🔈 #جهاد_با_نفس 📚 #وسائل_الشیعه 📣 جلسه شصت و یکم * باب وجوب اطاعت خدا * شان خدا چگونه درک می‌کند؟ * نشانه‌های شیعه‌ی اهل‌بیت علیهم‌السلام * ویژگی بارز دشمنی اهل‌بیت علیهم‌السلام * راه رسیدن به اهل‌بیت علیهم‌السلام

🖋 بسم الله الرحمن الرحیم ♥️ ✒️ اللهم صلی علی محمد و آل محمد وعجل فرجهم 🌹 کتاب صحیفه سجادیه یکی از کتب ارزشمند شیعه پس از قرآن کریم و نهج‌البلاغه و حاوی ۵۴ دعا و مناجات امام سجاد علیه‌السلام در طول امامت آن حضرت است. عصر امامت امام سجاد(ع)، عصر اختناق و خفقان و یکی از ادوار بسیار سخت و طاقت‌فرسا برای شیعه بوده است. عصری که حاکمان اموی امام سجاد(ع) را مجبور به در پیش گرفتن سیاست تقیه کردند.[1] در این حضرت زین‌العابدین(ع) در قالب دعا که در حقیقت پیوندی معنوی میان انسان و پروردگار است، رسالت خویش را انجام داد. دعاهای امام سجاد(ع) در «صحیفه سجادیه» که شامل 54 دعا از ایشان است گردآوری شده و به عنوان اثری ارزشمند، نسل به نسل منتقل شده است. این کتاب ارزشمند از همان قرون اولیه توجه مسلمانان را به خود جلب کرده است به گونه‌ای که علاوه بر شروح و ترجمه‌های متعددی که بر آن نوشته شده، عظمت آن در کلام بزرگان به تصویر کشیده شده است. بسیاری از بزرگان در وصف این کتاب ارزشمند عباراتی زیبا و قابل تامل و پر محتوا بیان کرده‌اند که توجه به آن‌ها می‌تواند بسیار سودمند باشد. این سخنان تکان دهنده بدون شک موجب توجه بیشتر به این کتاب شریف خواهد شد و شاید کمی از محجوریت آن بکاهد. این کتاب ارزشمند و پرمحتوا نزد بزرگان و علمای دین همواره از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است و بر خواندن دعای آن تأکید داشتند .[1] محمد جعفری، سید حسین، تشیع در مسیر تاریخ، ترجمه سید محمد تقی آیت اللهی، ص 391.

✨♻️ اعتبار صحیفه سجادیه ♻️✨ صحیفه سجادیه به عنوان یک مجموعه ادعیه، پس از قرآن و نهج البلاغه در رتبه سوم قرار دارد و از اعتبار خاصی برخوردار است به گونه ای که از همان قرون اولیه مورد توجه قرار گرفته است. اعتبار این کتاب شریف و عظمت آن سبب شده که بزرگان، این کتاب را به عنوان «اخت القران»(خواهر قرآن )، «زبور آل محمد؟(ص)» و «انجیل اهل بیت)علیهم السلام)» نام گذاری کنند. 1 استاد شهید مطهری : «صحیفه سجادیه دعاهای بسیار معتبری است هم از نظر سند و هم از نظر مضمون از زین العابدین علی بن الحسین(ع) که علمای شیعه از صدر اسلام به این کتاب توجه کرده اند، و بعد از قرآن تنها مجموعه ای است که از اواخر قرن اول و اوایل قرن دوم هجری به صورت یک کتاب در دست بوده است... بنابراین بعد از قرآن، قدیم ترین کتاب شیعی که از اول به صورت کتاب به وجود آمده و الآن در دست ماست، صحیفه سجادیه است که جناب زید بن علی بن الحسین در جنگ با امویان، همین کتاب همراهش بود و آن را به کسی سپرد،. ..» شهید مطهری(ره) در جای دیگری می نویسد: «این اثر جاوید که به نام «زبور آل محمد» معروف شده است، از نیمه دوم قرن اول به صورت مکتوب دست به دست نقل و روایت شده است. که معتبرترین و مقدس ترین منابع ما بعد از قرآن در حدیث، کتب اربعه، در خطبه ها نهج البلاغه و در ادعیه صحیفه سجادیه است.[2] 📚[1]. آقا بزرگ تهرانی، همان، ج 15، ص 18 و جزایری، سید نعمت الله، قصص الانبیاء (قصص قرآن) ترجمه فاطمه مشایخ، ص 766. [2]. مطهری، مرتضی، فلسفه اخلاق، ص 36.

✨♻️ صحیفه کلامی برتر از کلام بشر ♻️✨ فصاحت و بلاغت این کتاب همواره مورد توجه فصحا و بلغای عرب بوده است به گونه ای که علاوه بر شیعیان، اهل سنت نیز بعضاً برخی از ادعیه آن را در کتاب های خویش آورده اند.[1] صاحب تفسیر طنطاوی در باره صحیفه می نویسد: «من هر چه در این کتاب مطالعه می کنم می بینم این کتاب بالاتر از کلام مخلوق و پایین تر از کلام خالق است؛ راستی چه کتاب کریمی است.»[2] شهید مطهری(ره) صحیفه سجادیه را از معجزات اسلام دانسته و معتقد است: «این اسلام بود که در دامن خویش شاگردانی تربیت کرد که این گونه معجزه آسا سخن گفته اند». ایشان می نویسد: «اگر ما هیچ دلیل دیگری غیر از دعاهایی که از علی بن ابی طالب(ع) و زین العابدین(ع). ..نداشتیم و اسلام در چهارده قرن چیز دیگری نداشت، همین که توسط دو تن از شاگردهای اسلام از آن دنیای بدویت و جهالت دو اثر این چنینی ظاهر شده کافی است. آن قدر این ها اوج و رفعت دارد که اصلًا اعجاز [است]، جز این چیزی نیست.»[3] سید بن طاووس این کتاب را در زمره آثار مهم دعایی بر شمرده که افراد عادی از آوردن چنین عباراتی عاجزند.[4] ابن شهر آشوب با اشاره به حکایتی از مردی بصری، به عظمت این کتاب از جهت بلاغی اشاره کرده و می نویسد: «نزد مردی بلیغ از اهالی بصره از صحیفه سجادیه سخن به عمل آمد او گفت: «خذوا عنی حتی املی علیکم» از من بگیرید تا بر شما املا کنم. کنایه از این که من هم همانند زین العابدین(ع) از این گونه عبارات می توانم بیان کنم. سپس قلم به دست گرفت و سر به زیر انداخت اما سر بلند نکرد و از دنیا رفت».[5] 📚[1]. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج6، ص 177-178 و ج 11، ص 192. [2]. صحیفه سجادیه، چاپ شیخ حمد آفرندی به نقل از مقدمه آیت الله مرعشی نجفی و متن نامه های طنطاوی که از 318 ـ 322 درج گردیده است. [3]. مطهری، مرتضی، آزادی معنوی، ص 61. [4]. سید بن طاووس، فتح الابواب، ص 76. [5]. ابن شهر آشوب، مناقب آل ابیطالب، ج3، ص 279.

✨♻️ صحیفه، گنجینه معرفت و معنویت ♻️✨ علما و بزرگان، صحیفه سجادیه را به عنوان گنجینه ای از علوم و معارف اسلامی و از ذخائر با ارزش بشری شمرده اند, و معتقدند عالی ترین اندیشه معنوی در این دعاهاست. یکی از جنبه هایی که سبب شده این کتاب ارزشمند را زبور آل محمد (ص)، خواهر قرآن و انجیل اهل بیت(ع) بنامند، محتوای عالی و مفاهیم ارزشمند آن بوده است. سید نعمت الله جزایری در این رابطه می نویسد: «مفاهیم صحیفه سجادیه آن قدر با ارزش و والاست که آن را «اخت القرآن» نامیده اند هم چنان که نهج البلاغه را «اخ القران» خوانده اند.»[14] وی به تبلور روح ایمان در این کتاب شریف اشاره دارد و معتقد است این گنجینه ارزشمند به سیراب کردن تشنگان دریای حقیقت پرداخته است.[1] امام خمینی(ره) در زمان هدیه کتاب صحیفه سجادیه به نوه خویش، سید علی، در نامه ای خطاب به ایشان، به معارف الهی این کتاب و نعمت هایی که در این سفره معنوی در اختیار انسان ها قرار گرفته، اشاره دارد. ایشان می نویسد: «صحیفه کامله سجادیه، نمونه کامل قرآن صاعد[2] است و از بزرگ ترین مناجات های عرفانی در خلوت گاه انس است که دست ما کوتاه از نیل به برکات آن است؛ آن کتابی است الهی که از سرچشمه نور خداوند نشأت گرفته و طریقه سلوک اولیای بزرگ و اوصیای عظیم الشأن را به اصحاب خلوت گاه الهی می آموزد. کتاب شریفی است که سبک بیان معارف الهیه اصحاب معرفت را چون سبک قرآن کریم بدون تکلف الفاظ، در شیوه دعا و مناجات برای تشنگان معارف الهیه بیان می کند. این کتاب مقدس چون قرآن کریم سفره الهی است که در آن، همه گونه نعمت موجود است و هرکس به مقدار اشتهای معنوی خود از آن استفاده می کند...»[3] علامه حسن زاده آملی آرزو کرده است که این کتاب شریف به عنوان متن درسی در حوزه های علمیه تدریس شود تا معارف اصیل اسلامی از این طریق احیا شود. ایشان می نویسد: «... در نظر این کمترین، انجیل اهل بیت و زبور آل محمد (صحیفه کامله سجادیه) در اعداد کتب درسی درآیند که نقش خوبی در احیای معارف اصیل اسلامی است؛ البته فهم و تعلیم و تعلّم آن ها بدون معرفت به علوم ادبی و معارف نقلی و عقلی و عرفانی صورت پذیر نیست.»[4] شاید آیت الله خامنه ای به همین جهت اشاره دارند که شایسته است کسانی روی کتاب صحیفه سجادیه کار کنند.[5] صاحب تفسیر طنطاوی پس از دریافت کتاب صحیفه سجادیه از طرف آیت الله مرعشی نجفی به نکاتی تامل برانگیز در مورد این کتاب اشاره کرده است. ایشان می نویسد: «...صحیفه سجادیه را کتابی یگانه یافتم که مشتمل بر علوم و معارف و حکمت هایی است که در غیر آن یافت نمی شود.حقا که این از بدبختی ما (اهل سنت) است که تا کنون به این اثر گران بهای جاوید از میراث های نبوت و اهل بیت دست نیافته ایم.»[6] 📚[1]. جزایری، پیشین، ص 770. [2]. حضرت امام این تعبیر را در مواردی برای ادعیه ای که از ائمه(ع) وارد شده است، ذکر فرموده اند؛ ر.ک: امام خمینی، صحیفه نور، ج 21، ص 396. .[3] امام خمینی، پیشین، ج21، ص 209-210. [4]. حسن زاده آملی، حسن، رساله نور علی نور، ص 11. [5]. ماهنامه پاسدار اسلام، شماره 10، مهرماه 1361، صفحه 13. [6]. صحیفه سجادیه، چاپ شیخ حمد آفرندی به نقل از مقدمه آیت الله مرعشی نجفی و متن نامه های طنطاوی که از 318 ـ 322 درج گردیده است.

✨♻️ صحیفه سجادیه شامل ادعیه کامله ♻️✨ برخی از بزرگان به تمایز و تفاوت دعاهای صحیفه سجادیه نسبت به سایر دعاهایی که از ائمه علیهم السلام به دست ما رسیده (دعاهای ماثور) اشاره کرده اند. سید نعمت الله جزایری اشاره می کند: که اگر چه هر دعا و راز و نیازی فی نفسه مطلوب است اما مسلماً دعاهای ماثور که از طریق ائمه علیهم السلام به ما رسیده، سایه وحی و پرتو درخشان و تفسیر و تاویل وحی الهی می باشند و گنجینه های معارف ربانی و دژهای مستحکم حکمت هستند و در راس این ادعیه دعاهای صحیفه سجادیه قرار دارد.[1] سید جعفر شهیدی معتقد است این ادعیه در مقابل دعاهای ائمه دیگر، کامل ترند. ایشان در وجه تسمیه این صحیفه به «صحیفه کامله سجادیه» پس از ذکر احتمالاتی چند می نویسد: «آن چه به طور حدس در این باره می توانیم بگوییم این است که این مجموعه از آن جهت «کامله» گفته شده که دستوری کامل برای درخواست حاجات بنده از خدای تعالی است. .. این ادعیه در مقابل دعاهای ائمه دیگر، به کامله ملقب شده است.»[2] فاضل اصفهانی در مقدمه خود بر صحیفه سجادیه می نویسد: «به راستی که دعاهای مولایمان زین العابدین(ع) با وجود کثرتش از دعاهای دیگر معصومین علیهم السلام به خاطر انواع تضرعاتش و اظهار تذلّل و بیچارگی در پیشگاه خدای تعالی که در دیگر دعاها نظیر ندارد، متمایز و متفاوت است. .. و اضافه می کند که خدای تعالی هر یک از ائمه علیهم السلام را به مزیت و خصوصیتی اختصاص داده که در دیگری نیست به طور مثال شجاعت را به امیر المؤمنین(ع). .. داده و رقّت قلب و سوز و گداز را در دعاهای زین العابدین(ع) به ویژه در صحیفه کامله قرار داده است».[3] 📚[1]. جزایری، پیشین، ص 770. [2]. شهیدی، پیشین، ص 191. [3]. قرشی، باقر شریف، تحلیلی از زندگانی امام سجاد؟ع؟، ترجمه محمد رضا عطایی، ص 232..

✨♻️ #صحیفه، #مدرسه_اخلاق_و_تربیت ♻️✨ بزرگان ما همواره به نقش تربیتی و درس آموزی این کتاب شریف اشاره کرده اند و در حقیقت این کتاب را مشعل هدایتی دانسته اند که بشریت همواره به آن احتیاج دارد. آیت الله سید محمد باقر صدر در مقدمه کتاب صحیفه سجادیه می نویسد: «صحیفه سجادیه را باید به عنوان بزرگ ترین عمل اجتماعی متناسب با ضروریات مرحله ای که مسئولیت رهبری آن به عهده امام بود، معرفی کرد علاوه بر این یگانه میراث فرهنگ الهی، یک منبع بزرگ مکتبی و یک مشعل هدایت ربانی و یک مدرسه اخلاق و تربیت اسلامی است که با گذشت روزگاران پایدار می ماند و انسانیت پیوسته به این میراث محمدی و علوی نیازمند است و هر چه گمراهی های شیطان و فریبندگی دنیا فزون تر گردد، نیاز به آن بیشتر می شود.»[1] آیت الله جعفر سبحانی، صحیفه سجادیه را مکتب عالی تربیت، درس زندگی و بسیار آموزنده معرفی کرده و درباره امام سجاد(ع) و اثر می نویسد: «...به تقاضای شرایط حاکم بر جامعه آن روز، از طریق دعا و نیایش توانسته است، جوهر عرفان و توحید را در قالب دعا ریخته و وظایف مسلمانان را در شدیدترین شرایط روشن سازد. آن شیفته دعا و نیایش، از طریق دعا به ما می آموزد که چگونه با خدا راز و نیاز کنیم و چگونه او را تنزیه بنماییم و چگونه درهای توبه را به روی خود بگشاییم و با جامعه به چه نحوی رفتار نماییم و راه نیکی به پدر و مادر و فرزندان و دوستان و همسایگان چیست؟ و سلوک انسان وارسته چگونه باید باشد؟ این کتاب به راستی یک مدرسه الهی است که همه نوع آموزش های اخلاقی، اجتماعی و سیاسی در آن هست و به یک معنا مکتب نمونه تربیت است که سید ساجدان با الهام از نیاکان و الهام الهی آن را پی ریزی کرده است.»[2] 📚[1]. صحیفه سجادیه، مقدمه ص 13 به قلم آیت الله سید محمد باقر صدر. [1]. خاکسار، منصور، فرهنگ صحیفه سجادیه، ص.

#صحیفه_سجادیه در کلام بزرگان 👇👇👇

حضرت امام خمینی(ره) نیز از کتاب صحیفه سجادیه به عنوان قرآن صاعد یاد کردند و فرمودند: ⚜️ «صحیفه کامله سجادیه، نمونه کامل قرآن صاعد است و از بزرگترین مناجات عرفانى در خلوتگاه انس است که دست ما کوتاه از نیل به برکات آن است؛ ⚜️ آن کتابى است الهى که از سرچشمه نور اللَّه نشأت گرفته و طریقه سلوک اولیاى بزرگ و اوصیاى عظیم الشأن را به اصحاب خلوتگاه الهى مى‏آموزد.» (صحیفه امام، ج۲۱،ص۲۰۹)

رهبر معظم انقلاب مدظله‌العالی نیز در دیدار جمعی از کارکنان در تاریخ ۲۳ تیرماه سال ۱۳۷۲ فرمودند: ✨ «همچنین من به شما جوانان توصیه مى‌کنم که بروید صحیفه‌ سجادیه را بخوانید و در آن تدبر کنید. ♻️ خواندن بى‌توجه و بى‌تدبر کافى نیست. با تدبر خواهید دید که هریک از دعاهاى این صحیفه‌ سجادیه و همین دعاى مکارم‌الاخلاق، یک کتاب درس زندگى و درس اخلاق است».

علاوه بر بزرگان دین، برخی دانشمندان نیز درباره کتاب صحیفه سجادیه مطالبی گفته‌اند؛ از جمله پروفسور آنه ماری شیمل که عرفان‌پژوه، اسلام‌پژوه و شرق‌شناس آلمانی است و آثار متعددی در زمینه الهیات، عرفان و فرهنگ اسلامی به زبان‌های مختلف تألیف کرده، می‌گوید: «من خودم همواره دعاها، احادیث و اخبار اسلامی را از اصل عربی آن می‌خوانم؛ بخش کوچکی از کتاب مبارک صحیفه سجادیه را به آلمانی ترجمه و منتشر کرده‌ام». این نویسنده به تأثیر شگرف ترجمه این کتاب بر یک خانم کاتولیک متعصب اشاره کرده و می‌نویسد: «این خانم کاتولیک وقتی فهمید من دعاهای اسلامی را ترجمه می‌کنم، دلگیر شد که مگر در مسیحیت و در مکتب مقدسه خودمان کمبودی داریم که تو به ادعیه اسلامی روی آوردی؟! وقتی کتابم چاپ شد، یک نسخه برای او فرستادم. یک ماه بعد تلفن زد و گفت: صمیمانه از هدیه این کتاب متشکرم، زیرا هر روز به جای دعا آن را می‌خوانم» (ماهنامه پیام زن، فروردین ۱۳۸۱، ص۳۲، مقاله بانوی شرق شناس ترجمه محبوبه پلنگی).