عبودیت، بندگی خدا خاصیتش این است که هرچه انسان راه بندگی خدا را بیشتر طی کند بر تصاحب و قدرت و خداوندگاری‌‏اش افزوده می‌شود. اوّلین درجه ربوبیت و خداوندگاری که در نتیجه عبودیت پیدا می‌شود این است که انسان ربّ و مالک نفس خودش می‌شود، تسلط بر نفس خودش پیدا می‌کند. یکی از بیچارگی‌های ما که کاملًا احساس می‌کنیم این است: زمام نفس خودمان دراختیار ما نیست، اختیار خودمان را نداریم؛ اختیار زبان خودمان را نداریم، اختیار شهوات خودمان را نداریم، اختیار شکم خودمان را نداریم، اختیار دامن خودمان را نداریم، اختیار چشم خودمان را نداریم، اختیار گوش خودمان را نداریم، اختیار دست خودمان را نداریم، اختیار پای خودمان را نداریم؛ و این نهایت بدبختی است. (آزادی‌معنوی، ص۴۶) @motahari_nab

کربلا بیش از آن اندازه که نمایشگاه شقاوت و بدی و ظهور پلیدی بشر باشد، نمایشگاه روحانیت و معنویت و اخلاق عالی و انسانیت است ولی اهل منبر کمتر به آن جنبه توجه دارند؛ و به عبارت دیگر در این قضیه از آن جنبه باید نگاه کرد که اباعبدالله و اباالفضل و زینب قهرمان داستانند نه از آن جهت که شمر و سنان قهرمان داستانند. (حماسه‌حسینی، ج۲، ص۴۷) @motahari_nab

انتظار فرج انسان را به صورت سربازی در می‌آورد که مطمئن است فرضاً خودش از میان برود، ایده‏‌اش و هدفش قطعاً در آینده پیروز است و به فرزندان می‌گوید ممکن است ما روز پیروزی را درک نکنیم ولی چنین روزی هست و خوشا به حال کسی که چنین روزی را درک می‌کند، بر خلاف کسی که از پیروزی ایده‏‌اش هم ناامید است. لهذا انتظار عبادت است. (یادداشت‏‌ها، ج۹، ص۳۹۵) @motahari_nab

"انَّ اعْظَمَ النّاسِ قَدْراً مَنْ لایرَی الدُّنْیا لِنَفْسِهِ خَطَراً" از همه مردم بلندمرتبه‌تر و عظیم القدرتر آن کسی است که برای تمام دنیا به اندازه نفس خود ارزش قائل نیست. (البته این نفس پرستی نیست). از همه مردم، عظیم القدرتر آن کسی است که اگر تمام دنیا را یک طرف بگذارند و کرامت و عزت نفس را طرف دیگر، او خودش و عزت نفس خودش را بر تمام دنیا مقدّم می‌دارد، یعنی حاضر نیست شرافت و کرامت خود را لکه‌دار کند در مقابل اینکه تمام نعمت‌های دنیا را به او بدهند. (تعلیم‌وتربیت‌دراسلام، ص۱۳۷) @motahari_nab

ظلم سبب رنج است هم بر مظلوم و هم بر ظالم. بر مظلوم که واضح است، بر ظالم از آن جهت که بالاخره وجدان انسانی دارد و از اینکه برخلاف مسیر تکاملی حیات قدم برمی‏دارد رنج می‌برد. خلبان هیروشیما الآن در تیمارستان است. پس چیزی که برای دو طرف دردآور و شقاوت‏‌آور است، محکوم است. (یادداشت‏‌ها، ج۶، ص۲۶۵) @motahari_nab

باید توجه داشت که یکی از هدف‌ها بلکه هدف اصلی اسلام و یکی از عوامل نگهدارنده اسلام، معنویت یعنی تکوین انسانهای صد درصد معنوی است. این انسان‌های معنوی در جبهه و جناح دیگر به اندازه جهادها و قیام‌های دلیرانه مؤثرند و محیی اسلامند. (یادداشت‏‌ها، ج۹، ص۳۲۳) @motahari_nab

اگر در جامعه یک احساس نو و ادراک نو پیدا شد، علامت یک نوع رشد است. این هم اعلام خلقت است که احتیاج جدیدی را نشان می‌دهد. اینها را باید با هوا و هوس و شهوت‏‌پرستی فرق گذاشت. نباید اشتباه کرد و اینها را هوا و هوس دانست. (ده‌گفتار، ص۲۲۴) @motahari_nab

کلمه «شهید» و «شهادت» از کلمات رایج معمولی است که فقط در مورد بعضی افراد استعمال می‌کنیم. هر کشته یا مرده‌‏ای شهید نیست. روزی صدها نفر کشته می‌شوند و هزارها نفر می‏‌میرند و به آنها شهید نمی‌گوییم. اطراف کلمه «شهید» را هاله‏‌ای از قدس و تعالی احاطه کرده است. به کسی شهید گفته می‌شود که در یک راه مقدس و برای هدفی مقدس جان خود را از دست بدهد. (حماسه‌حسینی، ج۲، ص۲۷) @motahari_nab

لازمه ایمان یک نفر مؤمن این است که عالم را بهترین نوعِ ممکنِ خلقت بداند و معتقد باشد که بهترین نوع ممکن خلقت همین است، و در جریان‌هایی که پیش می‌آید راضی به رضای خدا و قضای الهی باشد چون بالاخره عالم را خدا آفریده و سررشته همه کارها به دست خداست. (گفتارهایی‌دراخلاق‌اسلامی، ص۸۰) @motahari_nab

"وَ اصْبِروا" خویشتن‌دار باشید، امید به آینده داشته باشید، بدانید صبر ظفر می‌‏زاید. "انَّ اللهَ مَعَ الصّابِرینَ‏" خدا با صبر کنندگان است؛ یعنی اگر انسان صبر و خویشتنداری و مقاومت کند خدای تبارک و تعالی او را مدد می‌دهد. (آشنایی‌باقرآن، ج۳، ص۹۴) @motahari_nab

وجود مقدس زین‌العابدین(علیه‌السلام) قهرمان معنویت است (معنویت به معنی صحیح آن)؛ یعنی یکی از فلسفه‌های وجودی فردی مثل علی بن الحسین این است که وقتی انسان خاندان پیغمبر را می‏‌نگرد- هر کدامشان را، و علی بن الحسین را که یکی از آنهاست- می‌بیند معنویت اسلام یعنی حقیقت اسلام، آن ایمان به اسلام تا چه حد در خاندان پیغمبر نفوذ داشته است. (سیری‌درسیره‌ائمه‌اطهار، ص۹۹) @motahari_nab

هرکه نفس او برایش بزرگوار بود، دنیا در نظرش کوچک می‌شود. همیشه انسان در مقابل چیزی که دارد، آنچه که ندارد و کم ارزش‌تر است‌ برایش بی‌اهمیت است. انسان اگر چیزی نداشته باشد، همه چیز نمی‌تواند برای او بی‌اهمیت باشد. ولی وقتی یک شی‌ء بهتر و عظیم تری را دارد، آنچه ندارد برایش مهم نیست. می‌خواهد بفرماید که انسان اگر کرامت نفس خودش را دریابد و احساس کند، تمام دنیا در نظرش خوار و کوچک است. (تعلیم‌وتربیت‌دراسلام، ص۱۵۳) @motahari_nab