#حضرت_آیت_الله_جوادی_آملی
📌 نهج البلاغه
🔹 نهج البلاغه از آن جهت كه كلام ولی خدا و انسان معصوم و حجّت بالغه الهی (سلام الله علیه) است حكم قرآن كریم را دارد. تفسیر قرآن و تفسیر نهج البلاغه نظیر شرح كتاب های عادی نیست. كتابی كه یك انسان عادی می نویسد، یك انسان عادی دیگر آن را شرح می كند؛ حالا چه در مسئله فقه باشد چه در كلام باشد چه در فلسفه باشد بالأخره اینها هم فكر و همتای هم هستند. مرحوم محقّق (رضوان الله علیه) شرایع نوشته خیلی از فقها به عنوان مدارك, مسالك, جواهر این را شرح كردند، اما انسانی حرف انسانی عادی را شرح كرده و خود را صاحب نظر می داند و برابر رأی خودش می تواند شرح كند. اگر در كلام مرحوم خواجه تجرید نوشته و مرحوم علامه شرح كرده بالأخره انسانی است كه حرف انسان عادی را شرح می‌كند و اگر در فلسفه ابن سینا اشارات و تنبیهات نوشته و مرحوم خواجه شرح كرده یا فخررازی شرح كرده بالأخره انسانی است كه حرف انسان دیگر را دارد شرح می كند؛ اما تفسیر قرآن و تفسیر نهج البلاغه از این سنخ نیست كه متنی باشد انسان بخواهد شرح كند. شرح نهج البلاغه نظیر تفسیر قرآن بالأخره یك تفسیر طلب می كند این اصل اول.
🔹 اصل دوم آن است كه بالأخره این شارح باید خلیفه آن ماتن باشد، وگرنه شرح آن نیست؛ این می شود جواهر كه شرح شرایع است، هر دو انسان اند، فقیه اند و بزرگوارند، اما آن قداست آسمانی را ندارد. در تفسیر قرآن كریم و تفسیر نهج البلاغه یا صحیفه سجادیه و مانند آن تا شارح خلیفه ماتن نباشد و احساس نكند مقدورش نیست.
🔹 اصل سوم آن است كه خلیفه باید حرف مستخلف عنه را بزند نه حرف خودش را، وگرنه خلیفه نیست! اگر كسی داعیه خلافت دارد در واقع باید این قدرت را داشته باشد، هنر و جان كندن می خواهد كه خواسته های خودش را بگذارد كنار (یك) این را در حدّ ظرفیت قرار بدهد (دو) ساكت محض باشد و مؤدّب (سه) ببیند او چه می گوید (چهار) این یك جان كندن می خواهد. ما با كتاب های فقهی و غیر فقهی هم مأنوسیم و آنها را هم داریم شرح می كنیم تفسیر را هم داریم شرح می كنیم، می بینیم این یك جان كندن می خواهد، تفسیر این طوری باید باشد که آدم حرف نزند و فقط گوش بدهد. ما حرف های دیگران را مانند فارابی و بوعلی ـ بالاتر پایین‌تر ـ اینها را شرح می كنیم آنها هم انسان اند و ما هم انسان، اما وقتی ما می‌خواهیم خطبه های نهج البلاغه را شرح بكنیم به واقع جان كندن می‌خواهد! فقط گوش می دهیم كه ببینم حضرت چه می گویند، این خیلی زحمت می خواهد، هم خود انسان دخالت نكند و هم مشوب نكند، خیلی زحمت می خواهد!
📚 دیدار محققین #نهج_البلاغه با حضرت استاد
۱۳۹۰/۱۲/۲۳
@olamaorafa
