عبادت، خارج شدن از محدوده کوچک خودی، خارج شدن از محدوده آمال و تمنّیات کوچک، محدود و موقت هست؛ و به عبارت دیگر در عبادت، انسان از دایره تمنیات و آمال کوچک خارج می‌شود. (فلسفه‌اخلاق‏، ص۱۰۴) @motahari_nab

جهان امروز به نام «آزادی زن» و صریحتر «آزادی روابط جنسی» روح جوانان را سخت فاسد کرده است. به جای اینکه این آزادی به شکفتن استعدادها کمک کند، به شکل دیگر و به صورت دیگر غیرآنچه در قدیم وجود داشت، نیروها و استعدادهای انسانی را هدر داده است و می‌دهد. زن از کنج خانه بیرون آمده اما به کجا رو آورده است؟ به سینماها، کنار دریاها، حاشیه خیابانها، مجالس شب نشینی! زن امروز به نام «آزادی» خانه را خراب کرده. (مسئله‌حجاب، ص۲۰۱) @motahari_nab

توحید چنین خاصیتی دارد که از طرفی پایه و مایه فلسفی جهان بینی است و نوعی دید و بینش درباره هستی و وجود است، و از طرف دیگر نوعی آرمان و ایده است که در کلمه «لااله الّاالله» در جمله نفی، مفهوم ایده بودن و در جمله اثبات، مفهوم اصل بودن در هستی را بیان می‌کند. قدرت و نیروی هر جهان بینی بستگی دارد به نوع آرمان سازی او. (یادداشت‏‌ها، ج۲، ص۳۷۱) @motahari_nab

واقعاً وقتی که انسان تاریخ‌ها را مطالعه می‌کند کمکم مطمئن می‌شود هر عمل انسانی واقعی که در آن صداقت وجود داشته است یا از ناحیه پیامبران است یا از ناحیه اتباع پیامبران. هر نهضتی که در آن پیامبران شرکت نداشته‌اند حقیقت هم در آن وجود نداشته است. (پانزدهگفتار، ص۱۱۰) @motahari_nab

فلسفه اخلاق اسلامی بر اساس خود واقعی را باز یافتن است، یعنی ضد اخلاق‏ها همیشه از خود را گم کردن پیدا می‌شود و آنچه که اخلاق و تعالی و ارزش است از باز یافتن خود پیدا می‌شود. (فلسفه‌تاریخ، ج۲، ص۱۳۳) @motahari_nab

جزء سرمایه‌های یک ملت این است که یک عده شهید داشته باشد. این خودش یک ارزشی است که یک ملتی در میان خودش شهدایی داشته باشد. همین شهدا هستند که بازگو کردنِ کار و فکر و گذشت اینها روحیه دیگران را برای همیشه شاداب و زنده نگه می‌دارد. اگر یک ملتی شهید نداشته باشد یکی از بزرگترین سرمایه‌های تربیتی خودش را ندارد. (گفتارهایی‌دراخلاق‌اسلامی، ص۱۲۸) @motahari_nab

معیار رسوایی، حقیقت‌جویی و حقیقت‌طلبی است. آن که در راه خدا شهید می‌شود رسوا نشده؛ رسوا آن کسی است که ظلم و ستم می‌کند؛ رسوا آن کسی است که از حق منحرف می‌شود. ملاک رسوایی و غیررسوایی این است. این ‏طور نیست که اگر کسی کشته شد، پس حرفش دروغ بوده است. معیار دروغ و راست بودن، خود انسان است، ایده انسان است، حرف و عمل انسان است. (حماسه‌حسینی، ج۱، ص۳۹۸) @motahari_nab

فریضه علم یک فریضه عمومی است، اختصاص به طبقه ای یا صنفی یا جنسی ندارد. ممکن است یک چیز مثلاً بر جوانان فرض باشد نه بر پیران، بر حاکم فرض باشد نه بر رعیّت، یا بر رعیّت فرض باشد نه بر حاکم، وظیفه مرد باشد نه وظیفه زن، مانند جهاد و نماز جمعه که فقط بر مردان فرض است، بر زنان فرض نیست؛ اما این فریضه که نامش فریضه علم است بر هر مسلمانی فرض است و هیچ گونه اختصاصی ندارد. (ده‌گفتار، ص۱۶۷) @motahari_nab

ائمه اطهار در هر زمانی مصلحت اسلام و مسلمین را درنظر می‌گرفتند و چون دوره‌ها و زمان‌ها و مقتضیات زمان و مکان تغییر می‌کرد خواه‌وناخواه همان‌طور رفتار می‌کردند که مصالح اسلامی اقتضا می‌کرد و در هر زمان جبهه‌ای مخصوص و شکلی نو از جهاد به‌وجود می‌آمد و آنها با بصیرت کامل آن جبهه‌ها را تشخیص می‌دادند. (بیست‌گفتار، ص۱۳۲) @motahari_nab

ایمانی که از بصیرت جدا باشد اسلام آن را ایمان واقعی نمی‌داند. (پانزده‌گفتار، ص۶۹) @motahari_nab

خوارج نه بصیرت دینی داشتند و نه بصیرت عملی. مردمی نادان و فاقد بصیرت بودند بلکه اساساً منکر بصیرت در عمل بودند. (جاذبه‌ودافعه‌علی(ع)، ص۱۱۰) @motahari_nab

همان گونه که علی(علیه‌السلام) الگوی مرد اسلام و مرد نمونه اسلام بود زهرا(سلام‌الله‌علیها) زن نمونه اسلام بود. (آشنایی‌باقرآن، ج۱۱، ص۱۴۴) @motahari_nab