سعید دینی
📗📙📗📙📗📙📗📙📗📙📗📙📗📙📗📙
@ostadahadi
🍏🍏🍏🍏🍎🍎🍎🍎🍎
#خارج_اصول_یکشنبه_97/10/23
#جلسه_62
#حجیت_خبر_واحد_استدلال_به_ادله_عقلیه
@ostadahadi
#ادله_عقلیه_بر_حجیت_خبر_واحد: به #وجوهی_استدلال شده است:
1) #وجه_اول: وجود علم اجمالی است تقریب این وجه؛
در اینجا ما دو تا #علم_اجمالی داریم :
أ. علم اجمالی کبیر
ب. علم اجمالی صغیر
اما علم اجمالی کبیر اینست که؛ ما اجمالا میدانیم احکام شرعیه در روایات (همین روایاتی که در دست ماست) و بین تمامی امارات شرعیه اعم از شهرت فتوایی، شهرت روایی، اجماع محصل، اجماع منقول، اولویت ها . پس دایره علم اجمالی ما بسیار وسیع است از این جهت به این علم اجمالی کبیر میگویند هم شامل روایات شد هم شهرت ها هم اجماعات هم اولویت ها جمیع امارات را شامل شد.
و اما علم اجمالی صغیر این است که؛ ما علم اجمالی داریم به وجود احکام شرعیه در همین روایاتی که از ائمه (ع) صادر شده و به ما رسیده است دامنه این علم اجمالی کوچک شد دیگر شامل امارات نمیشود فقط شامل روایات صادره از ائمه میشود و ما اجمالا میدانیم که این روایات وافی به معظم فقه است لذا میتوانیم در هر کجا که شک کردیم اصول نافیه جاری کنیم و آن حکم را برداریم و مخالفت قطعیه هم لازم نمی آید. پس دوتا علم اجمالی شد.
ازآنجایی که ماعلم تفصیلی به احکام شرعی نداریم و تفصیلا نمیدانیم که احکام شرعیه چه مقداری است 500 تا 400 تا بیشتر یا کمتر . عقل میگوید چون علم تفصیلی به وجود احام شرعیه در این روایات نداریم به هر خبری که مظنون الصدور است عمل کنیم . چراکه تحصیل واقع از راه علم تفصیلی برای ما ممکن نیست . پس از نظر عقل خبر واحد ثقه حجت شد چون علم تفصیلی به صدور روایات و احکام شرعیه نداریم لذا چاره نداریم که به خبر مظنون الصدور عمل کنیم و آنها پناه ببریم.
اگر بپرسید علم اجمالی کبیر چه میشود؟ در پاسخ میگوییم علم اجمالی کبیر توسط علم اجمالی صغیر منحل میشود چون نسبت به روایات هم علم اجمالی صغیر هم علم اجمالی کبیر مشکلی ندارد نسبت به شهرت یا اجماع منقول و سایر امارات شک می کنیم که ایا احکام شرعیه در اینها وجود دارد یا نه؟ این شک را شک بدوی می گویند علم اجمالی توسط شک بدوی منحل میشود چرا؟ چون اگر علم تفصیلی پیدا میشد هم علم اجمالی کبیر هم علم اجمالی صغیر منحل میشد . ولی چون علم تفصیلی پیدا نشد علم اجمالی کبیر بواسطه علم اجمالی صغیر و شک بدوی منحل میشد.
نظیر اینکه در یک گله گوسفند علم اجمالی دارید بوجود گوسفند غصبی در سیاه و سفید . بینه آمد 20 گوسفند سیاه را جدا کرد و اینها را غصبی دانست نسبت به بقیه گوسفندها شک کنید که آیا غصبی است یا نه؟ مثلا این گوسفند سفید غصبی است و آن گوسفند و.. شک میشود . قاعده حل جاری است و آن علم اجمالی کبیر منحل میشود علم اجمالی کبیر ( اینکه بین سیاه و سفید عده ای از سیاهها غصبی است ) در اینجا هم نظیر همین است. چون علم تفصیلی نیست ما این مشکل را داریم.
اینها مبانی شیخ و آخوند است که شیخ در رسائل گسترده بحث کرده.
#مرحوم_شیخ 4 تا اشکال بر این علم اجمالی دارد:
1- #اشکال_اولشان اشکال عدم انحصار است میفرماید اگر دایره علنم اجمالی محدود به همین اخبار بود این علم اجمالی میتواند بعنوان یک وجه عقلی اخبار آحاد ثقه را حجت کند. ولی دایره علم اجمالی منحصر به اخبار نیست اعم از اخبار و شهرت واجماع است تمامی امارات را شامل میشود . چرا؟ (مهم) زیراما به دنبال کشف احکام واقعیه هستیم میخواهیم احکام واقعیه را امتثال کنبم لذا باید احتیاط کنیم به همه امارات عمل کنیم . مثلا اگر 500خبر را کنار گذاشتیم و عمل به آن کردیم امتثال واقعی حاصل نشد .چرا چون علم اجمالی به وجود احکام شرعیه در بقیه امارات داریم. لذا باید احتیاط کنیم هم به روایات غیر مشهوره عمل کنیم هم به روایات ضعیفی که شهرت فتوایی دارد عمل کنیم هم به اجماعات قدما عمل کنیم تا با این احتیاط یقین پیدا کنیم و احکام واقعیه را امتثال کردیم. پسثابت شد که علم اجمالی منحصر در روایات نیست و دامنه اش وسیع است. این اشکال میتواند باز تاب داشته با شد چون دلیل عقلی است
2- #اشکال_دوم ..اشکال برآن نتیجه ای است که از دلیل عفلی گرفته شد نتیجه این استدلال این بود که کل خبر مظنون الصدور حجت است باید به آن عمل بشود و از این را خبر ثقه را حجت می کند.