🍃🌼قَالَ علیه السلام احذَرُوا صَولَةَ الکَرِیمِ إِذَا جَاعَ وَ اللّئِیمِ إِذَا شَبِعَ
🍃🌼(از حمله ی کریم آنگاه که گرسنه شود و همچنین از حمله ی فرومایه هنگامی که سیر باشد بترسید). مقصود امام (علیه السلام) از کریم شخص بلندطبع و والاهمت است، گرسنگی وی کنایه از نیاز مبرم اوست. توضیح آن که نیاز مبرم- در وقت بی اعتنایی مردم به وی- باعث جوشش غیرت و خشم او می شود و خود را وادار به یافتن کار مهمتری می کند تا بدان وسیله بر آن مردم دست یابد و بر آنان مسلط گردد، تا ایشان را درهم شکند و مجازاتشان کند. مانند این که زمام حکومت را به دست بگیرد و یا چیزی نظیر آن، از این رو لازم است با توجه به او و نیازهایش به گرفتاری و رفع نیازمندی اش از حمله ی وی حذر کرد و از آن دوری جست. مقصود از سیری شخص فرومایه توانگری و بی نیازی اوست و آن نیز باعث استمرار وی در فرومایگی است که اقتضای طبع اوست، و سیر بودنش باعث تاکید این ویژگی است، اما گرسنگی او چه بسا که باعث دگرگونی خلق و خوی او شود و برای هدف خاصی از فرومایگی دست بردارد. دوام پستی فرومایگان سیر برخاسته از طبع پست آنهاست و باعث آزردن زیردستان و مردمی است که به آنان نیازمندند، بنابراین باید از حمله ی آنان بیمناک بود و در صورت امکان موجبات سیری ایشان را از بین برد.
📙شرح#حکمت_49
حکمت های نهج البلاغه ( همراه با 25 ترجمه و شرح )/ ص54