنها قبل از سید رضی نقل شده است .بنابراین ساخته وپرداخته سید رضی نیست .
🔹ابن ابی الحدید معتزلی که اهل سنت است وشارح نهج البلاغه ، عین این خطبه را آورده است .
🔹محمدعبده استاد مُفتی اعظم مصر و شاگرد سید جمال الدین استاد الأزهر نیز این خطبه را در شرح نهج البلاغه اش عیناً ذکر می کند.
🔹اخیراً در کتاب فروشی های عربستان نهج البلاغه محمدعبده را گذاشتند که این خطبه درآن است .
✳️ زمان و مکان ارائه این خطبه :
زمان این خطبه با توجه به محتوای آن به نظر می آید که بعد از آن سه جنگ ( جمل و صفین و نهروان) بوده ، و چون آن سه جنگ در سالهای ۳۶ و۳۷ و ۳۸ هجری بوده ،