eitaa logo
أساس الفهم في كلام العرب
551 دنبال‌کننده
42 عکس
7 ویدیو
31 فایل
«النكت العلمية من الكتب الأدبية منها المسائل الصرفية و النحوية» پاسخگوي سوالات ادبي: آقاي سینا زرین قلم @Sina_zarrinqalam کانال تلگرامی : https://t.me/Zarrinqalam
مشاهده در ایتا
دانلود
دانشگاه فرهنگیان اصفهان با همکاری مدیریت امور بین‌الملل برگزار می کند: 📚سلسله وبینارهای بین المللی باعنوان: ادبیات مقاومت ٣ (رویکرد فرهنگی شناختی) ✅ به دو زبان فارسی و عربی ✅ حضور رایگان ✅ (با اعطای گواهی بین المللی معتبر و رایگان) 💢 مدیر نشست 🇮🇷 دکتر علی بنائیان اصفهانی 👤عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان 💢سخنرانان: 🇪🇬 دکتر حاتم جوهری 👤استاد مطالعات فرهنگی دانشگاه‌های مصر بنیانگذار پروژه مشترک فرهنگی عربی 🎤 فرهنگ مقاومت از منظر نظریه های برخورد تمدنی، با تأکید بر تحلیل جنگ غزه 🇪🇬 دکتر خالد عبدالغنی 👤استاد دانشگاه سیناء مصر 🎤ادبیات مقاومت در فلسطين 🇮🇶 دکتر صباح محسن کاظم 👤مورخ و ناقد عراقی 🎤 نگرشی به ادبیات مقاومت 🇮🇷دکتر مسعود فکری 👤دانشیار دانشگاه تهران 🎤فرهنگ پذیری در ادبیات مقاومت 🇮🇷دکتر نرگس گنجی 👤دانشیار دانشگاه اصفهان 🎤همداستانی ادبیات و هنر در فلسطین معاصر زمان: 🗓روز جمعه ساعت ۱۴۰۲/۱۲/۰۴_ ۱۵ به وقت تهران🕒 2024/02/23_ 14:30 به وقت مکه🕞 لینک ورود به جلسه در اسکای روم👇 https://www.skyroom.online/ch/pbi/resistanceliterature جهت دریافت لینکهای ثبت نام وگواهی و اطلاعیه‌های وبینار از طریق لینک زیر در کانال وبینار عضو شوید👇 ╔═══════╗ https://eitaa.com/Resistanceliteraturewebinar02 ╚═════🌿══╝ ╔═══════╗ https://t.me/Resistanceliteraturewebinar02 ╚═══🌿══╝
♨️تَوَهّم در کتب سنتی حوزه مانند رسائل و مکاسب و کفایه و...از عبارت توهم زیاد استفاده شده است. مرحوم شیخ یا آخوند،در مقام تضعیف اقوال ویا استدلالات ،فرموده اند: اما توّهمُ فلان توهّمَه فلان فتوهمُ... و... معنای توهم در این عبارات چیست؟ ابوحاتم رازی می نویسد: اما التوهم الذی یوصف به المخلوقون هو ما یخطر ببالهم، تقول توهمتُ اذا یخطر ببالک قبل ان تتحقّقه. ماحصلش یعنی:کلام غیر محققانه. 📗کتاب الزینه ج ۱ ص ۹۶ https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi
♨️تدقیق مرحوم آخوند خراسانی در اینکه اصل در مشتقات چیست 💠بین دو مکتب بصره و کوفه اختلاف است که اصل در اشتقاق مصدر است یا فعل ماضی که بصره مصدر را اصل گرفته و کوفه فعل را و برای هر مدعی،دلائلی ذکر کرده اند.... ✅مرحوم آخوند خراسانی ره هر دو قول را غلط می دانند. 💠اشکالی که مرحوم صاحب کفایه مطرح می کنند جنبه معنوی دارد نه لفظی به این بیان که: 💠واضح است که فعل نمی تواند اصل در اشتقاق باشد اما مصدر مشکل معنوی دارد،زیرا در مصدر اسناد به فاعل همیشه وجود دارد و جزء موضوع له او است(اسناد ناقص)، در حالیکه این معنا یعنی اسناد ناقص در افعال وجود ندارد پس مصدر نمیتواند اصل در اشتقاق باشد و الا باید معنای آن در سایر مشتقات لحاظ می گردید، به عبارت دیگر مصدر مثل ضرب،یعنی زدن و این زدن همیشه منسوب به شخصی ملحوظ است،مثلاً زدنِ زید، در حالی که معنای زدن در افعال وجود ندارد، مثلا ضَربَ زیدُ، یعنی زید زد(نه، زدن) و این نسبت تام است،در حالیکه اگر مصدر اصل مشتقات می بود، باید معنای آن در فروعاتش حفظ می شد، زیرا علامت اصل بودن یک شیء آن است که درتمام فروعات وجود داشته باشد. 💠 مرحوم اصفهانی در نهایة الدرایه فرموده اند: 💠بنابراین اصل در اشتقاق، اسم مصدر است؛ زیرا صِرف حدث است، بدون منسوب بودن به چیزی( مثل گفتار برخلاف گفتن که با شنیدن گفتن، چه کسی گفت در ذهن می آید)و در تمام مشتقات اسم مصدر وجود دارد. 📗کفایه الاصول ج۱ ص ۱۱۳ 📘نهایه الدرایه ج۲ ص ۱۷۵ https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi
💠کلمه (مثلا) در عبارات چه نقشی دارد؟ 💠مثل: ان قوانین النحو قد تخصص قد یجرّ الفاعل بمِن. 💠اگر مراد از مثلا، تمثیل باشد( یعنی مصدر وحدث)نقش آن مفعول مطلق برای فعل محذوف است،یعنی: امثّل لک مثلا ای تمثیلا. 💠اما اگر مراد از مثَلا، مثال باشد، نقش آن مفعول به برای فعل محذوف است،یعی اُمثّل لک مثلا ای مثالا. 📓حاشیه دسوقی بر مختصر المعانی ج۱ ص ۲۲۶ https://eitaa.com/anjomanarabirazavi
معنای موضوع له لغت عبارت است از: ابن فارس می گوید : لغو دو اصل صحیح است یکی به معنای بیهوده و یکی به معنای لهج یعنی تلفظ لفظ. قول عرب زمانی که می گوید: لغی بالامر أی لهج بها.(ان را تلفظ کرد) لغت هم مشتق از همین (لغو) است.یعنی صاحب کلام با ان(لغت)حرف زده.(۱) اما در اصطلاح معانی متعددی دارد: ۱.به معنای زبان یک قوم(لغت عرب یعنی زبان آنها) ۲.به معنای لهجه (لغت بنی تمیم و حجاز یعنی لهجه آنها) ۳.به معنای علوم عربی(لغت عرب یعنی صرف،نحو،بیان،بدیع و...) ۴.به معنای علم لغت (به تنهایی) ۵.به معنای موضوع له حقیقی در مقابل اصطلاح و.... ۱.معجم مقاییس اللغة https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi
تفاوت مضاف و مضاف الیه با صفت و موصوف. مضاف و مضاف الیه وقتی باهم ترکیب شدند و مدلولشان یکی شد پس هر کدام مثل زاء در زید می شود(یعنی به تنهایی دارای معنای مراد نیستند) در نتیجه ترکیب این دو به گونه ای شده که اگر منفصلا استعمال شوند،معنا اصلا فهمیده نمی شود(مثلا جایی که اراده می کنیم بگوییم غلام زید امده اگر یک جز از این ترکیب حذف شود مراد متکلم دانسته نمی شود) اما أمر در صفت و موصوف چنین نیست زیرا موصوف مستقل در دلالت است حتی اگر وصف نباشد. (پس جایی که تشخیص بین صفت و موصوف با مضاف و مضاف الیه دشوار می شود از این قاعده می توان استفاده کرد که ایا مدلول دو کلمه یک چیز را می رساند پس اضافه است و الا ترکیب وصف و موصوف می باشد). شرح ملا جامی علی متن الکافیه فی النحو،ج۱،ص۲۸۶ https://eitaa.com/anjomanarabirazavi
1708966134352.png
158K
قواعد عمومی اعلال
با سلام و عرض ادب خدمت حضّار و فضلای گرامی «فراخوان مباحثه کاربردی ادبیات عربی از کتاب های شرح النهجة المرضیة جلال الدین سیوطي و مختصر المعاني تفتازاني » عزیزانی که خواهان مباحثه کاربردی مستمر و منظم به صورت مجازی می‌باشند به آیدی اینجانب پیام دهند. (مباحثه به صورت کاربردی و تخصصی می‌باشد و نه به صورت مقدماتی که مباحث توصیفی ارائه شود.) @Hich_ibn_hich
نصیحة کلمه نصح از باب :نَصَحَ ینصَح نُصحا 💠نصیحة اسم مصدر ان است. معنای اصلی و ریشه لغوی آن عبارت است از: 💠تصفیه عسل از موم. "نصحت العسل اذا صفیته من الشمع" 💠معنای نصیحه در کلام معصومین علیهم السلام و عرف آن زمان به معنای حیازت و جمع اوری خیر برای منصوح له است. ارتباط دو معنا چنین است: تشبیه کرده اند تلخیص کلام را از غش و فساد به تلخیص عسل از موم. 💠راغب گفته است: نصح یعنی خالص کردن محبت برای غیر در اظهار انچه که به صلاح اوست. ✅نصیحت در کلام معصومین علیهم السلام یعنی: ارشاد عباد به مصالح دنیوی و اخروی،تعلیم انها و یاری انها،امر به معروف و نهی از منکر و.... 💠لذا گفته شده نصح با وجود وجازت و کوتاهی لفظ در زیادی معنا مانند لغت فلاح است که جامع خیر دنیا و اخرت می باشد. سید علیخان مدنی ره https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi
اِن و لو وصلیه اکرِمه وان شتمنی... ان وصلیه ان است که: 💠اولا قرینه بر جواب شرط آن،سابقا ذکر شده باشد.مثل اکرمه در مثال! 💠ثانیا ضدّ شرط مذکور بعد از آن،نسبت به جزاء، اولی باشد از شرط. در مثال بالا: 💠متکلم گفته است اورا اکرام کن اگرچه مرا ناسزا گوید، واضح است ضد ناسزا که مثلا اکرام باشد نسبت به وجوب اکرام اولویت دارد.یعنی اگر مرا اکرام کرد، او را اکرام کن!اولی است. ✅اما شرط است که قبل ان وصلیه همیشه واو ذکر شود،این واو چه نوع واوی است؟ 💠احتمال اول:عطف باشد به ضد شرط مذکور زیرا در ان وصلیه همیشه اعلی یا ادنی فرد ذکر می شود. اکرمه ان اکرمنی و ان شتمنی... 💠احتمال دوم:واو حالیه اکرمه والحال انه شتمنی. 📗سید علیخان مدنی ره https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi
سوال :یصحّ السکوت یا یحسن السکوت؟ 💠مقدمه 💠مفید در اصطلاح نحوی ها بر سه امر اطلاق می شود 💠لفظ مفید مقابل لفظ مهمل. 💠مفید یعنی آنچه که معنای جدید می دهد. 💠مفید یعنی آنچه که معنای تام می دهد. ❇️اما محل بحث 💠اگر قائل به ترادف بین جمله و کلام شویم و ان دو را یک چیز بدانیم فرقی بین یصح السکوت با یحسن السکوت نیست. 💠اما اگر رابطه بین آن دو عام و خاص مطلق باشد و جمله اعم از کلام( زیرا کلام آن است که فایده تام بدهد و مثل جمله شرط به تنهایی یا صله و...کلام نیست) بین آن دو اصطلاح فرق است،به این بیان که: 💠یصح السکوت یعنی کلام متضمن اسناد اصلی (مسند و مسند الیه)باشد و فرقی ندارد مقصود لذاته باشد یا لغیره. 💠اما یحسن السکوت یعنی کلام متضمن اسناد اصلی باشد و مقصو لذاته. 💠بنابراین لفظ (مفید) در عبارات اگر تفسیر به صحه سکوت شد،تعریف برای جمله است و اگر تفسیر به حسن سکوت شد تعریف کلام است.)¹ 💠مثل شرح سیوطی: کلامنا لفظ مفید ای مفهِم معنی یحسن السکوت علیه. 📗¹شرح علامه کافیجی بر قواعد بن هشام https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi
سوال : تاء در یا أبتِ چه تائی است؟ 💠این تاء عوض از یاء متکلم است یعنی در اصل یا ابی بوده است. 💠زمخشری گفته است: این تاء تانیث است و دلیل بر اینکه تانیث است این می باشد که موقع وقف هاء تلفظ میشود.(مثل فاطمة). حلبی گفته است: ابن کثیر و ابن عامر تاء در ابت را قلب به هاء می کنند، اما باقی قرّاء وقف به تاء می کنند کانّ آنها آن را جاری مجرای تاء الحاق می دانند مثل بنت و اخت. 💠از جمله کسانی که تصریح کرده تاء در ابتِ تانیث است سیبویه می باشد که گفته است: 💠از خلیل در مورد تاء یا ابتِ سوال کردم و او فرمود: 💠این تاء بمنزله تاء در خالة و عمة است*یعنی برای تانیث* و دلیل بر تانیث آن این است که: در نوشتار هاء نوشته شده، در حالی که قیاس کسی که وقف در تاء می کند ان است که به صورت تاء بنت کتابت کند آن را. 💠در ادامه زمخشری گفته: 💠اگر گفته شود چگونه جایز است الحاق تاء تانیث به مذکر. 💠می گویم: همچنانکه مذکر مثل شاة و حمامة وربعة(رجل) تاء تانیث می گیرد.یعنی صرفا تانیث لفظی است،مانند الفاظ مذکور. https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi