🍂سلسله مباحث: #راه_و_رسم_طلبگی
شماره 33
موضوع: نیازهای طلبه و ابعاد رشد /قسمت دوم: بعد علمی
2 ـ #بعد_علمی
رشد شخصیت ما در هر یک از ابعاد ششگانه در گرو بهدست آوردن آگاهیهایی است. این آگاهیها باید بهمرور زمان در ذهن ما حضور یابد و پس از آن به دایره عمل نفوذ کند و به کار گرفته شود. در میان همه این آگاهیها به بیان تفصیلی یک مورد مهم میپردازیم.
1.. آشنایی با محتوای دین در دوره تحصیل
نظام آموزشی حوزه در سالهای نخست، بیشتر تلاش میکند تا «تواناییها»ی لازم در جهت فهم عمیق دین را در اختیار طلبه بگذارد. طلبه در سال اول با دین خدا آشنا نمیشود؛ صرف میخواند. سال دوم، نحو و منطق میآموزد. سال سوم بلاغت در دستور کار اوست. پس از آن هم به آشنایی با فقه و اصول میپردازد و تا پایان دورة تحصیل، اگر به برنامة درسی حوزه اکتفا کرده باشد چندان با متن محتوای دین (جز در دایرة گزارههای فقهی)انس نمیگیرد.
اطلاعات دینی و مذهبی طلبهای که 10 سال در حوزه به متون رسمی اکتفا نموده با دوست دبیرستانی او که اکنون فارغ التحصیل دانشگاه است، چندان (یعنی متناسب با 10 سال تحصیل)تفاوت ندارد. زیرا منبع تغذیة فکری هردو مشترک بوده است: مجالس مذهبی، مطالعات شخصی، جلسات وعظ، رسانههای جمعی و.. .
تفاوت طلبه با این دوست دانشجو در آگاهیهای بالفعل نیست. یا دستکم به اندازه 10 سال اختلاف ندارند. تفاوت این دو، در تواناییها و قابلیتها است. طلبه، ابزارها و تجهیزات کارآمدی کسب نموده که برای آشنایی عمیق با دین خدا یا تحقیق در معارف دینی بسیار آمادهتر از دیگران است. هر دو در ابتدای مسیر قرار دارند. اما مَرکبی که طلبه در اختیار دارد سرعت و شتاب او را در حرکت آینده بسیار افزون خواهد نمود. به هرحال لازم است طلبه از ابتدای تحصیل، موازی با کسب توانمندیها و مقدمات، برای انس با متن پیام دین نیز تلاش کند. تعطیلات فراوان حوزه، فرصت بسیار مغتنمی برای تأمین این نیاز مهم است. کمبود این برنامه در فعالیتهای طلبه موجب دلسردی و یأس او از ادامه تحصیل حوزوی میشود.
برنامههایی که برای رفع این نیاز، پیشنهاد میشود اختصاصی به طلبه ندارد. دیگران نیز میتوانند برای تقویت بنیان اعتقادی و انس با پیام خدا، این برنامهها را در دستور کار خود قرار دهند ولی از آنجا که این برنامهها با نوع وظایف صنفی طلبه بسیار همخوان است طلبه موظف است بیش از دیگران این برنامهها را دنبال کند و مجاز است بخشی از زمان فعالیتهای صنفی خود را نیز برای آن قرار دهد.
2.. ارتباط مستمر با قرآن
فعالیت روزانة طلبه نباید از تدبر در آیات و یا مطالعة تفسیر خالی باشد. پیوند دائم طلبه با قرآن، شاکلة روحی و فکری او را بیمه و بهرة معنوی و معرفتی فراوانی نصیب او میگرداند. انس با قرآن نیاز دائمی طلبه است. البته این نیاز، در شرایط سنی و علمی مختلف، مراتب گوناگون دارد. رشد علمی طلبه، به او اجازه خواهد داد این انس را در مراتب بالاتر نیز تجربه کند.
فاقرؤوا ما تیسّر من القرآن[مزمل 73: 20]
ادامه دارد...
#ندای_تهذیب
🌻 @nedaye_tahzib
🌿 tahzib-howzeh.com
🍂سلسله مباحث: #راه_و_رسم_طلبگی
شماره 34
موضوع: نیازهای طلبه و ابعاد رشد /قسمت دوم: #بعد_علمی
1.. آشنایی با محتوای دین در دوره تحصیل
2.. ارتباط مستمر با قرآن
3.. ارتباط مستمر با احادیث
گفتار پیشوایان معصوم، که در حدیث معروف ثقلین، همتراز قرآن معرفی گشتهاند، در شکل دهی به شخصیت اخلاقی و معنوی انسان بسیار مؤثر است. انس درازمدت با روایات و آشنایی با جغرافیای منابع دین، به مرور ما را با هندسه معارف دینی آشنا میکند و در فرهنگ آموزههای وحیانی پرورش میدهد.
پیشنهاد میشود برای این منظور، تعدادی از کتب روایی معتبر (مثل اصول کافی، نهجالبلاغه، تحفالعقول، غررالحکم، أمالی، خصال، توحید، میزانالحکمه و.. . )با ترجمه فارسی در دسترس باشد و پیش از آغاز هر درس، مباحثه یا مطالعه، حتماً به تلاوت یکی دو حدیث اقدام شود. این التزام موجب میشود روزانه بیش از 5 حدیث، به آموختههای طلبه افزوده گردد که قطره قطره، به گردآوری ذخیره پربهایی برای او میانجامد.
گاهی آشنایی با فهرست موضوعات کتب روایی یا عناوین ابواب آن، تأثیر عمیقی در جهتگیری عملی انسان دارد. مثلاً دانستن این که در کتب حدیث، فصلی تحت عنوان «میانهروی در عبادت» وجود دارد، در نوع برنامهریزی عبادی شخص تأثیر میگذارد. حتی اگر به محتوای آن آگاه نباشد. در غیر این صورت طلبه پس از 10 سال تحصیل، خود را از یک دور مطالعة نهجالبلاغه یا اصول کافی محروم و سرافکنده میبیند.
اساتید محترم نیز با التزام عملی خود به این برنامه در آغاز هر درس، تأمین بخشی از این نیاز را برعهده میگیرند و الگوی عملی شایستهای برای طلاب خواهند بود.
#ندای_تهذیب
🌺 @nedaye_tahzib
🍃 tahzib-howzeh.com
🍂سلسله مباحث: #راه_و_رسم_طلبگی
شماره 35
موضوع: نیازهای طلبه و ابعاد رشد / قسمت دوم: #بعد_علمی
1.. آشنایی با محتوای دین در دوره تحصیل
2.. ارتباط مستمر با قرآن
3.. ارتباط مستمر با احادیث
4.. مطالعه آثار شهید مطهری
مطالعه آثار استاد، علاوه بر آشنایی با محتوای پیام دین که ضرورت زندگی طلبه است، ویژگیهای منحصر به فرد و فواید پیدا و پنهان دیگری دارد. از جمله این ویژگیها روان بودن بیان و قدرت ارائه فوق العاده استاد در تقریر مطالب، جامعیت، تنوع موضوعات، تحلیل محکم، قوت استدلال، عمق و انسجام درونی محتوا، اصالت و استناد به آموزههای دینی، اهمیت موضوعات، بهروز بودن مطالب و پاسخ گویی به پرسشهای نوین عصری است.
اینها ویژگیهایی هستند که همه یکجا در آثار استاد جمع شدهاند. به همین جهت در شرایط کنونی جایگزین دیگری برای آن نمیتوان ارائه داد گرچه پارهای از موضوعاتی که استاد در آن شرایط برای اولین بار بدان پرداخته بودند امروزه دارای منابعی غنیتر و رویکردهایی جامعتر است.[ در رتبه بعد از استاد شهید، آثار قلم و بیان مقام معظم رهبری آیه اللَّه خامنهای، دارای چنین ویژگیهایی است]
برخی از فوایدی که بر این برنامه مطالعاتی مترتب میشود از این قرار است:
ـ اسلامشناسی جامع و اصیل و تقویت بنیان عقیدتی.
ـ توان پاسخ گویی به نیاز فکری نسل امروز.
ـ الگوگیری از شیوه تحلیل، سبک ارائه، نوع نگاه، روش مواجهه با اندیشههای مخالف و نقد سخن دیگران، حساسیت و تعهد اجتماعی و.. . که محصول معاشرت فکری با شخصیتی است که توانمندی علمی حوزوی را با زمانشناسی جمع کرده است.
برای بهره بیشتر از این آثار پیشنهاد میشود سیر مطالعاتی از ساده به مشکل (در این مورد پیام مستقلی فرستاده میشود] محور کار قرارگیرد. البته اشتیاق و انگیزه شخصی در انتخاب کتابها، حتماً مورد نظر باشد. یعنی از فهرست کتب، اولین کتاب انتخاب و بررسی شود. اگر عنوان کتاب و مطالب آن مورد علاقه شخص نیست و چندان جلب توجه او را نمیکند، به کتاب بعد مراجعه شود در غیر این صورت همان کتاب بهخوبی مطالعه و حتماً خلاصهنویسی شود. مثلاً کسیکه فعلاً حوصله خواندن داستان راستان را ندارد به کتاب بعدی منتقل میشود.
طلبه اگر در برنامه خود برای آشنایی با محتوا و متن اندیشه دینی جایی باز نکند و به برنامه آموزشی رسمی، اکتفا نماید، پس از اندک زمانی احساس خسارت میکند و خطر دلسردی، ناامیدی و انصراف از ادامة طلبگی او را تهدید میکند. زیرا نه در کوتاه مدت به مطلوب خود از حوزه رسیده است و نه توان مواجهه با اجتماع و پاسخگویی به پرسشهای روز را دارد. نظام آموزشی حوزه بهجای دادن ماهی، در زمان درازی، ماهیگیری میآموزد و از این جهت انتقادی به آن وارد نیست. ولی نیاز امروز طلبه هم باید با تلاش خود او تأمین شود. با این فعالیتها توانایی و اطلاعات بالفعل طلبه به نحو هماهنگ رشد میکند و فشارِ کاری زیادی هم بر او وارد نمیشود.
#ندای_تهذیب
🌼 @nedaye_tahzib
🍀 tahzib-howzeh.com
📚ما استادانی مثل علّامه طباطبایی را در تفسیر و فلسفه دیدیم؛ اما مانند امام خمینی (ره) جامع نبودند...
🔻آیت الله مصباح یزدی:
🔸 یکی از ابعاد شخصیت امام خمینی(ره) _در کنار بُعد اخلاقی، عرفانی، سیاسی، اجتماعی، مدیریت و رهبری_ #بُعد_علمی است که از ابعاد برجسته و ممتاز ایشان به شمار می آید. وی از نظر علمی و معنوی در افقی قرار داشت که دست هم نوعان و همگنانش به آنجا نمی رسید.
✍️امام در چهار رشته از علوم سرآمد اَقران خویش بود و از زبده ترین صاحب نظران این علوم (علم فقه، اصول فقه، فلسفه اسلامی و عرفان اسلامی) بود.
👈ما کسی را نمی شناسیم که مثل ایشان در این چهار رشته به حد کمال رسیده باشد. ممکن است افرادی باشند که در بعضی از ابعاد این علوم همطراز یا مقدم بر امام باشند؛ چه این که کسانی وجود داشتند که در عرفان به مراتب بالایی رسیده بودند؛ ولی در فلسفه رتبۀ پایین تری داشتند یا حرفی نداشتند. فقیهان بسیار برجسته ای داشته ایم که در فقه تیزبین و موشکاف بودند؛ ولی با مباحث عقلی آشنایی قابل توجهی نداشتند.
☀️جامع بودن امام در حد بسیار بالایی بود. او از نادر افرادی بود که در زمینه های اصلی #علوم_اسلامی به قله رسیده بود؛ هم در علوم عقلی و هم در علوم نقلی و هم در سیر و سلوک معنوی.
🏷در فقه، فلسفه، عرفان، ادبیات فارسی، عربی و در معارف اسلامی دیگر چنان عمیق فکر می کرد و آن قدر جامع و همه سو نگر بود که بنده مانند او را سراغ ندارم. ما استادانی مثل علّامه طباطبایی را در تفسیر و فلسفه دیدیم؛ اما مانند امام جامع نبودند. آن بینشی که امام در فقه و اصول، کلام و فلسفه عرفان و علوم اسلامی دیگر داشت جامعیتی ویژه بود. این جامعیت ویژهٔ او بود و غیر از او فردی را با چنین وصفی نیافته ام.
📗 کتاب سیری در ساحل، صفحه ۴۷
#شخصیت_امام_خمینی (ره)
📱به #ندای_تهذیب بپیوندید:
@nedaye_tahzib