حدیث
موضوع
حسد، حرص و دروغ منشاء بسیاری از نارواییهای اجتماعی
بیانات؛ شرح حدیث از مقام معظم رهبری مدظله در ابتدای جلسه درس خارج فقه
حَدَّثَنا اَبی رَضِیَ اللهُ عَنهُ قالَ حَدَّثَنا عَلیُّ بنُ اِبراهیمَ بنِ هاشِمٍ عَن اَبیهِ عَن اِسماعیلَ بنِ مَرّارٍ عَن یُونُسَ بنِ عَبدِ الرَّحمنِ یَرفَعُهُ اِلى اَبی عَبدِ الله عَلَیهِ السَّلام قالَ: کانَ فیما اَوصى بِهِ رَسولُ الله صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِه عَلیّاً عَلَیهِ السَّلام: یَا عَلیُّ اَنهاکَ عَن ثَلاثِ خِصالٍ عِظامٍ الحَسَدِ وَ الحِرصِ وَ الکَذِب.۱
یا عَلیُّ اَنهاکَ عَن ثَلاثِ خِصالٍ عِظام
✘این [این روایت بخشی از] یک مجموعه وصایایی است از نبیّّ اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) به امیرالمؤمنین که یک قسمتی از آن را اینجا ذکر کردهاند؛ [یا علی!] از سه خصلت منفیِ بزرگ، تو را نهی می کنم، که اگر دقّت کنیم میبینیم بخش مهمّی از ناملایمات و نارواییها در میان مردم ناشی از همین سه خصلت است [و این] مخصوص مسلمانها هم نیست و در هر جامعهای که یک چنین خصوصیّاتی باشد، مایهی وجود نارواییهای بسیاری در آن جامعه خواهد شد:
الحَسَد
✘یکی حسد است که موجب می شود که روابط عاطفی انسان با مردم پیرامون خود هرچه نزدیکتر، بیشتر به هم بخورد و ناسالم بشود؛ اگر انسان به نزدیکان خود، به برادر خود، به دوست نزدیک خود، به خویشاوند خود، به معاشر خود، همین طور بروید تا افراد گوناگون جامعه و تا هرجایی که دایرهی آشنایی او توسعه دارد، حسد بورزد، روابط عاطفی و قلبی او با این محسودین را ناسالم می کند و خراب می کند. [این] درست عکس آن چیزی است که در یک نظام سالم مورد نظر است که توادد۲ و تراحم و محبّت و مانند اینها باشد؛ محبّتها را از بین می برد، صمیمیّتها را از بین می برد، همکاریها را از بین می برد؛ صِرف حسد! چقدر کسانی که انسان مایل است با آنها همکاری کند، محبّت کند، به خاطر حسادت به آنها، جلوی اینها گرفته می شود؛ به او کمک نمی کند، همکاری نمی کند، دوستی نمی کند، بدگویی می کند، کارشکنی می کند به خاطر حسد. ببینید! منشأ بسیاری از نارواییها در ارتباطات اجتماعی عبارت است از حسد؛ یعنی [حسد] یک سرِ بند است، یک ریشه است برای مجموعهای از نارواییها و به دنبال آن، ناکامیها.
وَ الحِرص
✘حرص یک بُعد دیگر و یک جانب دیگر است که آن هم موجب می شود انسان چیزهایی را در زندگی خود هدفگیری کند، مادّیاتی را هدف خود قرار بدهد و در راه رسیدن به آنها دیگر هیچ ملاحظهای نکند؛ مثل یک کودکی که وقتی مثلاً یک چیز جذّابی جلوی او، در دو سه متری قرار می گیرد و می خواهد برود طرف آن، دیگر سر راهش نگاه نمی کند که لیوان آب ریخت، ظرف غذا چپه شد؛ اینها را دیگر ملاحظه نمی کند، همین طور بیملاحظه میآید به طرف آن. حرص این جوری است در انسان؛ وقتی انسان به مال دنیا حریص شد، به مقام دنیا حریص شد، به شهوات دنیوی حریص شد و هدفگیری کرد، دیگر بین راه ملاحظه نمی کند که از این حرکت سریع او چه اتّفاق میافتد، چه چیزهایی خراب می شود، چه چیزهایی می ریزد، چه آبروهایی بر باد می رود، چه فضیلتهایی نابود می شود، چه حقهایی پایمال می شود؛ اینها را دیگر انسان ملاحظه نمی کند؛ حرص این است.
وَ الکَذِب
✘سوّمی هم کذب است؛ دروغ، دروغگویی، دروغ رفتاری که نقطهی مقابل صادق و صدق است که در قرآن این همه راجع به آن صحبت شده و صادقین این طور مورد مدح قرار گرفتهاند؛ یعنی همهی حقایقی را که یک انسان، یک مجموعهی انسانی، یک جامعه باید بر اساس آن حرکت کنند، وارونه نشان دادن و وارونه کردن و عکس مراد را در واقع تحصیل کردن؛ کذب، این است که چیز عجیبی است.
منبع: پايگاه اطلاعرساني؛ KHAMENEI.IR به آدرس: https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=45922
1)خصال، ج ۱، ص ۱۲۴؛ «امام صادق (علیه السّلام) فرمود: پیغمبر (صلّی ﷲ علیه و آله) ضمن سفارشهایش به حضرت على (علیه السّلام) فرمود: یا على! تو را از سه صفت بزرگ باز می دارم: حسد و حرص و دروغ.»
2)محبّت
#ماه_محرم
#هر_روز_یک_حدیث
➺@montazeran313313|••