..
سالهای پایانی عمر را در فقر و تنگدستی با فروش کتاب سپری کرده بود .
خودش گفته بود :
« کی حدس میزدم که در این آخر عمر به این تنگدستی دچار شوم ؟ هر کسی سرنوشتی دارد ... »
پیرمرد آراسته ای که هر صبح به اصلاح صورت عادت داشت ، حالا به پول خورد هم دسترسی نداشت تا دستگاه ریش تراشش را تعمیر کند . انقلاب خیلی زود یقه اش را گرفته بود و به زندان برده بود . در زندان منتِ زنده ماندن هم بر سرش گذاشته بود ! بعدها خودش گفته بود : پس از خروج از زندان حقوقِ بازنشستگی را قطع کردند . حسابهای بانک را بستند . حق معامله را سلب کردند و از پس انداز بابت حقوق دورۀ سناتوری مبلغ یک میلیون و سیصد هزار تومان مطالبه کردند ... !
حاصل اینکه پس از چهل و هفت سال تدریس از آموزگاری تا استادی فعلاً از مال دنیا ، یک پول درآمد ندارم و با فروش کتاب و درآمد مختصری از حق تألیف که کتابفروشان میپردازند این سه ساله را با تشویش و سختی معیشت در این گرانی سرسام آور به سر برده ام تا بعد چه بلایی به سرم بیاید ... ! »
سالها پیش از انقلاب ، برنامهٔ ریشه کنی بیسوادی را ، او طراحی کرده بود . طرح
" #سپاه_دانش " که شاه بنام خود ، آن را در برنامه انقلاب شاه و مردم " گنجانده بود و وزارت فرهنگ را برای اجرای همان طرح به خود او پیشنهاد داده بود . او هم به قصد اجرای طرح ، تیغ طعنه دوستان را به جان خریده بود و مدتی لباس وزارت بر تن کرده بود . سالها بعد ، همان وزارت کوتاه ، بهانه تنبیه او در حکومت تازه شده بود . شاید یکی از همان میلیونها روستائی باسواد هم ، حالا زندانبانش شده بود . او پاداش خود را اینچنین دریافت کرده بود ! همان موقع ، نامش در کنار " #غارتگران_اموال_مردم " هم آمده بود !
بعدها گفته بود :
"وقتی که در زندان بودم در یکی از روزنامه های اسلامی فهرستی از اسامی رجال دوره طاغوت چاپ کرده بودند . زیر عنوان "غارتگران اموال ملی" و اسم من هم در آن میان بود . این دو صفحه را نوشتم تا خودم و دیگران بدانیم که من چقدر از اموال را غارت کرده ام !
" چند ماه بعد اما در همان تنگدستی در گذشته بود .
سال ۱۳۳۰ در نامه ای نوشته بود :
« اگر گردش زمانه ما را به ورطه نابودی کشید باری ، آیندگان نگویند که این مردم لایق و سزاوار چنین سرنوشتی بوده اند . این شأن و اعتبار را جز از راه دانش و ادب حاصل نمیتوان کرد . ملتی که رو به انقراض میرود ، نخست به دانش و فضیلت بی اعتنا بوده است ... ! »
#دکتر_پرویز_ناتل_خانلری
.
