طبقات و مدارس نحوی ها ۱
💠لحاظ عصر های نحات به اشکال مختلف ممکن است اما کسی که قصد دارد وسیله ای برای بصیرة در تاریخ این علم تحصیل کند،تقسیم بندی آتی مناسب تر بنظر می آید:
تقسیم نحوی ها به:
بصری ها و کوفی ها و اخفش!
💠شناخت اصناف بصری ها محتاج احاطه به مذاهب انها و تدبر زیادتری نسبت به شناخت کوفی ها و اخفش است.
💠بصری ها کسانی هستند که کتاب سیبویه را امام خود قرار داده و اذعان داشته اند که این کتاب مخّ فصاحت عربی است،بنابر این بدلیل اهمیت این کتاب بصری ها به دو گروه تقسیم می شوند:
۱.کسانی که مقدم بر تدوین کتاب سیبویه بوده اند.
۲.کسانی که موخر از این کتاب بوده اند.
https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi
طبقات و مدارس نحوی ها ۲
💠مدرسه قدماء
💠قدماء بصری،کسانی بودند که سابق بر الکتاب سیبویه بوده و الکتاب عصاره ی تعالیم نحوی آنها می باشد!
در راس آنها:
💠خلیل بن احمد سپس عیسی بن عمر و ابوعمرو بن العلاء و ابن ابی اسحاق الخضرمی و یونس نحوی و ...بوده اند.
💠در کتاب الحلقه المفقوده فی تاریخ النحو العربی در رابطه با نحوِ قبل تدوین الکتاب سیبویه بحث شده است.
♨️اما مدرسه سیبویه
💠با ظهور کتاب سیبویه امر عوض شد!کتاب سیبویه به تنهایی یک امّة محسوب می شد،امّتی که مورد تبعیت آنها قرار گفت.
حول الکتاب سیبویه سه مذهب شکل گرفت:
۱.مدرسه منتقدین الکتاب
۲.مدرسه شارحین الکتاب
۳.مدارس بصریه(بصری بالمعنی الاخص که اقوال انها اکنون مورد قبول است غالبا)
https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi
طبقات و مدارس نحوی ها ۳
🕌مدرسة الشارحین
💠شارحین اولیه کتاب سیبویه،اینها کسانی بودند که علم الکتاب را رواج دادند و غوامض آن را شرح کردند و مناقشاتی داشتند و فروعات جدیدی به آن اضافه کردند...
💠این افراد مانند جرمی و مازنی و زجاج و... خصیصه آنها این بود که هرچند قبول داشتند کتاب سیبویه اساس این علم است اما خود را در عرض سیبویه می شمردند،بنابر این آراء و مناهج خاصی نزد آنها شکل گرفت که باید به شکل جدا باید درس گرقته شود.
🕌مدرسة المنتقدین
💠آنها کسانی بودند که رویکرد نقدی به الکتاب داشتند و اشکالات متعددی در اعتبار مطالبی که سیبویه گفته داشتند.
💠بزخی از آنها عبارتند از: مبرّد در بسیاری از آراء او،ابن الطراوه نحوی و شاگردش سهیلی و ابن مضاء قطربی و صدر الافاضل.
💠کتاب جملی که منسوب به خلیل است اما در واقع برای ابن خالویه است و همچنین الموفّقی فی النحوِ ابن کیسان از شمار تالیفات این مدرسه می باشند.
💠 کلمات این مدرسه شایسته است به صورت جدا بررسی و درس گرفته شود.
💠ابوحیان نحوی این مدرسه را ذم کرده در منظومه اش در رابطه با تاریخ نحو:
تلقاه (الکتاب)کلُ بالقبول و بالرضی
فذوالفهم من تبدو لدیه مقاصده
و لم یعترض فیه سوی ابن الطراوه
و کان طریّا لم تقادم معاهده
و جسّره طعن المبرّد قبله
و انّ الثمالی بارد الذهن جامده
هما ما هما صارا مدر الدهر ضحکة
یزیّف ما قالا و تبدی مفاسده
💠از جمله منتقدینی که به شکل عمیق و اسلوب جدید در دراست نحوی و مفاهیم مهم نحو کار کرده است ابن رشید اندلسی است و کتاب او الضروری من النحو نام دارد.
💠در هر حال مدرسه منتقدین را نمی توان از مدارس بصره دانست.
https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi
✅بررسی ترکیب نحوی و معنای جمله: أ رأیت در قرآن کریم
💠در بسیاری از آیات شریفه قرآن کریم، از این جمله استفاده شده است و اهل عربیت در ترکیب و معنای آن اختلاف دارند.
💠چند نمونه از آیات شریفه:
💠قُلْ أَرَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُ اللَّهِ أَوْ أَتَتْكُمُ السَّاعَةُ أَغَيْرَ اللَّهِ تَدْعُونَ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ
💠قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللَّهُ سَمْعَكُمْ وَأَبْصَارَكُمْ وَخَتَمَ عَلَىٰ قُلُوبِكُمْ مَنْ إِلَٰهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِهِ ۗ انْظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآيَاتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ
💠قَالَ أَرَأَيْتَ إِذْ أَوَيْنَآ إِلَى الصَّخْرَةِ فَإِنِّي نَسِيتُ الْحُوتَ وَمَآ أَنْسَانِيهُ إِلَّا الشَّيْطَانُ أَنْ أَذْكُرَهُ ۚ وَاتَّخَذَ سَبِيلَهُ فِي الْبَحْرِ عَجَبًا
💠قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ اللَّيْلَ سَرْمَدًا إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ مَنْ إِلَٰهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِضِيَآءٍ ۖ أَفَلَا تَسْمَعُونَ.
https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi
✅بررسی ترکیب نحوی و معنای جمله: أ رأیت در قرآن کریم ۲
💠أ رایتَکم همراه همزه استفهام و صیغه مفرد مذکر ماضی از ماده رویت و ضمیر جمع مخاطب.
💠اهل ادب آن را به معنای أخبرنی می دانند.
💠راغب در مفردات گفته است:
💠جاری میشود (أ رایت)مجرای أخبرنی که کاف بر آن داخل می گردد(کاف خطاب) و ضمیر آن (تَ)در همه حالت های مثنی و جمع و تانیث تغییر نمیکند. در عوض تغییر روی کاف خطاب می آید.
💠در ادامه دلیل اینکه چرا برخلاف اصل ضمیر در حالت های مختلف تغییر نکرده و تغییر روی کاف خطاب بوده،می آید.ان شاء الله.
📗المیزان فی تفسیر القرآن ج۷ ص ۸۵
https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi
✅بررسی ترکیب نحوی و معنای جمله: أ رأیت در قرآن کریم ۳
💠کاف در این جمله برای مجرد خطاب است و از اسمیت خلع گردیده؛ زیرا اگر کاف اسم بود لازمه اش این بود که در چنین ترکیبی:
💠أ رایتکَ هذا الذی کرّمتَ،علیُّ
(...کسی که اکرام کردی علی است)
💠زید بدل از کاف باشد؛زیرا جمله مذکور دو مفعولی است و مفعول اول و دوم در معنا یکی هستند،در حالی که هذا نمیتواند در معنا با کاف خطاب یکی باشد،لفساد المعنی.
💠بنابر این وقتی اسم نیست،پس حرف خطاب است مثل کاف در ذلک و هنالک وانت و...
💠تاء در ا رایتَکم ( در آیه شریفه ارایتکم ان اتاکم عذاب الله...)جایز نیست برای خطاب باشد؛زیرا جایز نیست دو علامت خطاب به کلمه ملحق گردد همچنانکه به کلمه دو حرف تانیث ملحق نمی شود و نه دو علامت برای استفهام.
💠وقتی که جایز نیست که تاء برای خطاب باشد و این تاء در جمیع احوال مفرد می آید دلیل این است که: اولا واجب است فعل دارای فاعل باشد و ثانیا (در جمیع احوال مفرد قرار داده شده)؛زیرا کاف خطاب(کم)بیان فاعل های جمع مذکر میکند پس میماند معنای تانیث و تثنیه.
حال اگر علامت تانیث و جمع ملحق به تاء شود لازمه اش جمع شدن دو علامت خطاب است که بیان باشند از آنچه که به تاء ملحق شده و انچه که به کاف ملحق شده و نتیجه ان ساخت کلمه ایست که در کلام عرب نظیر ندارد.
💠این مطلب از کلام ابو علی فارسی است.
✅مجمع البیان فی تفسیر القرآن ج۴ ص ۴۶۳
https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi
✅عین عبارت مجمع البیان:
💠«أَ رَأَيْتَكُمْ» الكاف فيه للخطاب مجردا و معنى الاسم مخلوع عنه لأنه لو كان اسما لوجب أن يكون الاسم الذي بعده في قوله أَ رَأَيْتَكَ هذَا الَّذِي كَرَّمْتَ عَلَيُ و أ رأيتك زيدا ما صنع هو الكاف في المعنى، لأن رأيت يتعدى إلى مفعولين يكون الأول منهما هو الثاني في المعنى و قد علمنا أنه ليس الكاف في المعنى.
💠 و إذا لم يكن اسما كان حرفا للخطاب مجردا من معنى الاسمية كالكاف في ذلك و هنالك و كالتاء في أنت.
💠 و إذا ثبت أنه للخطاب فالتاء في أ رأيت لا يجوز أن يكون للخطاب لأنه لا يجوز أن يلحق الكلمة علامتان للخطاب كما لا يلحقها علامتان للتأنيث و لا علامتان للاستفهام.
💠 فلما لم يجز ذلك أفردت التاء في جميع الأحوال لما كان الفعل لا بد له من فاعل و جعل في جميع الأحوال على لفظ واحد لأن ما يلحق الكاف من معنى الخطاب يبين الفاعلين فيخصص التأنيث من التذكير و التثنية من الجمع و لو لحق علامة التأنيث و الجمع التاء لاجتمعت علامتان للخطاب ما يلحق التاء و ما يلحق الكاف فكان يؤدي إلى ما لا نظير له فرفض و هذا من كلام أبي علي الفارسي.
📗مجمع البيان في تفسير القرآن جلد 4 صفحه 463
https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi
✅بررسی ترکیب نحوی و معنای جمله: أ رأیت در قرآن کریم ۴
💠قُلْ أَرَأَيْتَكُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُ اللَّهِ أَوْ أَتَتْكُمُ السَّاعَةُ أَغَيْرَ اللَّهِ تَدْعُونَ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ.
بَلْ إِيَّاهُ تَدْعُونَ فَيَكْشِفُ مَا تَدْعُونَ إِلَيْهِ إِنْ شَآءَ وَتَنْسَوْنَ مَا تشرکون
💠کرمانی گفته : أَ رَأَيْتَكُمْ کلمه ای که هم برای استفهام است و هم ابراز تعجب...و برای این کلمه نظیری در کلام عرب وجود ندارد..
💠این عطیة گفته است که: تقدیر آیه چنین است:
أ رأيتكم إن خفتم عذاب اللّه أو خفتم هلاكا أو خفتم الساعة أ تدعون أصنامكم و تلجئون إليها في كشف ذلك إن كنتم صادقين في قولكم إنها آلهة بل تدعون اللّه الخالق الرازق فيكشف ما خفتموه إن شاء و تنسون أصنامكم أي تتركونهم؟
💠فعبر عن الترك بأعظم وجوهه الذي هو مع الترك ذهول و إغفال، فكيف يجعل إلها من هذه حاله في الشدائد؟
💠یعنی آیه شریفه بجای اینکه گوید حین رویت عذاب، بت ها را ترک می کنید،گفته است: فراموش میکنید!
💠 که این تعبیر رسا تر است کانّ شدائد عذاب و ظهور قدرت و مالکیت خدا چنان است که به ذهن شما نمی ایند انها،چه رسد به اینکه بخواهید از انها استمداد کنید...
📗البحر المحيط فى التفسير ج4 ص507
https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi
Mindmap.pdf
622.7K
قواعد اختصاصی اعلال
https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi
ضمایر.pdf
374.7K
تقسیمات ضمایر
https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
تُنسی
كأنك لم تكن
تُنسي
كمصرع طائر
ككنيسةٍ مهجورةٍ تُنسي
كحب عابرٍ
وكوردةٍ في الثلج
تُنسى...!!
ترجمه:
فراموش مى شوى گویی که هرگزنبوده ای
فراموش می شوی همچون مرگ یک پرنده
همچون کلیسای متروکه
فراموش می شوی همچون عشقی رهگذر
همچون گلی در برف
فراموش می شوی...!!!
https://eitaa.com/nahvvsarfanjomanarbirazavi