#مراحل و عوالم نفس آدمی در عرفان 1. طبع: عبارت است از قواى طبیعى که مرحله نازله حقیقت انسانى است؛ یعنى قواى نباتى و آثار و افعال آن؛ مانند خوردن و نوشیدن و امثال آنها. 2. نفس: بالاتر از مرتبه طبع است که عبارت است از قواى حیوانى و إدراکات حس و خیال و وهم. 3. قلب: که توجه به عالم غیب دارد، ولی آمیخته است با نظر به عالم شهود. این مقام به مراتب از مقام نفس، عالی‌تر و برتر است. 4. روح: آن مرتبه و مقام نفس ناطقه است که از چنگ قواى بدن و آثار طبع و نفس به کلّى رها شده و به عالم قدس پیوسته است. 5. سرّ: در این مقام است که عارف به معرفت حق و جمال الهى آشنا و بینا می‌شود و سرّ الهى را در همه موجودات مشاهده می‌کند. 6. خفیّ: عارف، در این مرتبه تنها خدا را مشاهده می‌کند. 7. اخفى: عارف، در این مقام فناى در حق است. منتهی التفات به فنا هم در این مقام نیست، چنان‌که در مقام خفى بود. وصال در این مقام است.